1.
प्रथमोऽध्यायः
Chapter 1
2.
द्वितीयोऽध्यायः
Chapter 2
3.
तृतीयोऽध्यायः
Chapter 3
4.
चतुर्थोऽध्यायः
Chapter 4
5.
पञ्चमोऽध्यायः
Chapter 5
6.
षष्ठोऽध्यायः
Chapter 6
7.
सप्तमोऽध्यायः
Chapter 7
8.
अष्टमोऽध्यायः
Chapter 8
9.
नवमोऽध्यायः
Chapter 9
10.
दशमोऽध्यायः
Chapter 10
11.
एकादशोऽध्यायः
Chapter 11
12.
द्वादशोऽध्यायः
Chapter 12
13.
त्रयोदशोऽध्यायः
Chapter 13
14.
चतुर्दशोऽध्यायः
Chapter 14
15.
पञ्चदशोऽद्ध्ययाः
Chapter 15
16.
षोडशोऽध्यायः
Chapter 16
17.
सप्तदशोऽध्यायः
Chapter 17
18.
अष्टादशोऽध्यायः
Chapter 18
19.
एकोनविंशोऽध्यायः
Chapter 19
20.
विंशोऽध्यायः
Chapter 20
21.
एकविंशोऽध्यायः
Chapter 21
•
द्वाविंशोऽध्यायः
Chapter 22
23.
त्रयोविंशोऽध्यायः
Chapter 23
24.
चतुर्विंशोऽध्यायः
Chapter 24
Progress:88.0%
प्रह्लाद उवाच त्वयैव दत्तं पदमैन्द्रमूर्जितं हृतं तदेवाद्य तथैव शोभनम् । मन्ये महानस्य कृतो ह्यनुग्रहो विभ्रंशितो यच्छ्रिय आत्ममोहनात् ।। ८-२२-१६ ।।
Prahlāda Mahārāja said: My Lord, it is Your Lordship who gave this Bali the very great opulence of the post of heavenly king, and now, today, it is You who have taken it all away. I think You have acted with equal beauty in both ways. Because his exalted position as King of heaven was putting him in the darkness of ignorance, You have done him a very merciful favor by taking away all his opulence. ।। 8-22-16 ।।
english translation
श्लोक 16: प्रह्लाद महाराज ने कहा : हे प्रभु! इस बलि को इन्द्र पद का महान् ऐश्वर्य आपकी ही देन है और अब उस को आपने ही छीन लिया है। मेरे विचार से आपका देना-लेना एक सा सुन्दर है। चूँकि स्वर्ग के राजा का उच्च पद उसे अज्ञान के अंधकार में डाले हुए था अतएव आपने उसका सारा ऐश्वर्य छीनकर उसके ऊपर महान् अनुग्रह किया है। ।। ८-२२-१६ ।।
hindi translation
prahlAda uvAca tvayaiva dattaM padamaindramUrjitaM hRtaM tadevAdya tathaiva zobhanam | manye mahAnasya kRto hyanugraho vibhraMzito yacchriya AtmamohanAt || 8-22-16 ||
hk transliteration by Sanscriptयया हि विद्वानपि मुह्यते यतस्तत्को विचष्टे गतिमात्मनो यथा । तस्मै नमस्ते जगदीश्वराय वै नारायणायाखिललोकसाक्षिणे ।। ८-२२-१७ ।।
Material opulence is so bewildering that it makes even a learned, self-controlled man forget to search for the goal of self-realization. But the Supreme Personality of Godhead, Nārāyaṇa, the Lord of the universe, can see everything by His will. Therefore I offer my respectful obeisances unto Him. ।। 8-22-17 ।।
english translation
भौतिक ऐश्वर्य इतना मोहक है कि विद्वान तथा आत्मसंयमी व्यक्ति भी आत्म-साक्षात्कार के लक्ष्य को खोजना भूल जाता है। लेकिन भगवान् नारायण, जो ब्रह्माण्ड के स्वामी हैं, अपनी इच्छानुसार प्रत्येक वस्तु को देख सकते हैं। अतएव मैं उन्हें सादर प्रणाम करता हूँ। ।। ८-२२-१७ ।।
hindi translation
yayA hi vidvAnapi muhyate yatastatko vicaSTe gatimAtmano yathA | tasmai namaste jagadIzvarAya vai nArAyaNAyAkhilalokasAkSiNe || 8-22-17 ||
hk transliteration by Sanscriptश्रीशुक उवाच तस्यानुशृण्वतो राजन् प्रह्लादस्य कृताञ्जलेः । हिरण्यगर्भो भगवानुवाच मधुसूदनम् ।। ८-२२-१८ ।।
Śukadeva Gosvāmī continued: O King Parīkṣit, Lord Brahmā then began to speak to the Supreme Personality of Godhead, within the hearing of Prahlāda Mahārāja, who stood nearby with folded hands. ।। 8-22-18 ।।
english translation
शुकदेव गोस्वामी ने आगे कहा : हे राजा परीक्षित! तब ब्रह्माजी अपने पास हाथ जोडक़र खड़े प्रह्लाद महाराज को सुनाकर भगवान् से कहने लगे। ।। ८-२२-१८ ।।
hindi translation
zrIzuka uvAca tasyAnuzaRNvato rAjan prahlAdasya kRtAJjaleH | hiraNyagarbho bhagavAnuvAca madhusUdanam || 8-22-18 ||
hk transliteration by Sanscriptबद्धं वीक्ष्य पतिं साध्वी तत्पत्नी भयविह्वला । प्राञ्जलिः प्रणतोपेन्द्रं बभाषेऽवाङ्मुखी नृप ।। ८-२२-१९ ।।
But Bali Mahārāja’s chaste wife, afraid and aggrieved at seeing her husband arrested, immediately offered obeisances to Lord Vāmanadeva [Upendra]. She folded her hands and spoke as follows. ।। 8-22-19 ।।
english translation
लेकिन बलि महाराज की सती पत्नी अपने पति को बन्दी देखकर भयभीत तथा दु:खी थी। उसने तुरन्त भगवान् वामनदेव (उपेन्द्र) को नमस्कार किया और हाथ जोडक़र इस प्रकार बोली। ।। ८-२२-१९ ।।
hindi translation
baddhaM vIkSya patiM sAdhvI tatpatnI bhayavihvalA | prAJjaliH praNatopendraM babhASe'vAGmukhI nRpa || 8-22-19 ||
hk transliteration by Sanscriptविन्ध्यावलिरुवाच क्रीडार्थमात्मन इदं त्रिजगत्कृतं ते स्वाम्यं तु तत्र कुधियोऽपर ईश कुर्युः । कर्तुः प्रभोस्तव किमस्यत आवहन्ति त्यक्तह्रियस्त्वदवरोपितकर्तृवादाः ।। ८-२२-२० ।।
Śrīmatī Vindhyāvali said: O my Lord, You have created the entire universe for the enjoyment of Your personal pastimes, but foolish, unintelligent men have claimed proprietorship for material enjoyment. Certainly they are shameless agnostics. Falsely claiming proprietorship, they think they can give charity and enjoy. In such a condition, what good can they do for You, who are the independent creator, maintainer and annihilator of this universe? ।। 8-22-20 ।।
english translation
श्रीमती विन्ध्यावलि ने कहा : हे प्रभु! आपने निजी लीलाओं का आनन्द उठाने के लिए सम्पूर्ण ब्रह्माण्ड की रचना की है, किन्तु मूर्ख तथा बुद्धिहीन व्यक्तियों ने भौतिक भोग के लिए उस पर अपना स्वामित्व जताया है। निस्सन्देह, वे निर्लज्ज संशयवादी हैं। वे झूठे ही स्वामित्व जताकर यह सोचते हैं कि वे उसको दान दे सकते हैं और भोग सकते हैं। ऐसी दशा में भला वे आपकी कौन सी भलाई कर सकते हैं, जो इस ब्रह्माण्ड के स्वतंत्र स्रष्टा, पालक तथा संहारक हैं? ।। ८-२२-२० ।।
hindi translation
vindhyAvaliruvAca krIDArthamAtmana idaM trijagatkRtaM te svAmyaM tu tatra kudhiyo'para Iza kuryuH | kartuH prabhostava kimasyata Avahanti tyaktahriyastvadavaropitakartRvAdAH || 8-22-20 ||
hk transliteration by Sanscript