1.
प्रथमोऽध्यायः
Chapter 1
2.
द्वितीयोऽध्यायः
Chapter 2
3.
तृतीयोऽध्यायः
Chapter 3
4.
चतुर्थोऽध्यायः
Chapter 4
5.
पञ्चमोऽध्यायः
Chapter 5
6.
षष्ठोऽध्यायः
Chapter 6
7.
सप्तमोऽध्यायः
Chapter 7
8.
अष्टमोऽध्यायः
Chapter 8
9.
नवमोऽध्यायः
Chapter 9
10.
दशमोऽध्यायः
Chapter 10
11.
एकादशोध्यायः
Chapter 11
12.
द्वादशोऽध्यायः
Chapter 12
13.
त्रयोदशोऽध्यायः
Chapter 13
•
चतुर्दशोऽध्यायः
Chapter 14
15.
पञ्चदशोऽध्यायः
Chapter 15
16.
षोडशोऽध्यायः
Chapter 16
17.
सप्तदशोऽध्यायः
Chapter 17
18.
अष्टादशोऽध्यायः
Chapter 18
19.
एकोनविंशोऽध्यायः
Chapter 19
20.
विंशोऽध्यायः
Chapter 20
21.
एकविंशोऽध्यायः
Chapter 21
22.
द्वाविंशोऽध्यायः
Chapter 22
23.
त्रयोविंशोऽध्यायः
Chapter 23
24.
चतुर्विंशोऽध्यायः
Chapter 24
25.
पञ्चविंशोऽध्यायः
Chapter 25
26.
षड्विंशोऽध्यायः
Chapter 26
27.
सप्तविंशोऽध्यायः
Chapter 27
28.
अष्टाविंशोऽध्यायः
Chapter 28
29.
एकोनत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 29
30.
त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 30
31.
एकत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 31
32.
द्वात्रिंशोऽध्यायः
Chapter 32
33.
त्रयस्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 33
34.
चतुस्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 34
35.
पञ्चत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 35
36.
षट्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 36
37.
सप्तत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 37
38.
अष्टात्रिंशोऽध्यायः
Chapter 38
39.
एकोनचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 39
40.
चत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 40
41.
एकचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 41
42.
द्विचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 42
43.
त्रिचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 43
44.
चतुश्चत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 44
45.
पञ्चचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 45
46.
षट्चत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 46
47.
सप्तचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 47
48.
अष्टचत्वारिंशोऽध्यायः
Chapter 48
49.
एकोनपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 49
50.
पञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 50
51.
एकपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 51
52.
द्विपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 52
53.
त्रिपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 53
54.
चतुःपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 54
55.
पञ्चपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 55
56.
षट्पञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 56
57.
सप्तपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 57
58.
अष्टपञ्चाशत्तमोऽध्यायः
Chapter 58
59.
एकोनषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 59
60.
षष्टितमोऽध्यायः
Chapter 60
61.
एकषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 61
62.
द्विषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 62
63.
त्रिषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 63
64.
चतुःषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 64
65.
पञ्चषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 65
66.
षट्षष्टितमोऽध्यायः
Chapter 66
67.
सप्तषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 67
68.
अष्टषष्टितमोऽध्यायः
Chapter 68
69.
एकोनसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 69
70.
सप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 70
71.
एकसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 71
72.
द्विसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 72
73.
त्रिसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 73
74.
चतुःसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 74
75.
पञ्चसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 75
76.
षट्सप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 76
77.
सप्तसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 77
78.
अष्टसप्ततितमोऽध्यायः
Chapter 78
79.
एकोनाशीतितमोऽध्यायः
Chapter 79
80.
अशीतितमोऽध्यायः
Chapter 80
81.
एकाशीतितमोऽध्यायः
Chapter 81
82.
द्व्यशीतितमोऽध्यायः
Chapter 82
83.
त्र्यशीतितमोऽध्यायः
Chapter 83
84.
चतुरशीतितमोऽध्यायः
Chapter 84
85.
पञ्चाशीतितमोऽध्यायः
Chapter 85
86.
षडशीतितमोऽध्यायः
Chapter 86
87.
सप्ताशीतितमोऽध्यायः
Chapter 87
88.
अष्टाशीतितमोऽध्यायः
Chapter 88
89.
एकोननवतितमोऽध्यायः
Chapter 89
90.
नवतितमोऽध्यायः
Chapter 90
Progress:16.1%
अज्ञानसंज्ञौ भवबन्धमोक्षौ द्वौ नाम नान्यौ स्त ऋतज्ञभावात् । अजस्रचित्याऽऽत्मनि केवले परे विचार्यमाणे तरणाविवाहनी ।। १०-१४-२६ ।।
sanskrit
The conception of material bondage and the conception of liberation are both manifestations of ignorance. Being outside the scope of true knowledge, they cease to exist when one correctly understands that the pure spirit soul is distinct from matter and always fully conscious. At that time bondage and liberation no longer have any significance, just as day and night have no significance from the perspective of the sun. ।। 10-14-26 ।।
english translation
भव-बन्धन तथा मोक्ष दोनों ही अज्ञान की अभिव्यक्तियाँ हैं। सच्चे ज्ञान की सीमा के बाहर होने के कारण, इन दोनों का अस्तित्व मिट जाता है जब मनुष्य ठीक से यह समझ लेता है कि शुद्ध आत्मा, पदार्थ से भिन्न है और सदैव पूर्णतया चेतन है। उस समय बन्धन तथा मोक्ष का कोई महत्व नहीं रहता जिस तरह सूर्य के परिप्रेक्ष्य में दिन तथा रात का कोई महत्व नहीं होता। ।। १०-१४-२६ ।।
hindi translation
ajJAnasaMjJau bhavabandhamokSau dvau nAma nAnyau sta RtajJabhAvAt | ajasracityA''tmani kevale pare vicAryamANe taraNAvivAhanI || 10-14-26 ||
hk transliteration by Sanscriptत्वामात्मानं परं मत्वा परमात्मानमेव च । आत्मा पुनर्बहिर्मृग्य अहोऽज्ञजनताज्ञता ।। १०-१४-२७ ।।
sanskrit
Just see the foolishness of those ignorant persons who consider You to be some separated manifestation of illusion and who consider the self, which is actually You, to be something else, the material body. Such fools conclude that the supreme soul is to be searched for somewhere outside Your supreme personality. ।। 10-14-27 ।।
english translation
जरा उन अज्ञानी पुरुषों की मूर्खता तो देखिये जो आपको मोह की भिन्न अभिव्यक्ति मानते हैं और अपने (आत्मा) को, जो कि वास्तव में आप हैं, अन्य कुछ—भौतिक शरीर—मानते हैं। ऐसे मूर्खजन इस निष्कर्ष पर पहुँचते हैं कि परमात्मा की खोज परम पुरुष आप से बाहर अन्यत्र की जानी चाहिए। ।। १०-१४-२७ ।।
hindi translation
tvAmAtmAnaM paraM matvA paramAtmAnameva ca | AtmA punarbahirmRgya aho'jJajanatAjJatA || 10-14-27 ||
hk transliteration by Sanscriptअन्तर्भवेऽनन्त भवन्तमेव ह्यतत्त्यजन्तो मृगयन्ति सन्तः । असन्तमप्यन्त्यहिमन्तरेण सन्तं गुणं तं किमु यन्ति सन्तः ।। १०-१४-२८ ।।
sanskrit
O unlimited Lord, the saintly devotees seek You out within their own bodies by rejecting everything separate from You. Indeed, how can discriminating persons appreciate the real nature of a rope lying before them until they refute the illusion that it is a snake? ।। 10-14-28 ।।
english translation
हे अनन्त भगवान्, सन्तजन आपसे भिन्न हर वस्तु का तिरस्कार करते हुए अपने ही शरीर के भीतर आपको खोज निकालते हैं। निस्सन्देह, विभेद करनेवाले व्यक्ति भला किस तरह अपने समक्ष पड़ी हुई रस्सी की असली प्रकृति को जान सकते हैं जब तक वे इस भ्रम का निराकरण नहीं कर लेते कि यह सर्प है? ।। १०-१४-२८ ।।
hindi translation
antarbhave'nanta bhavantameva hyatattyajanto mRgayanti santaH | asantamapyantyahimantareNa santaM guNaM taM kimu yanti santaH || 10-14-28 ||
hk transliteration by Sanscriptअथापि ते देव पदाम्बुजद्वयप्रसादलेशानुगृहीत एव हि । जानाति तत्त्वं भगवन् महिम्नोन चान्य एकोऽपि चिरं विचिन्वन् ।। १०-१४-२९ ।।
sanskrit
My Lord, if one is favored by even a slight trace of the mercy of Your lotus feet, he can understand the greatness of Your personality. But those who speculate to understand the Supreme Personality of Godhead are unable to know You, even though they continue to study the Vedas for many years. ।। 10-14-29 ।।
english translation
हे प्रभु, यदि किसी पर आपके चरणकमलों की लेशमात्र भी कृपा हो जाती है, तो वह आपकी महानता को समझ सकता है। किन्तु जो लोग भगवान् को समझने के लिए चिन्तन करते हैं, वे अनेक वर्षों तक वेदों का अध्ययन करते रहने पर भी आपको जान नहीं पाते। ।। १०-१४-२९ ।।
hindi translation
athApi te deva padAmbujadvayaprasAdalezAnugRhIta eva hi | jAnAti tattvaM bhagavan mahimnona cAnya eko'pi ciraM vicinvan || 10-14-29 ||
hk transliteration by Sanscriptतदस्तु मे नाथ स भूरिभागो भवेऽत्र वान्यत्र तु वा तिरश्चाम् । येनाहमेकोऽपि भवज्जनानां भूत्वा निषेवे तव पादपल्लवम् ।। १०-१४-३० ।।
sanskrit
My dear Lord, I therefore pray to be so fortunate that in this life as Lord Brahmā or in another life, wherever I take my birth, I may be counted as one of Your devotees. I pray that wherever I may be, even among the animal species, I can engage in devotional service to Your lotus feet. ।। 10-14-30 ।।
english translation
अत: हे प्रभु, मेरी प्रार्थना है कि मैं इतना भाग्यशाली बन सकूँ कि इसी जीवन में ब्रह्मा के रूप में या दूसरे जीवन में जहाँ कहीं भी जन्म लूँ, मेरी गणना आपके भक्तों में हो। मैं प्रार्थना करता हूँ कि चाहे पशु योनि में ही सही, मैं जहाँ कहीं भी होऊँ, आपके चरणकमलों की भक्ति में लग सकूँ। ।। १०-१४-३० ।।
hindi translation
tadastu me nAtha sa bhUribhAgo bhave'tra vAnyatra tu vA tirazcAm | yenAhameko'pi bhavajjanAnAM bhUtvA niSeve tava pAdapallavam || 10-14-30 ||
hk transliteration by SanscriptSrimad Bhagavatam
Progress:16.1%
अज्ञानसंज्ञौ भवबन्धमोक्षौ द्वौ नाम नान्यौ स्त ऋतज्ञभावात् । अजस्रचित्याऽऽत्मनि केवले परे विचार्यमाणे तरणाविवाहनी ।। १०-१४-२६ ।।
sanskrit
The conception of material bondage and the conception of liberation are both manifestations of ignorance. Being outside the scope of true knowledge, they cease to exist when one correctly understands that the pure spirit soul is distinct from matter and always fully conscious. At that time bondage and liberation no longer have any significance, just as day and night have no significance from the perspective of the sun. ।। 10-14-26 ।।
english translation
भव-बन्धन तथा मोक्ष दोनों ही अज्ञान की अभिव्यक्तियाँ हैं। सच्चे ज्ञान की सीमा के बाहर होने के कारण, इन दोनों का अस्तित्व मिट जाता है जब मनुष्य ठीक से यह समझ लेता है कि शुद्ध आत्मा, पदार्थ से भिन्न है और सदैव पूर्णतया चेतन है। उस समय बन्धन तथा मोक्ष का कोई महत्व नहीं रहता जिस तरह सूर्य के परिप्रेक्ष्य में दिन तथा रात का कोई महत्व नहीं होता। ।। १०-१४-२६ ।।
hindi translation
ajJAnasaMjJau bhavabandhamokSau dvau nAma nAnyau sta RtajJabhAvAt | ajasracityA''tmani kevale pare vicAryamANe taraNAvivAhanI || 10-14-26 ||
hk transliteration by Sanscriptत्वामात्मानं परं मत्वा परमात्मानमेव च । आत्मा पुनर्बहिर्मृग्य अहोऽज्ञजनताज्ञता ।। १०-१४-२७ ।।
sanskrit
Just see the foolishness of those ignorant persons who consider You to be some separated manifestation of illusion and who consider the self, which is actually You, to be something else, the material body. Such fools conclude that the supreme soul is to be searched for somewhere outside Your supreme personality. ।। 10-14-27 ।।
english translation
जरा उन अज्ञानी पुरुषों की मूर्खता तो देखिये जो आपको मोह की भिन्न अभिव्यक्ति मानते हैं और अपने (आत्मा) को, जो कि वास्तव में आप हैं, अन्य कुछ—भौतिक शरीर—मानते हैं। ऐसे मूर्खजन इस निष्कर्ष पर पहुँचते हैं कि परमात्मा की खोज परम पुरुष आप से बाहर अन्यत्र की जानी चाहिए। ।। १०-१४-२७ ।।
hindi translation
tvAmAtmAnaM paraM matvA paramAtmAnameva ca | AtmA punarbahirmRgya aho'jJajanatAjJatA || 10-14-27 ||
hk transliteration by Sanscriptअन्तर्भवेऽनन्त भवन्तमेव ह्यतत्त्यजन्तो मृगयन्ति सन्तः । असन्तमप्यन्त्यहिमन्तरेण सन्तं गुणं तं किमु यन्ति सन्तः ।। १०-१४-२८ ।।
sanskrit
O unlimited Lord, the saintly devotees seek You out within their own bodies by rejecting everything separate from You. Indeed, how can discriminating persons appreciate the real nature of a rope lying before them until they refute the illusion that it is a snake? ।। 10-14-28 ।।
english translation
हे अनन्त भगवान्, सन्तजन आपसे भिन्न हर वस्तु का तिरस्कार करते हुए अपने ही शरीर के भीतर आपको खोज निकालते हैं। निस्सन्देह, विभेद करनेवाले व्यक्ति भला किस तरह अपने समक्ष पड़ी हुई रस्सी की असली प्रकृति को जान सकते हैं जब तक वे इस भ्रम का निराकरण नहीं कर लेते कि यह सर्प है? ।। १०-१४-२८ ।।
hindi translation
antarbhave'nanta bhavantameva hyatattyajanto mRgayanti santaH | asantamapyantyahimantareNa santaM guNaM taM kimu yanti santaH || 10-14-28 ||
hk transliteration by Sanscriptअथापि ते देव पदाम्बुजद्वयप्रसादलेशानुगृहीत एव हि । जानाति तत्त्वं भगवन् महिम्नोन चान्य एकोऽपि चिरं विचिन्वन् ।। १०-१४-२९ ।।
sanskrit
My Lord, if one is favored by even a slight trace of the mercy of Your lotus feet, he can understand the greatness of Your personality. But those who speculate to understand the Supreme Personality of Godhead are unable to know You, even though they continue to study the Vedas for many years. ।। 10-14-29 ।।
english translation
हे प्रभु, यदि किसी पर आपके चरणकमलों की लेशमात्र भी कृपा हो जाती है, तो वह आपकी महानता को समझ सकता है। किन्तु जो लोग भगवान् को समझने के लिए चिन्तन करते हैं, वे अनेक वर्षों तक वेदों का अध्ययन करते रहने पर भी आपको जान नहीं पाते। ।। १०-१४-२९ ।।
hindi translation
athApi te deva padAmbujadvayaprasAdalezAnugRhIta eva hi | jAnAti tattvaM bhagavan mahimnona cAnya eko'pi ciraM vicinvan || 10-14-29 ||
hk transliteration by Sanscriptतदस्तु मे नाथ स भूरिभागो भवेऽत्र वान्यत्र तु वा तिरश्चाम् । येनाहमेकोऽपि भवज्जनानां भूत्वा निषेवे तव पादपल्लवम् ।। १०-१४-३० ।।
sanskrit
My dear Lord, I therefore pray to be so fortunate that in this life as Lord Brahmā or in another life, wherever I take my birth, I may be counted as one of Your devotees. I pray that wherever I may be, even among the animal species, I can engage in devotional service to Your lotus feet. ।। 10-14-30 ।।
english translation
अत: हे प्रभु, मेरी प्रार्थना है कि मैं इतना भाग्यशाली बन सकूँ कि इसी जीवन में ब्रह्मा के रूप में या दूसरे जीवन में जहाँ कहीं भी जन्म लूँ, मेरी गणना आपके भक्तों में हो। मैं प्रार्थना करता हूँ कि चाहे पशु योनि में ही सही, मैं जहाँ कहीं भी होऊँ, आपके चरणकमलों की भक्ति में लग सकूँ। ।। १०-१४-३० ।।
hindi translation
tadastu me nAtha sa bhUribhAgo bhave'tra vAnyatra tu vA tirazcAm | yenAhameko'pi bhavajjanAnAM bhUtvA niSeve tava pAdapallavam || 10-14-30 ||
hk transliteration by Sanscript