1.
प्रथमोऽध्यायः
Chapter 1
2.
द्वितीयोऽध्यायः
Chapter 2
3.
तृतीयोऽध्यायः
Chapter 3
4.
चतुर्थोऽध्यायः
Chapter 4
5.
पञ्चमोऽध्यायः
Chapter 5
6.
षष्ठोऽध्यायः
Chapter 6
7.
सप्तमोऽध्यायः
Chapter 7
8.
अष्टमोऽध्यायः
Chapter 8
9.
नवमोऽध्यायः
Chapter 9
10.
दशमोऽध्यायः
Chapter 10
11.
एकादशोऽध्यायः
Chapter 11
12.
द्वादशोऽध्यायः
Chapter 12
•
त्रयोदशोऽध्यायः
Chapter 13
14.
चतुर्दशोऽध्यायः
Chapter 14
15.
पञ्चदशोऽध्यायः
Chapter 15
16.
षोडशोऽध्यायः
Chapter 16
17.
सप्तदशोऽध्यायः
Chapter 17
18.
अष्टादशोऽध्यायः
Chapter 18
19.
एकोनविंशोऽध्यायः
Chapter 19
20.
विंशोऽध्यायः
Chapter 20
21.
एकविंशोऽध्यायः
Chapter 21
22.
द्वाविंशोऽध्यायः
Chapter 22
23.
त्रयोविंशोऽध्यायः
Chapter 23
24.
चतुर्विंशोऽध्यायः
Chapter 24
25.
पञ्चविंशोऽध्यायः
Chapter 25
26.
षड्विंशोऽध्यायः
Chapter 26
27.
सप्तविंशोऽध्यायः
Chapter 27
28.
अष्टाविंशोऽध्यायः
Chapter 28
29.
एकोनत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 29
30.
त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 30
31.
एकत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 31
32.
द्वात्रिंशोऽध्यायः
Chapter 32
33.
त्रयस्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 33
Progress:35.7%
तेषां सतां वेदवितानमूर्तिः ब्रह्मावधार्यात्मगुणानुवादम् । विनद्य भूयो विबुधोदयाय गजेन्द्रलीलो जलमाविवेश ।। ३-१३-२६ ।।
sanskrit
Playing like an elephant, He entered into the water after roaring again in reply to the Vedic prayers by the great devotees. The Lord is the object of the Vedic prayers, and thus He understood that the devotees’ prayers were meant for Him. ।। 3-13-26 ।।
english translation
हाथी के समान क्रीड़ा करते हुए वे महान् भक्तों द्वारा की गई वैदिक स्तुतियों के उत्तर में पुन: गर्जना करके जल में घुस गये। भगवान् वैदिक स्तुतियों के लक्ष्य हैं, अतएव वे समझ गये कि भक्तों की स्तुतियाँ उन्हीं के लिए की जा रही हैं। ।। ३-१३-२६ ।।
hindi translation
teSAM satAM vedavitAnamUrtiH brahmAvadhAryAtmaguNAnuvAdam | vinadya bhUyo vibudhodayAya gajendralIlo jalamAviveza || 3-13-26 ||
hk transliteration by Sanscriptउत्क्षिप्तवालः खचरः कठोरः सटा विधुन्वन् खररोमशत्वक् । खुराहताभ्रः सितदंष्ट्र ईक्षाज्योतिर्बभासे भगवान् महीध्रः ।। ३-१३-२७ ।।
sanskrit
Before entering the water to rescue the earth, Lord Boar flew in the sky, slashing His tail, His hard hairs quivering. His very glance was luminous, and He scattered the clouds in the sky with His hooves and His glittering white tusks. ।। 3-13-27 ।।
english translation
पृथ्वी का उद्धार करने के लिए जल में प्रवेश करने के पूर्व भगवान् वराह अपनी पूँछ फटकारते तथा अपने कड़े बालों को हिलाते हुए आकाश में उड़े। उनकी चितवन चमकीली थी। और उन्होंने अपने खुरों तथा चमचमाती सफेद दाढ़ों से आकाश में बादलों को बिखरा दिया। ।। ३-१३-२७ ।।
hindi translation
utkSiptavAlaH khacaraH kaThoraH saTA vidhunvan khararomazatvak | khurAhatAbhraH sitadaMSTra IkSAjyotirbabhAse bhagavAn mahIdhraH || 3-13-27 ||
hk transliteration by Sanscriptघ्राणेन पृथ्व्याः पदवीं विजिघ्रन् क्रोडापदेशः स्वयमध्वराङ्गः । करालदंष्ट्रोऽप्यकरालदृग्भ्यामुद्वीक्ष्य विप्रान् गृणतोऽविशत्कम् ।। ३-१३-२८ ।।
sanskrit
He was personally the Supreme Lord Viṣṇu and was therefore transcendental, yet because He had the body of a hog, He searched after the earth by smell. His tusks were fearful, and He glanced over the devotee-brāhmaṇas engaged in offering prayers. Thus He entered the water. ।। 3-13-28 ।।
english translation
वे साक्षात् परम प्रभु विष्णु थे, अतएव दिव्य थे, फिर भी सूकर का शरीर होने से उन्होंने पृथ्वी को उसकी गंध से खोज निकाला। उनकी दाढ़ें अत्यन्त भयावनी थीं। उन्होंने स्तुति करने में व्यस्त भक्त-ब्राह्मणों पर अपनी दृष्टि दौड़ाई। इस तरह वे जल में प्रविष्ट हुए। ।। ३-१३-२८ ।।
hindi translation
ghrANena pRthvyAH padavIM vijighran kroDApadezaH svayamadhvarAGgaH | karAladaMSTro'pyakarAladRgbhyAmudvIkSya viprAn gRNato'vizatkam || 3-13-28 ||
hk transliteration by Sanscriptस वज्रकूटाङ्गनिपातवेगविशीर्णकुक्षिः स्तनयन्नुदन्वान् । उत्सृष्टदीर्घोर्मिभुजैरिवार्तश्चुक्रोश यज्ञेश्वर पाहि मेति ।। ३-१३-२९ ।।
sanskrit
Diving into the water like a giant mountain, Lord Boar divided the middle of the ocean, and two high waves appeared as the arms of the ocean, which cried loudly as if praying to the Lord, “O Lord of all sacrifices, please do not cut me in two! Kindly give me protection!” ।। 3-13-29 ।।
english translation
दानवाकार पर्वत की भाँति जल में गोता लगाते हुए भगवान् वराह ने समुद्र के मध्यभाग को विभाजित कर दिया और दो ऊँची लहरें समुद्र की भुजाओं की तरह प्रकट हुईं जो उच्च स्वर से आर्तनाद कर रही थीं मानो भगवान् से प्रार्थना कर रही हों,“हे समस्त यज्ञों के स्वामी, कृपया मेरे दो खण्ड न करें। कृपा करके मुझे संरक्षण प्रदान करें।” ।। ३-१३-२९ ।।
hindi translation
sa vajrakUTAGganipAtavegavizIrNakukSiH stanayannudanvAn | utsRSTadIrghormibhujairivArtazcukroza yajJezvara pAhi meti || 3-13-29 ||
hk transliteration by Sanscriptखुरैः क्षुरप्रैर्दरयंस्तदाप उत्पारपारं त्रिपरू रसायाम् । ददर्श गां तत्र सुषुप्सुरग्रे यां जीवधानीं स्वयमभ्यधत्त ।। ३-१३-३० ।।
sanskrit
Lord Boar penetrated the water with His hooves, which were like sharp arrows, and found the limits of the ocean, although it was unlimited. He saw the earth, the resting place for all living beings, lying as it was in the beginning of creation, and He personally lifted it. ।। 3-13-30 ।।
english translation
भगवान् वराह तीरों जैसे नुकीले अपने खुरों से जल में घुस गये और उन्होंने अथाह समुद्र की सीमा पा ली। उन्होंने समस्त जीवों की विश्रामस्थली पृथ्वी को उसी तरह पड़ी देखा जिस तरह वह सृष्टि के प्रारम्भ में थी और उन्होंने उसे स्वयं ऊपर उठा लिया। ।। ३-१३-३० ।।
hindi translation
khuraiH kSuraprairdarayaMstadApa utpArapAraM triparU rasAyAm | dadarza gAM tatra suSupsuragre yAM jIvadhAnIM svayamabhyadhatta || 3-13-30 ||
hk transliteration by SanscriptSrimad Bhagavatam
Progress:35.7%
तेषां सतां वेदवितानमूर्तिः ब्रह्मावधार्यात्मगुणानुवादम् । विनद्य भूयो विबुधोदयाय गजेन्द्रलीलो जलमाविवेश ।। ३-१३-२६ ।।
sanskrit
Playing like an elephant, He entered into the water after roaring again in reply to the Vedic prayers by the great devotees. The Lord is the object of the Vedic prayers, and thus He understood that the devotees’ prayers were meant for Him. ।। 3-13-26 ।।
english translation
हाथी के समान क्रीड़ा करते हुए वे महान् भक्तों द्वारा की गई वैदिक स्तुतियों के उत्तर में पुन: गर्जना करके जल में घुस गये। भगवान् वैदिक स्तुतियों के लक्ष्य हैं, अतएव वे समझ गये कि भक्तों की स्तुतियाँ उन्हीं के लिए की जा रही हैं। ।। ३-१३-२६ ।।
hindi translation
teSAM satAM vedavitAnamUrtiH brahmAvadhAryAtmaguNAnuvAdam | vinadya bhUyo vibudhodayAya gajendralIlo jalamAviveza || 3-13-26 ||
hk transliteration by Sanscriptउत्क्षिप्तवालः खचरः कठोरः सटा विधुन्वन् खररोमशत्वक् । खुराहताभ्रः सितदंष्ट्र ईक्षाज्योतिर्बभासे भगवान् महीध्रः ।। ३-१३-२७ ।।
sanskrit
Before entering the water to rescue the earth, Lord Boar flew in the sky, slashing His tail, His hard hairs quivering. His very glance was luminous, and He scattered the clouds in the sky with His hooves and His glittering white tusks. ।। 3-13-27 ।।
english translation
पृथ्वी का उद्धार करने के लिए जल में प्रवेश करने के पूर्व भगवान् वराह अपनी पूँछ फटकारते तथा अपने कड़े बालों को हिलाते हुए आकाश में उड़े। उनकी चितवन चमकीली थी। और उन्होंने अपने खुरों तथा चमचमाती सफेद दाढ़ों से आकाश में बादलों को बिखरा दिया। ।। ३-१३-२७ ।।
hindi translation
utkSiptavAlaH khacaraH kaThoraH saTA vidhunvan khararomazatvak | khurAhatAbhraH sitadaMSTra IkSAjyotirbabhAse bhagavAn mahIdhraH || 3-13-27 ||
hk transliteration by Sanscriptघ्राणेन पृथ्व्याः पदवीं विजिघ्रन् क्रोडापदेशः स्वयमध्वराङ्गः । करालदंष्ट्रोऽप्यकरालदृग्भ्यामुद्वीक्ष्य विप्रान् गृणतोऽविशत्कम् ।। ३-१३-२८ ।।
sanskrit
He was personally the Supreme Lord Viṣṇu and was therefore transcendental, yet because He had the body of a hog, He searched after the earth by smell. His tusks were fearful, and He glanced over the devotee-brāhmaṇas engaged in offering prayers. Thus He entered the water. ।। 3-13-28 ।।
english translation
वे साक्षात् परम प्रभु विष्णु थे, अतएव दिव्य थे, फिर भी सूकर का शरीर होने से उन्होंने पृथ्वी को उसकी गंध से खोज निकाला। उनकी दाढ़ें अत्यन्त भयावनी थीं। उन्होंने स्तुति करने में व्यस्त भक्त-ब्राह्मणों पर अपनी दृष्टि दौड़ाई। इस तरह वे जल में प्रविष्ट हुए। ।। ३-१३-२८ ।।
hindi translation
ghrANena pRthvyAH padavIM vijighran kroDApadezaH svayamadhvarAGgaH | karAladaMSTro'pyakarAladRgbhyAmudvIkSya viprAn gRNato'vizatkam || 3-13-28 ||
hk transliteration by Sanscriptस वज्रकूटाङ्गनिपातवेगविशीर्णकुक्षिः स्तनयन्नुदन्वान् । उत्सृष्टदीर्घोर्मिभुजैरिवार्तश्चुक्रोश यज्ञेश्वर पाहि मेति ।। ३-१३-२९ ।।
sanskrit
Diving into the water like a giant mountain, Lord Boar divided the middle of the ocean, and two high waves appeared as the arms of the ocean, which cried loudly as if praying to the Lord, “O Lord of all sacrifices, please do not cut me in two! Kindly give me protection!” ।। 3-13-29 ।।
english translation
दानवाकार पर्वत की भाँति जल में गोता लगाते हुए भगवान् वराह ने समुद्र के मध्यभाग को विभाजित कर दिया और दो ऊँची लहरें समुद्र की भुजाओं की तरह प्रकट हुईं जो उच्च स्वर से आर्तनाद कर रही थीं मानो भगवान् से प्रार्थना कर रही हों,“हे समस्त यज्ञों के स्वामी, कृपया मेरे दो खण्ड न करें। कृपा करके मुझे संरक्षण प्रदान करें।” ।। ३-१३-२९ ।।
hindi translation
sa vajrakUTAGganipAtavegavizIrNakukSiH stanayannudanvAn | utsRSTadIrghormibhujairivArtazcukroza yajJezvara pAhi meti || 3-13-29 ||
hk transliteration by Sanscriptखुरैः क्षुरप्रैर्दरयंस्तदाप उत्पारपारं त्रिपरू रसायाम् । ददर्श गां तत्र सुषुप्सुरग्रे यां जीवधानीं स्वयमभ्यधत्त ।। ३-१३-३० ।।
sanskrit
Lord Boar penetrated the water with His hooves, which were like sharp arrows, and found the limits of the ocean, although it was unlimited. He saw the earth, the resting place for all living beings, lying as it was in the beginning of creation, and He personally lifted it. ।। 3-13-30 ।।
english translation
भगवान् वराह तीरों जैसे नुकीले अपने खुरों से जल में घुस गये और उन्होंने अथाह समुद्र की सीमा पा ली। उन्होंने समस्त जीवों की विश्रामस्थली पृथ्वी को उसी तरह पड़ी देखा जिस तरह वह सृष्टि के प्रारम्भ में थी और उन्होंने उसे स्वयं ऊपर उठा लिया। ।। ३-१३-३० ।।
hindi translation
khuraiH kSuraprairdarayaMstadApa utpArapAraM triparU rasAyAm | dadarza gAM tatra suSupsuragre yAM jIvadhAnIM svayamabhyadhatta || 3-13-30 ||
hk transliteration by Sanscript