1.

प्रथमोऽध्यायः

Chapter 1

2.

द्वितीयोऽध्यायः

Chapter 2

3.

तृतीयोऽध्यायः

Chapter 3

4.

चतुर्थोऽध्यायः

Chapter 4

5.

पञ्चमोऽध्यायः

Chapter 5

6.

षष्ठोऽध्यायः

Chapter 6

7.

सप्तमोऽध्यायः

Chapter 7

8.

अष्टमोऽध्यायः

Chapter 8

9.

नवमोऽध्यायः

Chapter 9

10.

दशमोऽध्यायः

Chapter 10

11.

एकादशोऽध्यायः

Chapter 11

12.

द्वादशोऽध्यायः

Chapter 12

13.

त्रयोदशोऽध्यादशोयः

Chapter 13

14.

चतुर्दशोऽध्यायः

Chapter 14

15.

पञ्चदशोऽध्यायः

Chapter 15

16.

षोडशोऽध्यायः

Chapter 16

17.

सप्तदशोऽध्यायः

Chapter 17

18.

अष्टादशोऽध्यायः

Chapter 18

19.

एकोनविंशोऽध्यायः

Chapter 19

20.

विंशोऽध्यायः

Chapter 20

21.

एकविंशोऽध्यायः

Chapter 21

द्वाविंशोऽध्यायः

Chapter 22

23.

त्रयोविंशोऽध्यायः

Chapter 23

24.

चतुर्विंशोऽध्यायः

Chapter 24

25.

पञ्चविंशोऽध्यायः

Chapter 25

26.

षड्विंशोऽध्यायः

Chapter 26

27.

सप्तविंशोऽध्यायः

Chapter 27

28.

अष्टाविंशोऽध्यायः

Chapter 28

29.

एकोनत्रिंशोऽध्यायः

Chapter 29

30.

त्रिंशोऽध्यायः

Chapter 30

31.

एकत्रिंशोऽध्यायः

Chapter 31

Progress:71.0%

सत्त्वसङ्गादृषीन् देवान् रजसासुरमानुषान् । तमसा भूततिर्यक्त्वं भ्रामितो याति कर्मभिः ।। ११-२२-५१ ।।

Made to wander because of his fruitive work, the conditioned soul, by contact with the mode of goodness, takes birth among the sages or demigods. By contact with the mode of passion he becomes a demon or human being, and by association with the mode of ignorance he takes birth as a ghost or in the animal kingdom. ।। 11-22-51 ।।

english translation

अपने सकाम कर्म के कारण भटकने पर बाध्य आत्मा, सतोगुण के संपर्क से, ऋषियों या देवताओं के बीच जन्म लेती है। रजोगुण के संपर्क से वह राक्षस या मनुष्य बन जाता है, और तमोगुण के संपर्क से वह भूत के रूप में या पशु साम्राज्य में जन्म लेता है। ।। ११-२२-५१ ।।

hindi translation

sattvasaGgAdRSIn devAn rajasAsuramAnuSAn | tamasA bhUtatiryaktvaM bhrAmito yAti karmabhiH || 11-22-51 ||

hk transliteration by Sanscript

नृत्यतो गायतः पश्यन् यथैवानुकरोति तान् । एवं बुद्धिगुणान् पश्यन्ननीहोऽप्यनुकार्यते ।। ११-२२-५२ ।।

Just as one may imitate persons whom one sees dancing and singing, similarly the soul, although never the doer of material activities, becomes captivated by material intelligence and is thus forced to imitate its qualities. ।। 11-22-52 ।।

english translation

जिस तरह कोई उन लोगों की नकल कर सकता है जिन्हें वह नाचते और गाते हुए देखता है, उसी तरह आत्मा, हालांकि कभी भी भौतिक गतिविधियों का कर्ता नहीं है, भौतिक बुद्धि से मोहित हो जाती है और इस तरह उसके गुणों की नकल करने के लिए मजबूर हो जाती है। ।। ११-२२-५२ ।।

hindi translation

nRtyato gAyataH pazyan yathaivAnukaroti tAn | evaM buddhiguNAn pazyannanIho'pyanukAryate || 11-22-52 ||

hk transliteration by Sanscript

यथाम्भसा प्रचलता तरवोऽपि चला इव । चक्षुषा भ्राम्यमाणेन दृश्यते भ्रमतीव भूः ।। ११-२२-५३ ।।

The soul’s material life, his experience of sense gratification, is actually false, O descendant of Daśārha, just like trees’ appearance of quivering when the trees are reflected in agitated water, ।। 11-22-53 ।।

english translation

आत्मा का भौतिक जीवन, उसकी इन्द्रियतृप्ति का अनुभव, वास्तव में मिथ्या है, हे दशार्ह के वंशज, ठीक उसी प्रकार जैसे जब वृक्ष उत्तेजित जल में प्रतिबिम्बित होते हैं तो कांपने लगते हैं, ।। ११-२२-५३ ।।

hindi translation

yathAmbhasA pracalatA taravo'pi calA iva | cakSuSA bhrAmyamANena dRzyate bhramatIva bhUH || 11-22-53 ||

hk transliteration by Sanscript

यथा मनोरथधियो विषयानुभवो मृषा । स्वप्नदृष्टाश्च दाशार्ह तथा संसार आत्मनः ।। ११-२२-५४ ।।

or like the earth’s appearance of spinning due to one’s spinning his eyes around, or like the world of a fantasy or dream. ।। 11-22-54 ।।

english translation

या किसी के चारों ओर घूमने के कारण पृथ्वी के घूमने की तरह दिखने जैसा, या कल्पना या स्वप्न की दुनिया जैसा। ।। ११-२२-५४ ।।

hindi translation

yathA manorathadhiyo viSayAnubhavo mRSA | svapnadRSTAzca dAzArha tathA saMsAra AtmanaH || 11-22-54 ||

hk transliteration by Sanscript

अर्थे ह्यविद्यमानेऽपि संसृतिर्न निवर्तते । ध्यायतो विषयानस्य स्वप्नेऽनर्थागमो यथा ।। ११-२२-५५ ।।

For one who is meditating on sense gratification, material life, although lacking factual existence, does not go away, just as the unpleasant experiences of a dream do not. ।। 11-22-55 ।।

english translation

जो व्यक्ति इन्द्रियतृप्ति पर ध्यान कर रहा है, उसके लिए भौतिक जीवन, यद्यपि तथ्यात्मक अस्तित्व का अभाव है, दूर नहीं जाता, जैसे स्वप्न के अप्रिय अनुभव नहीं जाते। ।। ११-२२-५५ ।।

hindi translation

arthe hyavidyamAne'pi saMsRtirna nivartate | dhyAyato viSayAnasya svapne'narthAgamo yathA || 11-22-55 ||

hk transliteration by Sanscript