1.
प्रथमोऽध्यायः
Chapter 1
2.
द्वितीयोऽध्यायः
Chapter 2
3.
तृतीयोऽध्यायः
Chapter 3
4.
चतुर्थोऽध्यायः
Chapter 4
5.
पञ्चमोऽध्यायः
Chapter 5
6.
षष्ठोऽध्यायः
Chapter 6
7.
सप्तमोऽध्यायः
Chapter 7
8.
अष्टमोऽध्यायः
Chapter 8
9.
नवमोऽध्यायः
Chapter 9
10.
दशमोऽध्यायः
Chapter 10
11.
एकादशोऽध्यायः
Chapter 11
12.
द्वादशोऽध्यायः
Chapter 12
13.
त्रयोदशोऽध्यायः
Chapter 13
14.
चतुर्दशोऽध्यायः
Chapter 14
15.
पञ्चदशोऽध्यायः
Chapter 15
16.
षोडशोऽध्यायः
Chapter 16
17.
सप्तदशोऽध्यायः
Chapter 17
18.
अष्टादशोऽध्यायः
Chapter 18
19.
एकोनविंशोऽध्यायः
Chapter 19
20.
विंशोऽध्यायः
Chapter 20
•
एकविंशोऽध्यायः
Chapter 21
22.
द्वाविंशोऽध्यायः
Chapter 22
23.
त्रयोविंशोऽध्यायः
Chapter 23
24.
चतुर्विंशोऽध्यायः
Chapter 24
25.
पञ्चविंशोऽध्यायः
Chapter 25
26.
षड्विंशोऽध्यायः
Chapter 26
27.
सप्तविंशोऽध्यायः
Chapter 27
28.
अष्टाविंशोऽध्यायः
Chapter 28
29.
एकोनत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 29
30.
त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 30
31.
एकत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 31
32.
द्वात्रिंशोऽध्यायः
Chapter 32
33.
त्रयस्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 33
Progress:60.0%
कृत्वा दयां च जीवेषु दत्त्वा चाभयमात्मवान् । मय्यात्मानं सह जगद्द्रक्ष्यस्यात्मनि चापि माम् ।। ३-२१-३१ ।।
sanskrit
Showing compassion to all living entities, you will attain self-realization. Giving assurance of safety to all, you will perceive your own self as well as all the universes in Me, and Myself in you. ।। 3-21-31 ।।
english translation
समस्त जीवों पर दया करते हुए तुम आत्म-साक्षात्कार प्राप्त कर सकोगे; फिर सबको अभयदान देकर अपने सहित सम्पूर्ण जगत को मुझमें और मुझको अपने में स्थित देखोगे। ।। ३-२१-३१ ।।
hindi translation
kRtvA dayAM ca jIveSu dattvA cAbhayamAtmavAn | mayyAtmAnaM saha jagaddrakSyasyAtmani cApi mAm || 3-21-31 ||
hk transliteration by Sanscriptसहाहं स्वांशकलया त्वद्वीर्येण महामुने । तव क्षेत्रे देवहूत्यां प्रणेष्ये तत्त्वसंहिताम् ।। ३-२१-३२ ।।
sanskrit
O great sage, I shall manifest My own plenary portion through your wife, Devahūti, along with your nine daughters, and I shall instruct her in the system of philosophy that deals with the ultimate principles or categories. ।। 3-21-32 ।।
english translation
हे ऋषि, मैं तुम्हारी नवों कन्याओं सहित तुम्हारी पत्नी देवहूति के माध्यम से अपने स्वांश को प्रकट करूँगा और उसे उस दर्शनशास्त्र (सांख्य दर्शन) का उपदेश दूँगा जो परम तत्त्वों या श्रेणियों से सम्बद्ध है। ।। ३-२१-३२ ।।
hindi translation
sahAhaM svAMzakalayA tvadvIryeNa mahAmune | tava kSetre devahUtyAM praNeSye tattvasaMhitAm || 3-21-32 ||
hk transliteration by Sanscriptमैत्रेय उवाच एवं तमनुभाष्याथ भगवान् प्रत्यगक्षजः । जगाम बिन्दुसरसः सरस्वत्या परिश्रितात् ।। ३-२१-३३ ।।
sanskrit
Maitreya went on: Thus having spoken to Kardama Muni, the Lord, who reveals Himself only when the senses are in Kṛṣṇa consciousness, departed from that lake called Bindu-sarovara, which was encircled by the river Sarasvatī. ।। 3-21-33 ।।
english translation
मैत्रेय ने आगे कहा इस प्रकार कर्दम मुनि से बातें करने के बाद, इन्द्रियों के कृष्ण भावनामृत में लीन रहने पर प्रकट होने वाले भगवान् उस बिन्दु नामक सरोवर से, जो सरस्वती नदी के द्वारा चारों ओर से घिरा हुआ था, अपने लोक को चले गये। ।। ३-२१-३३ ।।
hindi translation
maitreya uvAca evaM tamanubhASyAtha bhagavAn pratyagakSajaH | jagAma bindusarasaH sarasvatyA parizritAt || 3-21-33 ||
hk transliteration by Sanscriptनिरीक्षतस्तस्य ययावशेषसिद्धेश्वराभिष्टुतसिद्धमार्गः । आकर्णयन् पत्ररथेन्द्रपक्षैरुच्चारितं स्तोममुदीर्णसाम ।। ३-२१-३४ ।।
sanskrit
While the sage stood looking on, the Lord left by the pathway leading to Vaikuṇṭha, a path extolled by all great liberated souls. The sage stood listening as the hymns forming the basis of the Sāma Veda were vibrated by the flapping wings of the Lord’s carrier, Garuḍa. ।। 3-21-34 ।।
english translation
खड़े हुए कर्दम मुनि के देखते-देखते भगवान्, वैकुण्ठ जानेवाले मार्ग से प्रस्थान कर गये, जिस मार्ग की प्रशंसा सभी महान् मुक्त आत्माएँ करती हैं। मुनि खड़े-खड़े, भगवान् के वाहन गरुड़ के फडफ़ड़ाते पंखों से गुंजादित, सामवेद के मंगलाचरण जैसे लगने वाली ध्वनि को सुनते रह गये। ।। 3-21-34 ।।
hindi translation
nirIkSatastasya yayAvazeSasiddhezvarAbhiSTutasiddhamArgaH | AkarNayan patrarathendrapakSairuccAritaM stomamudIrNasAma || 3-21-34 ||
hk transliteration by Sanscriptअथ सम्प्रस्थिते शुक्ले कर्दमो भगवान् ऋषिः । आस्ते स्म बिन्दुसरसि तं कालं प्रतिपालयन् ।। ३-२१-३५ ।।
sanskrit
Then, after the departure of the Lord, the worshipful sage Kardama stayed on the bank of Bindu-sarovara, awaiting the time of which the Lord had spoken. ।। 3-21-35 ।।
english translation
तब भगवान् के चले जाने पर पूज्य साधु कर्दम भगवान् द्वारा बताये उस समय की प्रतीक्षा करते हुए बिन्दु सरोवर के तट पर ही ठहरे रहे। ।। ३-२१-३५ ।।
hindi translation
atha samprasthite zukle kardamo bhagavAn RSiH | Aste sma bindusarasi taM kAlaM pratipAlayan || 3-21-35 ||
hk transliteration by SanscriptSrimad Bhagavatam
Progress:60.0%
कृत्वा दयां च जीवेषु दत्त्वा चाभयमात्मवान् । मय्यात्मानं सह जगद्द्रक्ष्यस्यात्मनि चापि माम् ।। ३-२१-३१ ।।
sanskrit
Showing compassion to all living entities, you will attain self-realization. Giving assurance of safety to all, you will perceive your own self as well as all the universes in Me, and Myself in you. ।। 3-21-31 ।।
english translation
समस्त जीवों पर दया करते हुए तुम आत्म-साक्षात्कार प्राप्त कर सकोगे; फिर सबको अभयदान देकर अपने सहित सम्पूर्ण जगत को मुझमें और मुझको अपने में स्थित देखोगे। ।। ३-२१-३१ ।।
hindi translation
kRtvA dayAM ca jIveSu dattvA cAbhayamAtmavAn | mayyAtmAnaM saha jagaddrakSyasyAtmani cApi mAm || 3-21-31 ||
hk transliteration by Sanscriptसहाहं स्वांशकलया त्वद्वीर्येण महामुने । तव क्षेत्रे देवहूत्यां प्रणेष्ये तत्त्वसंहिताम् ।। ३-२१-३२ ।।
sanskrit
O great sage, I shall manifest My own plenary portion through your wife, Devahūti, along with your nine daughters, and I shall instruct her in the system of philosophy that deals with the ultimate principles or categories. ।। 3-21-32 ।।
english translation
हे ऋषि, मैं तुम्हारी नवों कन्याओं सहित तुम्हारी पत्नी देवहूति के माध्यम से अपने स्वांश को प्रकट करूँगा और उसे उस दर्शनशास्त्र (सांख्य दर्शन) का उपदेश दूँगा जो परम तत्त्वों या श्रेणियों से सम्बद्ध है। ।। ३-२१-३२ ।।
hindi translation
sahAhaM svAMzakalayA tvadvIryeNa mahAmune | tava kSetre devahUtyAM praNeSye tattvasaMhitAm || 3-21-32 ||
hk transliteration by Sanscriptमैत्रेय उवाच एवं तमनुभाष्याथ भगवान् प्रत्यगक्षजः । जगाम बिन्दुसरसः सरस्वत्या परिश्रितात् ।। ३-२१-३३ ।।
sanskrit
Maitreya went on: Thus having spoken to Kardama Muni, the Lord, who reveals Himself only when the senses are in Kṛṣṇa consciousness, departed from that lake called Bindu-sarovara, which was encircled by the river Sarasvatī. ।। 3-21-33 ।।
english translation
मैत्रेय ने आगे कहा इस प्रकार कर्दम मुनि से बातें करने के बाद, इन्द्रियों के कृष्ण भावनामृत में लीन रहने पर प्रकट होने वाले भगवान् उस बिन्दु नामक सरोवर से, जो सरस्वती नदी के द्वारा चारों ओर से घिरा हुआ था, अपने लोक को चले गये। ।। ३-२१-३३ ।।
hindi translation
maitreya uvAca evaM tamanubhASyAtha bhagavAn pratyagakSajaH | jagAma bindusarasaH sarasvatyA parizritAt || 3-21-33 ||
hk transliteration by Sanscriptनिरीक्षतस्तस्य ययावशेषसिद्धेश्वराभिष्टुतसिद्धमार्गः । आकर्णयन् पत्ररथेन्द्रपक्षैरुच्चारितं स्तोममुदीर्णसाम ।। ३-२१-३४ ।।
sanskrit
While the sage stood looking on, the Lord left by the pathway leading to Vaikuṇṭha, a path extolled by all great liberated souls. The sage stood listening as the hymns forming the basis of the Sāma Veda were vibrated by the flapping wings of the Lord’s carrier, Garuḍa. ।। 3-21-34 ।।
english translation
खड़े हुए कर्दम मुनि के देखते-देखते भगवान्, वैकुण्ठ जानेवाले मार्ग से प्रस्थान कर गये, जिस मार्ग की प्रशंसा सभी महान् मुक्त आत्माएँ करती हैं। मुनि खड़े-खड़े, भगवान् के वाहन गरुड़ के फडफ़ड़ाते पंखों से गुंजादित, सामवेद के मंगलाचरण जैसे लगने वाली ध्वनि को सुनते रह गये। ।। 3-21-34 ।।
hindi translation
nirIkSatastasya yayAvazeSasiddhezvarAbhiSTutasiddhamArgaH | AkarNayan patrarathendrapakSairuccAritaM stomamudIrNasAma || 3-21-34 ||
hk transliteration by Sanscriptअथ सम्प्रस्थिते शुक्ले कर्दमो भगवान् ऋषिः । आस्ते स्म बिन्दुसरसि तं कालं प्रतिपालयन् ।। ३-२१-३५ ।।
sanskrit
Then, after the departure of the Lord, the worshipful sage Kardama stayed on the bank of Bindu-sarovara, awaiting the time of which the Lord had spoken. ।। 3-21-35 ।।
english translation
तब भगवान् के चले जाने पर पूज्य साधु कर्दम भगवान् द्वारा बताये उस समय की प्रतीक्षा करते हुए बिन्दु सरोवर के तट पर ही ठहरे रहे। ।। ३-२१-३५ ।।
hindi translation
atha samprasthite zukle kardamo bhagavAn RSiH | Aste sma bindusarasi taM kAlaM pratipAlayan || 3-21-35 ||
hk transliteration by Sanscript