1.
प्रथमोऽध्यायः
Chapter 1
2.
द्वितीयोऽध्यायः
Chapter 2
3.
तृतीयोऽध्यायः
Chapter 3
4.
चतुर्थोऽध्यायः
Chapter 4
5.
पञ्चमोऽध्यायः
Chapter 5
6.
षष्ठोऽध्यायः
Chapter 6
7.
सप्तमोऽध्यायः
Chapter 7
8.
अष्टमोऽध्यायः
Chapter 8
9.
नवमोऽध्यायः
Chapter 9
10.
दशमोऽध्यायः
Chapter 10
11.
एकादशोध्यायः
Chapter 11
12.
द्वादशोऽध्यायः
Chapter 12
13.
त्रयोदशोऽध्यायः
Chapter 13
14.
चतुर्दशोऽध्यायः
Chapter 14
15.
पञ्चदशोऽध्यायः
Chapter 15
16.
षोडशोऽध्यायः
Chapter 16
17.
सप्तदशोऽध्यायः
Chapter 17
18.
अष्टादशोऽध्यायः
Chapter 18
19.
एकोनविंशोऽध्यायः
Chapter 19
20.
विंशोऽध्यायः
Chapter 20
21.
एकविंशोऽध्यायः
Chapter 21
22.
द्वाविंशोऽध्यायः
Chapter 22
•
त्रयोविंशोऽध्यायः
Chapter 23
24.
चतुर्विंशोऽध्यायः
Chapter 24
25.
पञ्चविंशोऽध्यायः
Chapter 25
26.
षड्विंशोऽध्यायः
Chapter 26
27.
सप्तविंशोऽध्यायः
Chapter 27
28.
अष्टाविंशोऽध्यायः
Chapter 28
29.
एकोनत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 29
30.
त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 30
31.
एकत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 31
32.
द्वात्रिंशोऽध्यायः
Chapter 32
33.
त्रयस्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 33
34.
चतुस्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 34
35.
पञ्चत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 35
36.
षट्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 36
37.
सप्तत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 37
38.
अष्टात्रिंशोऽध्यायः
Chapter 38
39.
एकोनचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 39
40.
चत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 40
41.
एकचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 41
42.
द्विचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 42
43.
त्रिचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 43
44.
चतुश्चत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 44
45.
पञ्चचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 45
46.
षट्चत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 46
47.
सप्तचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 47
48.
अष्टचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 48
49.
एकोनपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 49
50.
पञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 50
51.
एकपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 51
52.
द्विपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 52
53.
त्रिपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 53
54.
चतुःपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 54
55.
पञ्चपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 55
56.
षट्पञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 56
57.
सप्तपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 57
58.
अष्टपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 58
59.
एकोनषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 59
60.
षष्टितमोऽध्यायः
Chapter 60
61.
एकषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 61
62.
द्विषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 62
63.
त्रिषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 63
64.
चतुःषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 64
65.
पञ्चषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 65
66.
षट्षष्टितमोऽध्यायः
Chapter 66
67.
सप्तषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 67
68.
अष्टषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 68
69.
एकोनसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 69
70.
सप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 70
71.
एकसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 71
72.
द्विसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 72
73.
त्रिसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 73
74.
चतुःसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 74
75.
पञ्चसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 75
76.
षट्सप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 76
77.
सप्तसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 77
78.
अष्टसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 78
79.
एकोनाशीतितमोऽध्यायः
Chapter 79
80.
अशीतितमोऽध्यायः
Chapter 80
81.
एकाशीतितमोऽध्यायः
Chapter 81
82.
द्व्यशीतितमोऽध्यायः
Chapter 82
83.
त्र्यशीतितमोऽध्यायः
Chapter 83
84.
चतुरशीतितमोऽध्यायः
Chapter 84
85.
पञ्चाशीतितमोऽध्यायः
Chapter 85
86.
षडशीतितमोऽध्यायः
Chapter 86
87.
सप्ताशीतितमोऽध्यायः
Chapter 87
88.
अष्टाशीतितमोऽध्यायः
Chapter 88
89.
एकोननवतितमोऽध्यायः
Chapter 89
90.
नवतितमोऽध्यायः
Chapter 90
Progress:25.2%
नन्वद्धा मयि कुर्वन्ति कुशलाः स्वार्थदर्शिनः । अहैतुक्यव्यवहितां भक्तिमात्मप्रिये यथा ।। १०-२३-२६ ।।
sanskrit
Certainly expert personalities, who can see their own true interest, render unmotivated and uninterrupted devotional service directly unto Me, for I am most dear to the soul. ।। 10-23-26 ।।
english translation
निश्चय ही कुशल लोग, जो अपने असली लाभ को देख सकते हैं, वे मेरी अहैतुकी तथा अविच्छिन्न भक्ति करते हैं क्योंकि मैं आत्मा को सर्वाधिक प्रिय हूँ। ।। १०-२३-२६ ।।
hindi translation
nanvaddhA mayi kurvanti kuzalAH svArthadarzinaH | ahaitukyavyavahitAM bhaktimAtmapriye yathA || 10-23-26 ||
hk transliteration by Sanscriptप्राणबुद्धिमनःस्वात्मदारापत्यधनादयः । यत्सम्पर्कात्प्रिया आसंस्ततः को न्वपरः प्रियः ।। १०-२३-२७ ।।
sanskrit
It is only by contact with the self that one’s vital breath, intelligence, mind, friends, body, wife, children, wealth and so on are dear. Therefore what object can possibly be more dear than one’s own self? ।। 10-23-27 ।।
english translation
आत्मा के सम्पर्क से ही जीव का प्राण, बुद्धि, मन, मित्रगण, शरीर, पत्नी, सन्तान, सम्पत्ति इत्यादि उसे प्रिय लगते हैं। अतएव अपने आप से बढक़र कौन सी वस्तु अधिक प्रिय हो सकती है? ।। १०-२३-२७ ।।
hindi translation
prANabuddhimanaHsvAtmadArApatyadhanAdayaH | yatsamparkAtpriyA AsaMstataH ko nvaparaH priyaH || 10-23-27 ||
hk transliteration by Sanscriptतद्यात देवयजनं पतयो वो द्विजातयः । स्वसत्रं पारयिष्यन्ति युष्माभिर्गृहमेधिनः ।। १०-२३-२८ ।।
sanskrit
You should thus return to the sacrificial arena, because your husbands, the learned brāhmaṇas, are householders and need your assistance to finish their respective sacrifices. ।। 10-23-28 ।।
english translation
अतएव तुम लोग यज्ञस्थल को लौट जाओ क्योंकि तुम्हारे पति, जो कि विद्वान ब्राह्मण हैं, गृहस्थ हैं और उन्हें अपने अपने यज्ञ सम्पन्न करने के लिए तुम्हारे सहयोग की आवश्यकता है। ।। १०-२३-२८ ।।
hindi translation
tadyAta devayajanaM patayo vo dvijAtayaH | svasatraM pArayiSyanti yuSmAbhirgRhamedhinaH || 10-23-28 ||
hk transliteration by Sanscriptपत्न्य ऊचुः मैवं विभोऽर्हति भवान् गदितुं नृशंसं सत्यं कुरुष्व निगमं तव पादमूलम् । प्राप्ता वयं तुलसिदामपदावसृष्टं केशैर्निवोढुमतिलङ्घ्य समस्तबन्धून् ।। १०-२३-२९ ।।
sanskrit
The wives of the brāhmaṇas replied: O almighty one, please do not speak such cruel words. Rather, You should fulfill Your promise that You always reciprocate with Your devotees in kind. Now that we have attained Your lotus feet, we simply wish to remain here in the forest so we may carry upon our heads the garlands of tulasī leaves that fall from Your lotus feet. We are ready to give up all material relationships. ।। 10-23-29 ।।
english translation
ब्राह्मणपत्नियों ने उत्तर दिया: हे विभो, आप ऐसे कटु वचन न कहें। आपको चाहिए कि आप अपने उस वचन को पूरा करें कि आप अपने भक्तों को सदैव प्रतिदान करते हैं। चूँकि अब हम आपके चरणों को प्राप्त हैं, अत: हम इतना ही चाहती हैं कि हम वन में ही रहती जाएँ जिससे हम तुलसी-दल की उन मालाओं को अपने सिरों पर धारण कर सकें जिन्हें आप उपेक्षापूर्वक अपने चरणकमलों से ठुकरा देते हैं। हम अपने सारे भौतिक सम्बन्ध त्यागने को तैयार हैं। ।। १०-२३-२९ ।।
hindi translation
patnya UcuH maivaM vibho'rhati bhavAn gadituM nRzaMsaM satyaM kuruSva nigamaM tava pAdamUlam | prAptA vayaM tulasidAmapadAvasRSTaM kezairnivoDhumatilaGghya samastabandhUn || 10-23-29 ||
hk transliteration by Sanscriptगृह्णन्ति नो न पतयः पितरौ सुता वा न भ्रातृबन्धुसुहृदः कुत एव चान्ये । तस्माद्भवत्प्रपदयोः पतितात्मनां नो नान्या भवेद्गतिररिन्दम तद्विधेहि ।। १०-२३-३० ।।
sanskrit
Our husbands, fathers, sons, brothers, other relatives and friends will no longer take us back, and how could anyone else be willing to give us shelter? Therefore, since we have thrown ourselves at Your lotus feet and have no other destination, please, O chastiser of enemies, grant our desire. ।। 10-23-30 ।।
english translation
अब हमारे पति, माता-पिता, पुत्र, भाई, अन्य सम्बन्धी तथा मित्र हमें वापस नहीं लेंगे और अन्य कोई हमें किस तरह शरण देने को तैयार हो सकेगा? क्योंकि अब हमने अपने आपको आपके चरणकमलों पर पटक दिया है और हमारे कोई अन्य गन्तव्य नहीं है अतएव हे अरिन्दम, हमारी इच्छापूरी कीजिये। ।। १०-२३-३० ।।
hindi translation
gRhNanti no na patayaH pitarau sutA vA na bhrAtRbandhusuhRdaH kuta eva cAnye | tasmAdbhavatprapadayoH patitAtmanAM no nAnyA bhavedgatirarindama tadvidhehi || 10-23-30 ||
hk transliteration by SanscriptSrimad Bhagavatam
Progress:25.2%
नन्वद्धा मयि कुर्वन्ति कुशलाः स्वार्थदर्शिनः । अहैतुक्यव्यवहितां भक्तिमात्मप्रिये यथा ।। १०-२३-२६ ।।
sanskrit
Certainly expert personalities, who can see their own true interest, render unmotivated and uninterrupted devotional service directly unto Me, for I am most dear to the soul. ।। 10-23-26 ।।
english translation
निश्चय ही कुशल लोग, जो अपने असली लाभ को देख सकते हैं, वे मेरी अहैतुकी तथा अविच्छिन्न भक्ति करते हैं क्योंकि मैं आत्मा को सर्वाधिक प्रिय हूँ। ।। १०-२३-२६ ।।
hindi translation
nanvaddhA mayi kurvanti kuzalAH svArthadarzinaH | ahaitukyavyavahitAM bhaktimAtmapriye yathA || 10-23-26 ||
hk transliteration by Sanscriptप्राणबुद्धिमनःस्वात्मदारापत्यधनादयः । यत्सम्पर्कात्प्रिया आसंस्ततः को न्वपरः प्रियः ।। १०-२३-२७ ।।
sanskrit
It is only by contact with the self that one’s vital breath, intelligence, mind, friends, body, wife, children, wealth and so on are dear. Therefore what object can possibly be more dear than one’s own self? ।। 10-23-27 ।।
english translation
आत्मा के सम्पर्क से ही जीव का प्राण, बुद्धि, मन, मित्रगण, शरीर, पत्नी, सन्तान, सम्पत्ति इत्यादि उसे प्रिय लगते हैं। अतएव अपने आप से बढक़र कौन सी वस्तु अधिक प्रिय हो सकती है? ।। १०-२३-२७ ।।
hindi translation
prANabuddhimanaHsvAtmadArApatyadhanAdayaH | yatsamparkAtpriyA AsaMstataH ko nvaparaH priyaH || 10-23-27 ||
hk transliteration by Sanscriptतद्यात देवयजनं पतयो वो द्विजातयः । स्वसत्रं पारयिष्यन्ति युष्माभिर्गृहमेधिनः ।। १०-२३-२८ ।।
sanskrit
You should thus return to the sacrificial arena, because your husbands, the learned brāhmaṇas, are householders and need your assistance to finish their respective sacrifices. ।। 10-23-28 ।।
english translation
अतएव तुम लोग यज्ञस्थल को लौट जाओ क्योंकि तुम्हारे पति, जो कि विद्वान ब्राह्मण हैं, गृहस्थ हैं और उन्हें अपने अपने यज्ञ सम्पन्न करने के लिए तुम्हारे सहयोग की आवश्यकता है। ।। १०-२३-२८ ।।
hindi translation
tadyAta devayajanaM patayo vo dvijAtayaH | svasatraM pArayiSyanti yuSmAbhirgRhamedhinaH || 10-23-28 ||
hk transliteration by Sanscriptपत्न्य ऊचुः मैवं विभोऽर्हति भवान् गदितुं नृशंसं सत्यं कुरुष्व निगमं तव पादमूलम् । प्राप्ता वयं तुलसिदामपदावसृष्टं केशैर्निवोढुमतिलङ्घ्य समस्तबन्धून् ।। १०-२३-२९ ।।
sanskrit
The wives of the brāhmaṇas replied: O almighty one, please do not speak such cruel words. Rather, You should fulfill Your promise that You always reciprocate with Your devotees in kind. Now that we have attained Your lotus feet, we simply wish to remain here in the forest so we may carry upon our heads the garlands of tulasī leaves that fall from Your lotus feet. We are ready to give up all material relationships. ।। 10-23-29 ।।
english translation
ब्राह्मणपत्नियों ने उत्तर दिया: हे विभो, आप ऐसे कटु वचन न कहें। आपको चाहिए कि आप अपने उस वचन को पूरा करें कि आप अपने भक्तों को सदैव प्रतिदान करते हैं। चूँकि अब हम आपके चरणों को प्राप्त हैं, अत: हम इतना ही चाहती हैं कि हम वन में ही रहती जाएँ जिससे हम तुलसी-दल की उन मालाओं को अपने सिरों पर धारण कर सकें जिन्हें आप उपेक्षापूर्वक अपने चरणकमलों से ठुकरा देते हैं। हम अपने सारे भौतिक सम्बन्ध त्यागने को तैयार हैं। ।। १०-२३-२९ ।।
hindi translation
patnya UcuH maivaM vibho'rhati bhavAn gadituM nRzaMsaM satyaM kuruSva nigamaM tava pAdamUlam | prAptA vayaM tulasidAmapadAvasRSTaM kezairnivoDhumatilaGghya samastabandhUn || 10-23-29 ||
hk transliteration by Sanscriptगृह्णन्ति नो न पतयः पितरौ सुता वा न भ्रातृबन्धुसुहृदः कुत एव चान्ये । तस्माद्भवत्प्रपदयोः पतितात्मनां नो नान्या भवेद्गतिररिन्दम तद्विधेहि ।। १०-२३-३० ।।
sanskrit
Our husbands, fathers, sons, brothers, other relatives and friends will no longer take us back, and how could anyone else be willing to give us shelter? Therefore, since we have thrown ourselves at Your lotus feet and have no other destination, please, O chastiser of enemies, grant our desire. ।। 10-23-30 ।।
english translation
अब हमारे पति, माता-पिता, पुत्र, भाई, अन्य सम्बन्धी तथा मित्र हमें वापस नहीं लेंगे और अन्य कोई हमें किस तरह शरण देने को तैयार हो सकेगा? क्योंकि अब हमने अपने आपको आपके चरणकमलों पर पटक दिया है और हमारे कोई अन्य गन्तव्य नहीं है अतएव हे अरिन्दम, हमारी इच्छापूरी कीजिये। ।। १०-२३-३० ।।
hindi translation
gRhNanti no na patayaH pitarau sutA vA na bhrAtRbandhusuhRdaH kuta eva cAnye | tasmAdbhavatprapadayoH patitAtmanAM no nAnyA bhavedgatirarindama tadvidhehi || 10-23-30 ||
hk transliteration by Sanscript