1.
प्रथमोऽध्यायः
Chapter 1
•
द्वितीयोऽध्यायः
Chapter 2
3.
तृतीयोऽध्यायः
Chapter 3
4.
चतुर्थोऽध्यायः
Chapter 4
5.
पञ्चमोऽध्यायः
Chapter 5
6.
षष्ठोऽध्यायः
Chapter 6
7.
सप्तमोऽध्यायः
Chapter 7
8.
अष्टमोऽध्यायः
Chapter 8
9.
नवमोऽध्यायः
Chapter 9
10.
दशमोऽध्यायः
Chapter 10
11.
एकादशोऽध्यायः
Chapter 11
12.
द्वादशोऽध्यायः
Chapter 12
13.
त्रयोदशोऽध्यायः
Chapter 13
14.
चतुर्दशोऽध्यायः
Chapter 14
15.
पञ्चदशोऽध्यायः
Chapter 15
16.
षोडशोऽध्यायः
Chapter 16
17.
सप्तदशोऽध्यायः
Chapter 17
18.
अष्टादशोऽध्यायः
Chapter 18
19.
एकोनविंशोऽध्यायः
Chapter 19
20.
विंशोऽध्यायः
Chapter 20
21.
एकविंशोऽध्यायः
Chapter 21
22.
द्वाविंशोऽध्यायः
Chapter 22
23.
त्रयोविंशोऽध्यायः
Chapter 23
24.
चतुर्विंशोऽध्यायः
Chapter 24
25.
पञ्चविंशोऽध्यायः
Chapter 25
26.
षड्विंशोऽध्यायः
Chapter 26
27.
सप्तविंशोऽध्यायः
Chapter 27
28.
अष्टाविंशोऽध्यायः
Chapter 28
29.
एकोनत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 29
30.
त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 30
31.
एकत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 31
32.
द्वात्रिंशोऽध्यायः
Chapter 32
33.
त्रयस्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 33
Progress:3.3%
श्रीशुक उवाच इति भागवतः पृष्टः क्षत्त्रा वार्तां प्रियाश्रयाम् । प्रतिवक्तुं न चोत्सेह औत्कण्ठ्यात्स्मारितेश्वरः ।। ३-२-१ ।।
Śrī Śukadeva Gosvāmī said: When the great devotee Uddhava was asked by Vidura to speak on the messages of the dearest [Lord Kṛṣṇa], Uddhava was unable to answer immediately due to excessive anxiety at the remembrance of the Lord. ।। 3-2-1 ।।
english translation
श्री शुकदेव गोस्वामी ने कहा : जब विदुर ने महान् भक्त उद्धव से प्रियतम (कृष्ण) का सन्देश बतलाने के लिए कहा तो भगवान् की स्मृति के विषय में अत्यधिक विह्वलता के कारण उद्धव तुरन्त उत्तर नहीं दे पाये। ।। ३-२-१ ।।
hindi translation
zrIzuka uvAca iti bhAgavataH pRSTaH kSattrA vArtAM priyAzrayAm | prativaktuM na cotseha autkaNThyAtsmAritezvaraH || 3-2-1 ||
hk transliteration by Sanscriptयः पञ्चहायनो मात्रा प्रातराशाय याचितः । तन्नैच्छद्रचयन्यस्य सपर्यां बाललीलया ।। ३-२-२ ।।
He was one who even in his childhood, at the age of five years, was so absorbed in the service of Lord Kṛṣṇa that when he was called by his mother for morning breakfast, he did not wish to have it. ।। 3-2-2 ।।
english translation
वे अपने बचपन में ही जब पाँच वर्ष के थे तो भगवान् कृष्ण की सेवा में इतने लीन हो जाते थे कि जब उनकी माता प्रात:कालीन कलेवा करने के लिए बुलातीं तो वे कलेवा करना नहीं चाहते थे। ।। ३-२-२ ।।
hindi translation
yaH paJcahAyano mAtrA prAtarAzAya yAcitaH | tannaicchadracayanyasya saparyAM bAlalIlayA || 3-2-2 ||
hk transliteration by Sanscriptस कथं सेवया तस्य कालेन जरसं गतः । पृष्टो वार्तां प्रतिब्रूयाद्भर्तुः पादावनुस्मरन् ।। ३-२-३ ।।
Uddhava thus served the Lord continually from childhood, and in his old age that attitude of service never slackened. As soon as he was asked about the message of the Lord, he at once remembered all about Him. ।। 3-2-3 ।।
english translation
इस तरह उद्धव अपने बचपन से ही लगातार कृष्ण की सेवा करते रहे और उनकी वृद्धावस्था में सेवा की वह प्रवृत्ति कभी शिथिल नहीं हुई। जैसे ही उनसे भगवान् के सन्देश के विषय में पूछा गया, उन्हें तुरन्त उनके विषय में सब कुछ स्मरण हो आया। ।। ३-२-३ ।।
hindi translation
sa kathaM sevayA tasya kAlena jarasaM gataH | pRSTo vArtAM pratibrUyAdbhartuH pAdAvanusmaran || 3-2-3 ||
hk transliteration by Sanscriptस मुहूर्तमभूत्तूष्णीं कृष्णाङ्घ्रिसुधया भृशम् । तीव्रेण भक्तियोगेन निमग्नः साधु निर्वृतः ।। ३-२-४ ।।
For a moment he remained dead silent, and his body did not move. He became absorbed in the nectar of remembering the Lord’s lotus feet in devotional ecstasy, and he appeared to be going increasingly deeper into that ecstasy. ।। 3-2-4 ।।
english translation
वे क्षणभर के लिए एकदम मौन हो गये और उनका शरीर हिला-डुला तक नहीं। वे भक्तिभाव में भगवान् के चरणकमलों के स्मरण रूपी अमृत में पूरी तरह निमग्न हो गये और उसी भाव में वे गहरे उतरते दिखने लगे। ।। ३-२-४ ।।
hindi translation
sa muhUrtamabhUttUSNIM kRSNAGghrisudhayA bhRzam | tIvreNa bhaktiyogena nimagnaH sAdhu nirvRtaH || 3-2-4 ||
hk transliteration by Sanscriptपुलकोद्भिन्नसर्वाङ्गो मुञ्चन्मीलद्दृशा शुचः । पूर्णार्थो लक्षितस्तेन स्नेहप्रसरसम्प्लुतः ।। ३-२-५ ।।
It was so observed by Vidura that Uddhava had all the transcendental bodily changes due to total ecstasy, and he was trying to wipe away tears of separation from his eyes. Thus Vidura could understand that Uddhava had completely assimilated extensive love for the Lord. ।। 3-2-5 ।।
english translation
विदुर ने देखा कि उद्धव में सम्पूर्ण भावों के कारण समस्त दिव्य शारीरिक परिवर्तन उत्पन्न हो आये हैं और वे अपनी आँखों से विछोह के आँसुओं को पोंछ डालने का प्रयास कर रहे हैं। इस तरह विदुर यह जान गये कि उद्धव ने भगवान् के प्रति गहन प्रेम को पूर्णरूपेण आत्मसात् कर लिया है। ।। ३-२-५ ।।
hindi translation
pulakodbhinnasarvAGgo muJcanmIladdRzA zucaH | pUrNArtho lakSitastena snehaprasarasamplutaH || 3-2-5 ||
hk transliteration by Sanscript