Sushruta Samhita

Progress:26.3%

अथातो नासागतरोगप्रतिषेधं व्याख्यास्यामः ||१||

sanskrit

Now we shall discourse on the chapter which deals with the therapeutics of nasal diseases.

english translation

hindi translation

athAto nAsAgatarogapratiSedhaM vyAkhyAsyAmaH ||1||

hk transliteration

यथोवाच भगवान् धन्वन्तरिः ||२||

sanskrit

As said by Lord Dhanvantari.

english translation

hindi translation

yathovAca bhagavAn dhanvantariH ||2||

hk transliteration

पूर्वोद्दिष्टे पूतिनस्ये च जन्तोः स्नेहस्वेदौ छर्दनं स्रंसनं च | युक्तं भक्तं तीक्ष्णमल्पं लघु स्यादुष्णं तोयं धूमपानं च काले ||३||

sanskrit

In the case of the previously mentioned Puti-nasya (discharge from the nose), the application of Sneha (oil or fat) and Sveda (fomentation) should be made, along with the administration of emetics and purgatives. The diet should be light, sharp, and small in quantity. The water for drinking should be warm, and smoke inhalation (Dhuma-pana) should be done at the appropriate time.

english translation

hindi translation

pUrvoddiSTe pUtinasye ca jantoH snehasvedau chardanaM sraMsanaM ca | yuktaM bhaktaM tIkSNamalpaM laghu syAduSNaM toyaM dhUmapAnaM ca kAle ||3||

hk transliteration

हिङ्गु व्योषं वत्सकाख्यं शिवाटी लाक्षा बीजं सौरभं कट्फलं च | उग्रा कुष्ठं तीक्ष्णगन्धा विडङ्गं श्रेष्ठं नित्यं चावपीडे करञ्जम् ||४||

sanskrit

Hingu, Vyoṣa, Vatsakākhya, Shivāṭī, Lākṣā, Bīja, Saurabha, Katphala, Ugrā, Kuṣṭha, Tīkṣṇagandhā, Viḍaṅga, and Karanja should be used regularly in Avapida-Nasya.

english translation

hindi translation

hiGgu vyoSaM vatsakAkhyaM zivATI lAkSA bIjaM saurabhaM kaTphalaM ca | ugrA kuSThaM tIkSNagandhA viDaGgaM zreSThaM nityaM cAvapIDe karaJjam ||4||

hk transliteration

एतैर्द्रव्यैः सार्षपं मूत्रयुक्तं तैलं धीमान्नस्यहेतोः पचेत | नासापाके पित्तहृत्संविधानं कार्यं सर्वं बाह्ममाभ्यन्तरं च ||५||

sanskrit

With these substances, mustard oil mixed with urine should be cooked by a skilled person for the purpose of nasal administration. In cases of Nasa-paka, both internal and external measures should be applied to control Pitta.

english translation

hindi translation

etairdravyaiH sArSapaM mUtrayuktaM tailaM dhImAnnasyahetoH paceta | nAsApAke pittahRtsaMvidhAnaM kAryaM sarvaM bAhmamAbhyantaraM ca ||5||

hk transliteration