1.
प्रथमोऽध्यायः
Chapter 1
2.
द्वितीयोऽध्यायः
Chapter 2
3.
तृतीयोऽध्यायः
Chapter 3
4.
चतुर्थोऽध्यायः
Chapter 4
5.
पञ्चमोऽध्यायः
Chapter 5
6.
षष्ठोऽध्यायः
Chapter 6
7.
सप्तमोऽध्यायः
Chapter 7
8.
अष्टमोऽध्यायः
Chapter 8
9.
नवमोऽध्यायः
Chapter 9
10.
दशमोऽध्यायः
Chapter 10
11.
एकादशोऽध्यायः
Chapter 11
12.
द्वादशोऽध्यायः
Chapter 12
13.
त्रयोदशोऽध्यायः
Chapter 13
14.
चतुर्दशोऽध्यायः
Chapter 14
•
पञ्चदशोऽद्ध्ययाः
Chapter 15
16.
षोडशोऽध्यायः
Chapter 16
17.
सप्तदशोऽध्यायः
Chapter 17
18.
अष्टादशोऽध्यायः
Chapter 18
19.
एकोनविंशोऽध्यायः
Chapter 19
20.
विंशोऽध्यायः
Chapter 20
21.
एकविंशोऽध्यायः
Chapter 21
22.
द्वाविंशोऽध्यायः
Chapter 22
23.
त्रयोविंशोऽध्यायः
Chapter 23
24.
चतुर्विंशोऽध्यायः
Chapter 24
Progress:60.2%
नैनं कश्चित्कुतो वापि प्रतिव्योढुमधीश्वरः । पिबन्निव मुखेनेदं लिहन्निव दिशो दश । दहन्निव दिशो दृग्भिः संवर्ताग्निरिवोत्थितः ।। ८-१५-१६ ।।
No one anywhere can counteract this military arrangement of Bali’s. It now appears that Bali is trying to drink up the entire universe with his mouth, lick up the ten directions with his tongue, and raise fire in every direction with his eyes. Indeed, he has arisen like the annihilating fire known as saṁvartaka. ।। 8-15-26 ।।
english translation
कोई कहीं भी बलि की इस सैन्य व्यवस्था का सामना नहीं कर सकता। अब ऐसा प्रतीत होता है जैसे बलि सारे विश्व को अपने मुँह से पी जाना चाह रहा हो, अपनी जीभ से दसों दिशाओं को चाट जाना चाह रहा हो और अपने नेत्रों से प्रत्येक दिशा में अग्निकाण्ड करने का प्रयास कर रहा हो। निस्सन्देह, वह संवर्तक नामक प्रलयंकारी अग्नि के समान उठ पड़ा है। ।। ८-१५-२६ ।।
hindi translation
nainaM kazcitkuto vApi prativyoDhumadhIzvaraH | pibanniva mukhenedaM lihanniva dizo daza | dahanniva dizo dRgbhiH saMvartAgnirivotthitaH || 8-15-16 ||
hk transliteration by Sanscriptब्रूहि कारणमेतस्य दुर्धर्षत्वस्य मद्रिपोः । ओजः सहो बलं तेजो यत एतत्समुद्यमः ।। ८-१५-२७ ।।
Kindly inform me. What is the cause for Bali Mahārāja’s strength, endeavor, influence and victory? How has he become so enthusiastic? ।। 8-15-27 ।।
english translation
कृपया मुझे बतायें कि बलि महाराज की शक्ति, उद्यम, प्रभाव तथा विजय का क्या कारण है? वह इतना उत्साही कैसे हो गया है? ।। ८-१५-२७ ।।
hindi translation
brUhi kAraNametasya durdharSatvasya madripoH | ojaH saho balaM tejo yata etatsamudyamaH || 8-15-27 ||
hk transliteration by Sanscriptगुरुरुवाच जानामि मघवन् शत्रोरुन्नतेरस्य कारणम् । शिष्यायोपभृतं तेजो भृगुभिर्ब्रह्मवादिभिः ।। ८-१५-२८ ।।
Bṛhaspati, the spiritual master of the demigods, said: O Indra, I know the cause for your enemy’s becoming so powerful. The brāhmaṇa descendants of Bhṛgu Muni, being pleased by Bali Mahārāja, their disciple, endowed him with such extraordinary power. ।। 8-15-28 ।।
english translation
देवताओं के गुरु बृहस्पति ने कहा : हे इन्द्र! मैं वह कारण जानता हूँ जिससे तुम्हारा शत्रु इतना शक्तिशाली बन गया है। भृगुमुनि के ब्राह्मण वंशजों ने उनके शिष्य बलि महाराज से प्रसन्न होकर उन्हें ऐसी अद्वितीय शक्ति प्रदान की है। ।। ८-१५-२८ ।।
hindi translation
gururuvAca jAnAmi maghavan zatrorunnaterasya kAraNam | ziSyAyopabhRtaM tejo bhRgubhirbrahmavAdibhiH || 8-15-28 ||
hk transliteration by Sanscript(ओजस्विनं बलिं जेतुं न समर्थोऽस्ति कश्चन । विजेष्यति न कोऽप्येनं ब्रह्मतेजःसमेधितम् ॥) भवद्विधो भवान् वापि वर्जयित्वेश्वरं हरिं नास्य शक्तः पुरः स्थातुं कृतान्तस्य यथा जनाः ।। ८-१५-२९ ।।
Neither you nor your men can conquer the most powerful Bali. Indeed, no one but the Supreme Personality of Godhead can conquer him, for he is now equipped with the supreme spiritual power [brahma-tejas]. As no one can stand before Yamarāja, no one can now stand before Bali Mahārāja. ।। 8-15-29 ।।
english translation
न तो तुम, न ही तुम्हारे सैनिक परमशक्तिशाली बलि को जीत सकते हैं। निस्सन्देह, भगवान् के अतिरिक्त कोई भी उसे जीत नहीं सकता क्योंकि वह अब ब्रह्मतेज से युक्त है। जिस तरह यमराज के समक्ष कोई टिक नहीं पाता उसी तरह बलि महाराज के सामने भी कोई नहीं टिक सकता। ।। ८-१५-२९ ।।
hindi translation
(ojasvinaM baliM jetuM na samartho'sti kazcana | vijeSyati na ko'pyenaM brahmatejaHsamedhitam ||) bhavadvidho bhavAn vApi varjayitvezvaraM hariM nAsya zaktaH puraH sthAtuM kRtAntasya yathA janAH || 8-15-29 ||
hk transliteration by Sanscriptतस्मान्निलयमुत्सृज्य यूयं सर्वे त्रिविष्टपम् । यात कालं प्रतीक्षन्तो यतः शत्रोर्विपर्ययः ।। ८-१५-३० ।।
Therefore, waiting until the situation of your enemies is reversed, you should all leave this heavenly planet and go elsewhere, where you will not be seen. ।। 8-15-30 ।।
english translation
अतएव तुम सबको चाहिए कि अपने शत्रुओं की स्थिति के पलटने के समय तक प्रतीक्षा करते हुए इस र्स्वगलोक को छोड़ दो और कहीं ऐसे स्थान में चले जाओ जहाँ तुम दिखाई न दो। ।। ८-१५-३० ।।
hindi translation
tasmAnnilayamutsRjya yUyaM sarve triviSTapam | yAta kAlaM pratIkSanto yataH zatrorviparyayaH || 8-15-30 ||
hk transliteration by Sanscript