1.
प्रथमोऽध्यायः
Chapter 1
2.
द्वितीयोऽध्यायः
Chapter 2
3.
तृतीयोऽध्यायः
Chapter 3
4.
चतुर्थोऽध्यायः
Chapter 4
5.
पञ्चमोऽध्यायः
Chapter 5
6.
षष्ठोऽध्यायः
Chapter 6
7.
सप्तमोऽध्यायः
Chapter 7
8.
अष्टमोऽध्यायः
Chapter 8
9.
नवमोऽध्यायः
Chapter 9
10.
दशमोऽध्यायः
Chapter 10
11.
एकादशोध्यायः
Chapter 11
12.
द्वादशोऽध्यायः
Chapter 12
•
त्रयोदशोऽध्यायः
Chapter 13
14.
चतुर्दशोऽध्यायः
Chapter 14
15.
पञ्चदशोऽध्यायः
Chapter 15
16.
षोडशोऽध्यायः
Chapter 16
17.
सप्तदशोऽध्यायः
Chapter 17
18.
अष्टादशोऽध्यायः
Chapter 18
19.
एकोनविंशोऽध्यायः
Chapter 19
20.
विंशोऽध्यायः
Chapter 20
21.
एकविंशोऽध्यायः
Chapter 21
22.
द्वाविंशोऽध्यायः
Chapter 22
23.
त्रयोविंशोऽध्यायः
Chapter 23
24.
चतुर्विंशोऽध्यायः
Chapter 24
25.
पञ्चविंशोऽध्यायः
Chapter 25
26.
षड्विंशोऽध्यायः
Chapter 26
27.
सप्तविंशोऽध्यायः
Chapter 27
28.
अष्टाविंशोऽध्यायः
Chapter 28
29.
एकोनत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 29
30.
त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 30
31.
एकत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 31
32.
द्वात्रिंशोऽध्यायः
Chapter 32
33.
त्रयस्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 33
34.
चतुस्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 34
35.
पञ्चत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 35
36.
षट्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 36
37.
सप्तत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 37
38.
अष्टात्रिंशोऽध्यायः
Chapter 38
39.
एकोनचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 39
40.
चत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 40
41.
एकचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 41
42.
द्विचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 42
43.
त्रिचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 43
44.
चतुश्चत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 44
45.
पञ्चचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 45
46.
षट्चत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 46
47.
सप्तचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 47
48.
अष्टचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 48
49.
एकोनपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 49
50.
पञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 50
51.
एकपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 51
52.
द्विपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 52
53.
त्रिपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 53
54.
चतुःपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 54
55.
पञ्चपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 55
56.
षट्पञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 56
57.
सप्तपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 57
58.
अष्टपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 58
59.
एकोनषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 59
60.
षष्टितमोऽध्यायः
Chapter 60
61.
एकषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 61
62.
द्विषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 62
63.
त्रिषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 63
64.
चतुःषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 64
65.
पञ्चषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 65
66.
षट्षष्टितमोऽध्यायः
Chapter 66
67.
सप्तषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 67
68.
अष्टषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 68
69.
एकोनसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 69
70.
सप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 70
71.
एकसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 71
72.
द्विसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 72
73.
त्रिसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 73
74.
चतुःसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 74
75.
पञ्चसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 75
76.
षट्सप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 76
77.
सप्तसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 77
78.
अष्टसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 78
79.
एकोनाशीतितमोऽध्यायः
Chapter 79
80.
अशीतितमोऽध्यायः
Chapter 80
81.
एकाशीतितमोऽध्यायः
Chapter 81
82.
द्व्यशीतितमोऽध्यायः
Chapter 82
83.
त्र्यशीतितमोऽध्यायः
Chapter 83
84.
चतुरशीतितमोऽध्यायः
Chapter 84
85.
पञ्चाशीतितमोऽध्यायः
Chapter 85
86.
षडशीतितमोऽध्यायः
Chapter 86
87.
सप्ताशीतितमोऽध्यायः
Chapter 87
88.
अष्टाशीतितमोऽध्यायः
Chapter 88
89.
एकोननवतितमोऽध्यायः
Chapter 89
90.
नवतितमोऽध्यायः
Chapter 90
Progress:14.3%
तत्तद्वत्सान् पृथङ्नीत्वा तत्तद्गोष्ठे निवेश्य सः । तत्तदात्माभवद्राजंस्तत्तत्सद्म प्रविष्टवान् ।। १०-१३-२१ ।।
sanskrit
O Mahārāja Parīkṣit, Kṛṣṇa, who had divided Himself as different calves and also as different cowherd boys, entered different cow sheds as the calves and then different homes as different boys. ।। 10-13-21 ।।
english translation
हे महाराज परीक्षित, जिन कृष्ण ने अपने को विभिन्न बछड़ों तथा भिन्न भिन्न ग्वालबालों में विभक्त कर लिया था वे अब बछड़ों के रूप में विभिन्न गोशालाओं में और फिर विभिन्न बालकों के रूपों में विभिन्न घरों में घुसे। ।। १०-१३-२१ ।।
hindi translation
tattadvatsAn pRthaGnItvA tattadgoSThe nivezya saH | tattadAtmAbhavadrAjaMstattatsadma praviSTavAn || 10-13-21 ||
hk transliteration by Sanscriptतन्मातरो वेणुरवत्वरोत्थिता उत्थाप्य दोर्भिः परिरभ्य निर्भरम् । स्नेहस्नुतस्तन्यपयःसुधासवं मत्वा परं ब्रह्म सुतानपाययन् ।। १०-१३-२२ ।।
sanskrit
The mothers of the boys, upon hearing the sounds of the flutes and bugles being played by their sons, immediately rose from their household tasks, lifted their boys onto their laps, embraced them with both arms and began to feed them with their breast milk, which flowed forth because of extreme love specifically for Kṛṣṇa. Actually Kṛṣṇa is everything, but at that time, expressing extreme love and affection, they took special pleasure in feeding Kṛṣṇa, the Parabrahman, and Kṛṣṇa drank the milk from His respective mothers as if it were a nectarean beverage. ।। 10-13-22 ।।
english translation
बालकों की माताओं ने अपने अपने पुत्रों की वंशियों तथा बिगुलों की ध्वनि सुन कर अपना अपना गृहकार्य छोड़ कर उन्हें गोदों में उठा लिया, दोनों बाँहों में भर कर उनका आलिंगन किया और प्रगाढ़ प्रेम के कारण, विशेष रूप से कृष्ण के प्रति प्रेम के कारण स्तनों से बह रहा दूध वे उन्हें पिलाने लगीं। वस्तुत: कृष्ण सर्वस्व हैं लेकिन उस समय अत्यधिक स्नेह व्यक्त करती हुईं वे परब्रह्म कृष्ण को दूध पिलाने में विशेष आनन्द का अनुभव करने लगीं और कृष्ण ने उन माताओं का क्रमश: दूध पिया मानो वह अमृतमय पेय हो। ।। १०-१३-२२ ।।
hindi translation
tanmAtaro veNuravatvarotthitA utthApya dorbhiH parirabhya nirbharam | snehasnutastanyapayaHsudhAsavaM matvA paraM brahma sutAnapAyayan || 10-13-22 ||
hk transliteration by Sanscriptततो नृपोन्मर्दनमज्जलेपनालङ्काररक्षातिलकाशनादिभिः । संलालितः स्वाचरितैः प्रहर्षयन् सायं गतो यामयमेन माधवः ।। १०-१३-२३ ।।
sanskrit
Thereafter, O Mahārāja Parīkṣit, as required according to the scheduled round of His pastimes, Kṛṣṇa returned in the evening, entered the house of each of the cowherd boys, and engaged exactly like the former boys, thus enlivening their mothers with transcendental pleasure. The mothers took care of the boys by massaging them with oil, bathing them, smearing their bodies with sandalwood pulp, decorating them with ornaments, chanting protective mantras, decorating their bodies with tilaka and giving them food. In this way, the mothers served Kṛṣṇa personally. ।। 10-13-23 ।।
english translation
तत्पश्चात्, हे महाराज परीक्षित, अपनी लीलाओं के कार्यक्रमानुसार कृष्ण शाम को लौटते, हर ग्वालबाल के घर घुसते और असली बच्चों की तरह कार्य करते जिससे उनकी माताओं को दिव्य आनन्द प्राप्त होता। माताएँ अपने बालकों की देखभाल करतीं, उन्हें तेल लगातीं, उन्हें नहलातीं, चन्दन का लेप लगातीं, गहनों से सजातीं, रक्षा-मंत्र पढ़तीं, उनके शरीर पर तिलक लगातीं और उन्हें भोजन करातीं। इस तरह माताएँ अपने हाथों से कृष्ण की सेवा करतीं। ।। १०-१३-२३ ।।
hindi translation
tato nRponmardanamajjalepanAlaGkArarakSAtilakAzanAdibhiH | saMlAlitaH svAcaritaiH praharSayan sAyaM gato yAmayamena mAdhavaH || 10-13-23 ||
hk transliteration by Sanscriptगावस्ततो गोष्ठमुपेत्य सत्वरं हुङ्कारघोषैः परिहूतसङ्गतान् । स्वकान्स्वकान्वत्सतरानपाययन्मुहुर्लिहन्त्यः स्रवदौधसं पयः ।। १०-१३-२४ ।।
sanskrit
Thereafter, all the cows entered their different sheds and began mooing loudly, calling for their respective calves. When the calves arrived, the mothers began licking the calves’ bodies again and again and profusely feeding them with the milk flowing from their milk bags. ।। 10-13-24 ।।
english translation
तत्पश्चात् सारी गौवें अपने अपने गोष्ठों में घुसतीं और अपने अपने बछड़ों को बुलाने के लिए जोर से रँभाने लगतीं। जब बछड़े आ जाते तो माताएँ उनके शरीरों को बारम्बार चाटतीं और उन्हें अपने थनों से बह रहा प्रचुर दूध पिलातीं। ।। १०-१३-२४ ।।
hindi translation
gAvastato goSThamupetya satvaraM huGkAraghoSaiH parihUtasaGgatAn | svakAnsvakAnvatsatarAnapAyayanmuhurlihantyaH sravadaudhasaM payaH || 10-13-24 ||
hk transliteration by Sanscriptगोगोपीनां मातृतास्मिन् सर्वा स्नेहर्धिकां विना । पुरोवदास्वपि हरेस्तोकता मायया विना ।। १०-१३-२५ ।।
sanskrit
Previously, from the very beginning, the gopīs had motherly affection for Kṛṣṇa. Indeed, their affection for Kṛṣṇa exceeded even their affection for their own sons. In displaying their affection, they had thus distinguished between Kṛṣṇa and their sons, but now that distinction disappeared. ।। 10-13-25 ।।
english translation
प्रारम्भ से ही गोपियों का कृष्ण के प्रति मातृवत स्नेह था। कृष्ण के प्रति उनका यह स्नेह अपने पुत्रों के प्रति स्नेह से भी अधिक था। इस तरह अपने स्नेह-प्रदर्शन में वे कृष्ण तथा अपने पुत्रों में भेद बरतती थीं किन्तु अब वह भेद दूर हो चुका था। ।। १०-१३-२५ ।।
hindi translation
gogopInAM mAtRtAsmin sarvA snehardhikAM vinA | purovadAsvapi harestokatA mAyayA vinA || 10-13-25 ||
hk transliteration by SanscriptSrimad Bhagavatam
Progress:14.3%
तत्तद्वत्सान् पृथङ्नीत्वा तत्तद्गोष्ठे निवेश्य सः । तत्तदात्माभवद्राजंस्तत्तत्सद्म प्रविष्टवान् ।। १०-१३-२१ ।।
sanskrit
O Mahārāja Parīkṣit, Kṛṣṇa, who had divided Himself as different calves and also as different cowherd boys, entered different cow sheds as the calves and then different homes as different boys. ।। 10-13-21 ।।
english translation
हे महाराज परीक्षित, जिन कृष्ण ने अपने को विभिन्न बछड़ों तथा भिन्न भिन्न ग्वालबालों में विभक्त कर लिया था वे अब बछड़ों के रूप में विभिन्न गोशालाओं में और फिर विभिन्न बालकों के रूपों में विभिन्न घरों में घुसे। ।। १०-१३-२१ ।।
hindi translation
tattadvatsAn pRthaGnItvA tattadgoSThe nivezya saH | tattadAtmAbhavadrAjaMstattatsadma praviSTavAn || 10-13-21 ||
hk transliteration by Sanscriptतन्मातरो वेणुरवत्वरोत्थिता उत्थाप्य दोर्भिः परिरभ्य निर्भरम् । स्नेहस्नुतस्तन्यपयःसुधासवं मत्वा परं ब्रह्म सुतानपाययन् ।। १०-१३-२२ ।।
sanskrit
The mothers of the boys, upon hearing the sounds of the flutes and bugles being played by their sons, immediately rose from their household tasks, lifted their boys onto their laps, embraced them with both arms and began to feed them with their breast milk, which flowed forth because of extreme love specifically for Kṛṣṇa. Actually Kṛṣṇa is everything, but at that time, expressing extreme love and affection, they took special pleasure in feeding Kṛṣṇa, the Parabrahman, and Kṛṣṇa drank the milk from His respective mothers as if it were a nectarean beverage. ।। 10-13-22 ।।
english translation
बालकों की माताओं ने अपने अपने पुत्रों की वंशियों तथा बिगुलों की ध्वनि सुन कर अपना अपना गृहकार्य छोड़ कर उन्हें गोदों में उठा लिया, दोनों बाँहों में भर कर उनका आलिंगन किया और प्रगाढ़ प्रेम के कारण, विशेष रूप से कृष्ण के प्रति प्रेम के कारण स्तनों से बह रहा दूध वे उन्हें पिलाने लगीं। वस्तुत: कृष्ण सर्वस्व हैं लेकिन उस समय अत्यधिक स्नेह व्यक्त करती हुईं वे परब्रह्म कृष्ण को दूध पिलाने में विशेष आनन्द का अनुभव करने लगीं और कृष्ण ने उन माताओं का क्रमश: दूध पिया मानो वह अमृतमय पेय हो। ।। १०-१३-२२ ।।
hindi translation
tanmAtaro veNuravatvarotthitA utthApya dorbhiH parirabhya nirbharam | snehasnutastanyapayaHsudhAsavaM matvA paraM brahma sutAnapAyayan || 10-13-22 ||
hk transliteration by Sanscriptततो नृपोन्मर्दनमज्जलेपनालङ्काररक्षातिलकाशनादिभिः । संलालितः स्वाचरितैः प्रहर्षयन् सायं गतो यामयमेन माधवः ।। १०-१३-२३ ।।
sanskrit
Thereafter, O Mahārāja Parīkṣit, as required according to the scheduled round of His pastimes, Kṛṣṇa returned in the evening, entered the house of each of the cowherd boys, and engaged exactly like the former boys, thus enlivening their mothers with transcendental pleasure. The mothers took care of the boys by massaging them with oil, bathing them, smearing their bodies with sandalwood pulp, decorating them with ornaments, chanting protective mantras, decorating their bodies with tilaka and giving them food. In this way, the mothers served Kṛṣṇa personally. ।। 10-13-23 ।।
english translation
तत्पश्चात्, हे महाराज परीक्षित, अपनी लीलाओं के कार्यक्रमानुसार कृष्ण शाम को लौटते, हर ग्वालबाल के घर घुसते और असली बच्चों की तरह कार्य करते जिससे उनकी माताओं को दिव्य आनन्द प्राप्त होता। माताएँ अपने बालकों की देखभाल करतीं, उन्हें तेल लगातीं, उन्हें नहलातीं, चन्दन का लेप लगातीं, गहनों से सजातीं, रक्षा-मंत्र पढ़तीं, उनके शरीर पर तिलक लगातीं और उन्हें भोजन करातीं। इस तरह माताएँ अपने हाथों से कृष्ण की सेवा करतीं। ।। १०-१३-२३ ।।
hindi translation
tato nRponmardanamajjalepanAlaGkArarakSAtilakAzanAdibhiH | saMlAlitaH svAcaritaiH praharSayan sAyaM gato yAmayamena mAdhavaH || 10-13-23 ||
hk transliteration by Sanscriptगावस्ततो गोष्ठमुपेत्य सत्वरं हुङ्कारघोषैः परिहूतसङ्गतान् । स्वकान्स्वकान्वत्सतरानपाययन्मुहुर्लिहन्त्यः स्रवदौधसं पयः ।। १०-१३-२४ ।।
sanskrit
Thereafter, all the cows entered their different sheds and began mooing loudly, calling for their respective calves. When the calves arrived, the mothers began licking the calves’ bodies again and again and profusely feeding them with the milk flowing from their milk bags. ।। 10-13-24 ।।
english translation
तत्पश्चात् सारी गौवें अपने अपने गोष्ठों में घुसतीं और अपने अपने बछड़ों को बुलाने के लिए जोर से रँभाने लगतीं। जब बछड़े आ जाते तो माताएँ उनके शरीरों को बारम्बार चाटतीं और उन्हें अपने थनों से बह रहा प्रचुर दूध पिलातीं। ।। १०-१३-२४ ।।
hindi translation
gAvastato goSThamupetya satvaraM huGkAraghoSaiH parihUtasaGgatAn | svakAnsvakAnvatsatarAnapAyayanmuhurlihantyaH sravadaudhasaM payaH || 10-13-24 ||
hk transliteration by Sanscriptगोगोपीनां मातृतास्मिन् सर्वा स्नेहर्धिकां विना । पुरोवदास्वपि हरेस्तोकता मायया विना ।। १०-१३-२५ ।।
sanskrit
Previously, from the very beginning, the gopīs had motherly affection for Kṛṣṇa. Indeed, their affection for Kṛṣṇa exceeded even their affection for their own sons. In displaying their affection, they had thus distinguished between Kṛṣṇa and their sons, but now that distinction disappeared. ।। 10-13-25 ।।
english translation
प्रारम्भ से ही गोपियों का कृष्ण के प्रति मातृवत स्नेह था। कृष्ण के प्रति उनका यह स्नेह अपने पुत्रों के प्रति स्नेह से भी अधिक था। इस तरह अपने स्नेह-प्रदर्शन में वे कृष्ण तथा अपने पुत्रों में भेद बरतती थीं किन्तु अब वह भेद दूर हो चुका था। ।। १०-१३-२५ ।।
hindi translation
gogopInAM mAtRtAsmin sarvA snehardhikAM vinA | purovadAsvapi harestokatA mAyayA vinA || 10-13-25 ||
hk transliteration by Sanscript