1.
प्रथमोऽध्यायः
Chapter 1
2.
द्वितीयोऽध्यायः
Chapter 2
3.
तृतीयोऽध्यायः
Chapter 3
4.
चतुर्थोऽध्यायः
Chapter 4
5.
पञ्चमोऽध्यायः
Chapter 5
6.
षष्ठोऽध्यायः
Chapter 6
7.
सप्तमोऽध्यायः
Chapter 7
8.
अष्टमोऽध्यायः
Chapter 8
9.
नवमोऽध्यायः
Chapter 9
10.
दशमोऽध्यायः
Chapter 10
11.
एकादशोऽध्यायः
Chapter 11
•
द्वादशोऽध्यायः
Chapter 12
13.
त्रयोदशोऽध्यायः
Chapter 13
14.
चतुर्दशोऽध्यायः
Chapter 14
15.
पञ्चदशोऽध्यायः
Chapter 15
16.
षोडशोऽध्यायः
Chapter 16
17.
सप्तदशोऽध्यायः
Chapter 17
18.
अष्टादशोऽध्यायः
Chapter 18
19.
एकोनविंशोऽध्यायः
Chapter 19
20.
विंशोऽध्यायः
Chapter 20
21.
एकविंशोऽध्यायः
Chapter 21
22.
द्वाविंशोऽध्यायः
Chapter 22
23.
त्रयोविंशोऽध्यायः
Chapter 23
24.
चतुर्विंशोऽध्यायः
Chapter 24
25.
पञ्चविंशोऽध्यायः
Chapter 25
26.
षड्विंशोऽध्यायः
Chapter 26
27.
सप्तविंशोऽध्यायः
Chapter 27
28.
अष्टाविंशोऽध्यायः
Chapter 28
29.
एकोनत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 29
30.
त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 30
31.
एकत्रिंशोऽध्यायः
Chapter 31
32.
द्वात्रिंशोऽध्यायः
Chapter 32
33.
त्रयस्त्रिंशोऽध्यायः
Chapter 33
Progress:32.5%
विदुर उवाच स वै विश्वसृजामीशो वेदादीन् मुखतोऽसृजत् । यद्यद्येनासृजद्देवस्तन्मे ब्रूहि तपोधन ।। ३-१२-३६ ।।
sanskrit
Vidura said: O great sage whose only wealth is penance, kindly explain to me how and with whose help Brahmā established the Vedic knowledge which emanated from his mouth. ।। 3-12-36 ।।
english translation
विदुर ने कहा, हे तपोधन महामुनि, कृपया मुझसे यह बतलाएँ कि ब्रह्मा ने किस तरह और किसकी सहायता से उस वैदिक ज्ञान की स्थापना की जो उनके मुख से निकला था। ।। ३-१२-३६ ।।
hindi translation
vidura uvAca sa vai vizvasRjAmIzo vedAdIn mukhato'sRjat | yadyadyenAsRjaddevastanme brUhi tapodhana || 3-12-36 ||
hk transliteration by Sanscriptमैत्रेय उवाच ऋग्यजुःसामाथर्वाख्यान् वेदान् पूर्वादिभिर्मुखैः । शास्त्रमिज्यां स्तुतिस्तोमं प्रायश्चित्तं व्यधात्क्रमात् ।। ३-१२-३७ ।।
sanskrit
Maitreya said: Beginning from the front face of Brahmā, gradually the four Vedas — Ṛk, Yajur, Sāma and Atharva — became manifest. Thereafter, Vedic hymns which had not been pronounced before, priestly rituals, the subject matters of the recitation, and transcendental activities were all established, one after another. ।। 3-12-37 ।।
english translation
मैत्रेय ने कहा : ब्रह्मा के सामने वाले मुख से प्रारम्भ होकर क्रमश: चारों वेद—ऋक्, यजु:, साम और अथर्व—आविर्भूत हुए। तत्पश्चात् इसके पूर्व अनुच्चरित वैदिक स्त्तोत्र, पौरोहित्य अनुष्ठान, पाठ की विषयवस्तु तथा दिव्य कार्यकलाप एक-एक करके स्थापित किये गये। ।। ३-१२-३७ ।।
hindi translation
maitreya uvAca RgyajuHsAmAtharvAkhyAn vedAn pUrvAdibhirmukhaiH | zAstramijyAM stutistomaM prAyazcittaM vyadhAtkramAt || 3-12-37 ||
hk transliteration by Sanscriptआयुर्वेदं धनुर्वेदं गान्धर्वं वेदमात्मनः । स्थापत्यं चासृजद्वेदं क्रमात्पूर्वादिभिर्मुखैः ।। ३-१२-३८ ।।
sanskrit
He also created the medical science, military art, musical art and architectural science, all from the Vedas. They all emanated one after another, beginning from the front face. ।। 3-12-38 ।।
english translation
उन्होंने ओषधि विज्ञान, सैन्य विज्ञान, संगीत कला तथा स्थापत्य विज्ञान की भी सृष्टि वेदों से की। ये सभी सामने वाले मुख से प्रारम्भ होकर क्रमश: प्रकट हुए। ।। ३-१२-३८ ।।
hindi translation
AyurvedaM dhanurvedaM gAndharvaM vedamAtmanaH | sthApatyaM cAsRjadvedaM kramAtpUrvAdibhirmukhaiH || 3-12-38 ||
hk transliteration by Sanscriptइतिहासपुराणानि पञ्चमं वेदमीश्वरः । सर्वेभ्य एव वक्त्रेभ्यः ससृजे सर्वदर्शनः ।। ३-१२-३९ ।।
sanskrit
Then he created the fifth Veda — the Purāṇas and the histories — from all his mouths, since he could see all the past, present and future. ।। 3-12-39 ।।
english translation
तब उन्होंने अपने सारे मुखों से पाँचवें वेद—पुराणों तथा इतिहासों—की सृष्टि की, क्योंकि वे सम्पूर्ण भूत, वर्तमान तथा भविष्य को देख सकते थे। ।। ३-१२-३९ ।।
hindi translation
itihAsapurANAni paJcamaM vedamIzvaraH | sarvebhya eva vaktrebhyaH sasRje sarvadarzanaH || 3-12-39 ||
hk transliteration by Sanscriptषोडश्युक्थौ पूर्ववक्त्रात्पुरीष्यग्निष्टुतावथ । आप्तोर्यामातिरात्रौ च वाजपेयं सगोसवम् ।। ३-१२-४० ।।
sanskrit
All the different varieties of fire sacrifices [ṣoḍaśī, uktha, purīṣi, agniṣṭoma, āptoryāma, atirātra, vājapeya and gosava] became manifested from the eastern mouth of Brahmā. ।। 3-12-40 ।।
english translation
ब्रह्मा के पूर्वी मुख से विभिन्न प्रकार के समस्त अग्नि यज्ञ (षोडशी, उक्थ, पुरीषि, अग्निष्टोम, आप्तोर्याम, अतिरात्र, वाजपेय तथा गोसव) प्रकट हुए। ।। ३-१२-४० ।।
hindi translation
SoDazyukthau pUrvavaktrAtpurISyagniSTutAvatha | AptoryAmAtirAtrau ca vAjapeyaM sagosavam || 3-12-40 ||
hk transliteration by SanscriptSrimad Bhagavatam
Progress:32.5%
विदुर उवाच स वै विश्वसृजामीशो वेदादीन् मुखतोऽसृजत् । यद्यद्येनासृजद्देवस्तन्मे ब्रूहि तपोधन ।। ३-१२-३६ ।।
sanskrit
Vidura said: O great sage whose only wealth is penance, kindly explain to me how and with whose help Brahmā established the Vedic knowledge which emanated from his mouth. ।। 3-12-36 ।।
english translation
विदुर ने कहा, हे तपोधन महामुनि, कृपया मुझसे यह बतलाएँ कि ब्रह्मा ने किस तरह और किसकी सहायता से उस वैदिक ज्ञान की स्थापना की जो उनके मुख से निकला था। ।। ३-१२-३६ ।।
hindi translation
vidura uvAca sa vai vizvasRjAmIzo vedAdIn mukhato'sRjat | yadyadyenAsRjaddevastanme brUhi tapodhana || 3-12-36 ||
hk transliteration by Sanscriptमैत्रेय उवाच ऋग्यजुःसामाथर्वाख्यान् वेदान् पूर्वादिभिर्मुखैः । शास्त्रमिज्यां स्तुतिस्तोमं प्रायश्चित्तं व्यधात्क्रमात् ।। ३-१२-३७ ।।
sanskrit
Maitreya said: Beginning from the front face of Brahmā, gradually the four Vedas — Ṛk, Yajur, Sāma and Atharva — became manifest. Thereafter, Vedic hymns which had not been pronounced before, priestly rituals, the subject matters of the recitation, and transcendental activities were all established, one after another. ।। 3-12-37 ।।
english translation
मैत्रेय ने कहा : ब्रह्मा के सामने वाले मुख से प्रारम्भ होकर क्रमश: चारों वेद—ऋक्, यजु:, साम और अथर्व—आविर्भूत हुए। तत्पश्चात् इसके पूर्व अनुच्चरित वैदिक स्त्तोत्र, पौरोहित्य अनुष्ठान, पाठ की विषयवस्तु तथा दिव्य कार्यकलाप एक-एक करके स्थापित किये गये। ।। ३-१२-३७ ।।
hindi translation
maitreya uvAca RgyajuHsAmAtharvAkhyAn vedAn pUrvAdibhirmukhaiH | zAstramijyAM stutistomaM prAyazcittaM vyadhAtkramAt || 3-12-37 ||
hk transliteration by Sanscriptआयुर्वेदं धनुर्वेदं गान्धर्वं वेदमात्मनः । स्थापत्यं चासृजद्वेदं क्रमात्पूर्वादिभिर्मुखैः ।। ३-१२-३८ ।।
sanskrit
He also created the medical science, military art, musical art and architectural science, all from the Vedas. They all emanated one after another, beginning from the front face. ।। 3-12-38 ।।
english translation
उन्होंने ओषधि विज्ञान, सैन्य विज्ञान, संगीत कला तथा स्थापत्य विज्ञान की भी सृष्टि वेदों से की। ये सभी सामने वाले मुख से प्रारम्भ होकर क्रमश: प्रकट हुए। ।। ३-१२-३८ ।।
hindi translation
AyurvedaM dhanurvedaM gAndharvaM vedamAtmanaH | sthApatyaM cAsRjadvedaM kramAtpUrvAdibhirmukhaiH || 3-12-38 ||
hk transliteration by Sanscriptइतिहासपुराणानि पञ्चमं वेदमीश्वरः । सर्वेभ्य एव वक्त्रेभ्यः ससृजे सर्वदर्शनः ।। ३-१२-३९ ।।
sanskrit
Then he created the fifth Veda — the Purāṇas and the histories — from all his mouths, since he could see all the past, present and future. ।। 3-12-39 ।।
english translation
तब उन्होंने अपने सारे मुखों से पाँचवें वेद—पुराणों तथा इतिहासों—की सृष्टि की, क्योंकि वे सम्पूर्ण भूत, वर्तमान तथा भविष्य को देख सकते थे। ।। ३-१२-३९ ।।
hindi translation
itihAsapurANAni paJcamaM vedamIzvaraH | sarvebhya eva vaktrebhyaH sasRje sarvadarzanaH || 3-12-39 ||
hk transliteration by Sanscriptषोडश्युक्थौ पूर्ववक्त्रात्पुरीष्यग्निष्टुतावथ । आप्तोर्यामातिरात्रौ च वाजपेयं सगोसवम् ।। ३-१२-४० ।।
sanskrit
All the different varieties of fire sacrifices [ṣoḍaśī, uktha, purīṣi, agniṣṭoma, āptoryāma, atirātra, vājapeya and gosava] became manifested from the eastern mouth of Brahmā. ।। 3-12-40 ।।
english translation
ब्रह्मा के पूर्वी मुख से विभिन्न प्रकार के समस्त अग्नि यज्ञ (षोडशी, उक्थ, पुरीषि, अग्निष्टोम, आप्तोर्याम, अतिरात्र, वाजपेय तथा गोसव) प्रकट हुए। ।। ३-१२-४० ।।
hindi translation
SoDazyukthau pUrvavaktrAtpurISyagniSTutAvatha | AptoryAmAtirAtrau ca vAjapeyaM sagosavam || 3-12-40 ||
hk transliteration by Sanscript