1.
प्रथमोऽध्यायः
Chapter 1
2.
द्वितीयोऽध्यायः
Chapter 2
3.
तृतीयोऽध्यायः
Chapter 3
4.
चतुर्थोऽध्यायः
Chapter 4
5.
पञ्चमोऽध्यायः
Chapter 5
6.
षष्ठोऽध्यायः
Chapter 6
7.
सप्तमोऽध्यायः
Chapter 7
8.
अष्टमोऽध्यायः
Chapter 8
9.
नवमोऽध्यायः
Chapter 9
10.
दशमोऽध्यायः
Chapter 10
11.
एकादशोऽध्यायः
Chapter 11
12.
द्वादशोऽध्यायः
Chapter 12
13.
त्रयोदशोऽध्यायः
Chapter 13
14.
चतुर्दशोऽध्यायः
Chapter 14
15.
पञ्चदशोऽध्यायः
Chapter 15
16.
षोडशोऽध्यायः
Chapter 16
17.
सप्तदशोऽध्यायः
Chapter 17
18.
अष्टादशोऽध्यायः
Chapter 18
19.
एकोनविंशोऽध्यायः
Chapter 19
20.
विंशोऽध्यायः
Chapter 20
21.
एकविंशोऽध्यायः
Chapter 21
•
द्वाविंशोऽध्यायः
Chapter 22
23.
त्रयोविंशोऽध्यायः
Chapter 23
24.
चतुर्विंशोऽध्यायः
Chapter 24
25.
पञ्चविंशोऽध्यायः
Chapter 25
26.
षड्विंशोऽध्यायः
Chapter 26
27.
सप्तविंशोऽध्यायः
Chapter 27
28.
अष्टाविंशोऽध्यायः
Chapter 28
29.
एकोनत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 29
30.
त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 30
31.
एकत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 31
32.
द्वात्रिंशोऽध्यायः
Chapter 32
33.
त्रयस्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 33
Progress:63.2%
मैत्रेय उवाच स उग्रधन्वन्नियदेवाबभाषे आसीच्च तूष्णीमरविन्दनाभम् । धियोपगृह्णन् स्मितशोभितेन मुखेन चेतो लुलुभे देवहूत्याः ।। ३-२२-२१ ।।
sanskrit
Śrī Maitreya said: O great warrior Vidura, the sage Kardama said this much only and then became silent, thinking of his worshipable Lord Viṣṇu, who has a lotus on His navel. As he silently smiled, his face captured the mind of Devahūti, who began to meditate upon the great sage. ।। 3-22-21 ।।
english translation
श्री मैत्रेय ने कहा—हे योद्धा विदुर, कर्दम मुनि ने केवल इतना ही कहा और कमलनाभ पूज्य भगवान् विष्णु का चिन्तन करते हुए वह मौन हो गये। वे उसी मौन में हँस पड़े जिससे उनके मुखमण्डल पर देवहूति आकृष्ट हो गई और वह मुनि का ध्यान करने लगी। ।। ३-२२-२१ ।।
hindi translation
maitreya uvAca sa ugradhanvanniyadevAbabhASe AsIcca tUSNImaravindanAbham | dhiyopagRhNan smitazobhitena mukhena ceto lulubhe devahUtyAH || 3-22-21 ||
hk transliteration by Sanscriptसोऽनुज्ञात्वा व्यवसितं महिष्या दुहितुः स्फुटम् । तस्मै गुणगणाढ्याय ददौ तुल्यां प्रहर्षितः ।। ३-२२-२२ ।।
sanskrit
After having unmistakably known the decision of the Queen, as well as that of Devahūti, the Emperor most gladly gave his daughter to the sage, whose host of virtues was equaled by hers. ।। 3-22-22 ।।
english translation
रानी (शतरूपा) तथा देवहूति दोनों के दृढ़ संकल्प को स्पष्ट रुप से जानलेने पर सम्राट (मनु) ने अपनी पुत्री को समान गुणों से युक्त मुनि (कर्दम) को अर्पित कर दिया। ।। ३-२२-२२ ।।
hindi translation
so'nujJAtvA vyavasitaM mahiSyA duhituH sphuTam | tasmai guNagaNADhyAya dadau tulyAM praharSitaH || 3-22-22 ||
hk transliteration by Sanscriptशतरूपा महाराज्ञी पारिबर्हान् महाधनान् । दम्पत्योः पर्यदात्प्रीत्या भूषावासः परिच्छदान् ।। ३-२२-२३ ।।
sanskrit
Empress Śatarūpā lovingly gave most valuable presents, suitable for the occasion, such as jewelry, clothes and household articles, in dowry to the bride and bridegroom. ।। 3-22-23 ।।
english translation
महारानी शतरूपा ने वर-वधू (बेटी-दामाद) को प्रेमपूर्वक अवसर के अनुकूल अनेक बहुमूल्य भेंटें, यथा आभूषण, वस्त्र तथा गृहस्थी की वस्तुएँ प्रदान कीं। ।। ३-२२-२३ ।।
hindi translation
zatarUpA mahArAjJI pAribarhAn mahAdhanAn | dampatyoH paryadAtprItyA bhUSAvAsaH paricchadAn || 3-22-23 ||
hk transliteration by Sanscriptप्रत्तां दुहितरं सम्राट् सदृक्षाय गतव्यथः । उपगुह्य च बाहुभ्यामौत्कण्ठ्योन्मथिताशयः ।। ३-२२-२४ ।।
sanskrit
Thus relieved of his responsibility by handing over his daughter to a suitable man, Svāyambhuva Manu, his mind agitated by feelings of separation, embraced his affectionate daughter with both his arms. ।। 3-22-24 ।।
english translation
इस प्रकार अपनी पुत्री को योग्य वर को प्रदान करके अपनी जिम्मेदारी से मुक्त होकर स्वायंभुव मनु का मन वियोग के कारण विचलित हो उठा और उन्होंने अपनी प्यारी पुत्री को दोनों बाहों में भर लिया। ।। ३-२२-२४ ।।
hindi translation
prattAM duhitaraM samrAT sadRkSAya gatavyathaH | upaguhya ca bAhubhyAmautkaNThyonmathitAzayaH || 3-22-24 ||
hk transliteration by Sanscriptअशक्नुवंस्तद्विरहं मुञ्चन् बाष्पकलां मुहुः । आसिञ्चदम्ब वत्सेति नेत्रोदैर्दुहितुः शिखाः ।। ३-२२-२५ ।।
sanskrit
The Emperor was unable to bear the separation of his daughter. Therefore tears poured from his eyes again and again, drenching his daughter’s head as he cried, “My dear mother! My dear daughter!” ।। 3-22-25 ।।
english translation
सम्राट अपनी पुत्री के वियोग को न सह सके, अत: उनके नेत्रों से बारम्बार अश्रु झरने लगे और उनकी पुत्री का सिर भीग गया। वे विलख पड़े ‘मेरी माता, मेरी प्यारी बेटी।’ ।। ३-२२-२५ ।।
hindi translation
azaknuvaMstadvirahaM muJcan bASpakalAM muhuH | AsiJcadamba vatseti netrodairduhituH zikhAH || 3-22-25 ||
hk transliteration by SanscriptSrimad Bhagavatam
Progress:63.2%
मैत्रेय उवाच स उग्रधन्वन्नियदेवाबभाषे आसीच्च तूष्णीमरविन्दनाभम् । धियोपगृह्णन् स्मितशोभितेन मुखेन चेतो लुलुभे देवहूत्याः ।। ३-२२-२१ ।।
sanskrit
Śrī Maitreya said: O great warrior Vidura, the sage Kardama said this much only and then became silent, thinking of his worshipable Lord Viṣṇu, who has a lotus on His navel. As he silently smiled, his face captured the mind of Devahūti, who began to meditate upon the great sage. ।। 3-22-21 ।।
english translation
श्री मैत्रेय ने कहा—हे योद्धा विदुर, कर्दम मुनि ने केवल इतना ही कहा और कमलनाभ पूज्य भगवान् विष्णु का चिन्तन करते हुए वह मौन हो गये। वे उसी मौन में हँस पड़े जिससे उनके मुखमण्डल पर देवहूति आकृष्ट हो गई और वह मुनि का ध्यान करने लगी। ।। ३-२२-२१ ।।
hindi translation
maitreya uvAca sa ugradhanvanniyadevAbabhASe AsIcca tUSNImaravindanAbham | dhiyopagRhNan smitazobhitena mukhena ceto lulubhe devahUtyAH || 3-22-21 ||
hk transliteration by Sanscriptसोऽनुज्ञात्वा व्यवसितं महिष्या दुहितुः स्फुटम् । तस्मै गुणगणाढ्याय ददौ तुल्यां प्रहर्षितः ।। ३-२२-२२ ।।
sanskrit
After having unmistakably known the decision of the Queen, as well as that of Devahūti, the Emperor most gladly gave his daughter to the sage, whose host of virtues was equaled by hers. ।। 3-22-22 ।।
english translation
रानी (शतरूपा) तथा देवहूति दोनों के दृढ़ संकल्प को स्पष्ट रुप से जानलेने पर सम्राट (मनु) ने अपनी पुत्री को समान गुणों से युक्त मुनि (कर्दम) को अर्पित कर दिया। ।। ३-२२-२२ ।।
hindi translation
so'nujJAtvA vyavasitaM mahiSyA duhituH sphuTam | tasmai guNagaNADhyAya dadau tulyAM praharSitaH || 3-22-22 ||
hk transliteration by Sanscriptशतरूपा महाराज्ञी पारिबर्हान् महाधनान् । दम्पत्योः पर्यदात्प्रीत्या भूषावासः परिच्छदान् ।। ३-२२-२३ ।।
sanskrit
Empress Śatarūpā lovingly gave most valuable presents, suitable for the occasion, such as jewelry, clothes and household articles, in dowry to the bride and bridegroom. ।। 3-22-23 ।।
english translation
महारानी शतरूपा ने वर-वधू (बेटी-दामाद) को प्रेमपूर्वक अवसर के अनुकूल अनेक बहुमूल्य भेंटें, यथा आभूषण, वस्त्र तथा गृहस्थी की वस्तुएँ प्रदान कीं। ।। ३-२२-२३ ।।
hindi translation
zatarUpA mahArAjJI pAribarhAn mahAdhanAn | dampatyoH paryadAtprItyA bhUSAvAsaH paricchadAn || 3-22-23 ||
hk transliteration by Sanscriptप्रत्तां दुहितरं सम्राट् सदृक्षाय गतव्यथः । उपगुह्य च बाहुभ्यामौत्कण्ठ्योन्मथिताशयः ।। ३-२२-२४ ।।
sanskrit
Thus relieved of his responsibility by handing over his daughter to a suitable man, Svāyambhuva Manu, his mind agitated by feelings of separation, embraced his affectionate daughter with both his arms. ।। 3-22-24 ।।
english translation
इस प्रकार अपनी पुत्री को योग्य वर को प्रदान करके अपनी जिम्मेदारी से मुक्त होकर स्वायंभुव मनु का मन वियोग के कारण विचलित हो उठा और उन्होंने अपनी प्यारी पुत्री को दोनों बाहों में भर लिया। ।। ३-२२-२४ ।।
hindi translation
prattAM duhitaraM samrAT sadRkSAya gatavyathaH | upaguhya ca bAhubhyAmautkaNThyonmathitAzayaH || 3-22-24 ||
hk transliteration by Sanscriptअशक्नुवंस्तद्विरहं मुञ्चन् बाष्पकलां मुहुः । आसिञ्चदम्ब वत्सेति नेत्रोदैर्दुहितुः शिखाः ।। ३-२२-२५ ।।
sanskrit
The Emperor was unable to bear the separation of his daughter. Therefore tears poured from his eyes again and again, drenching his daughter’s head as he cried, “My dear mother! My dear daughter!” ।। 3-22-25 ।।
english translation
सम्राट अपनी पुत्री के वियोग को न सह सके, अत: उनके नेत्रों से बारम्बार अश्रु झरने लगे और उनकी पुत्री का सिर भीग गया। वे विलख पड़े ‘मेरी माता, मेरी प्यारी बेटी।’ ।। ३-२२-२५ ।।
hindi translation
azaknuvaMstadvirahaM muJcan bASpakalAM muhuH | AsiJcadamba vatseti netrodairduhituH zikhAH || 3-22-25 ||
hk transliteration by Sanscript