Sushruta Samhita

Progress:35.2%

महान्त्यल्पानि वा शुद्धदेहानामनुलोमसन्निविष्टानि रोहन्ति विशेषतः कण्ठस्रोतःसिरात्वक्पेश्यस्थिविवरेषः | दोषप्रकोपव्यायामाभिघाताजीर्णेभ्यः प्रचलितानि पुनर्बाधन्ते ||११||

sanskrit

Large or small splinters that are properly lodged in healthy bodies tend to heal, especially when located in the throat, channels, veins, skin, muscles, and bone cavities. However, when aggravated by factors like dosha imbalance, excessive exercise, injury, or indigestion, these splinters may move and cause further distress.

english translation

hindi translation

mahAntyalpAni vA zuddhadehAnAmanulomasanniviSTAni rohanti vizeSataH kaNThasrotaHsirAtvakpezyasthivivareSaH | doSaprakopavyAyAmAbhighAtAjIrNebhyaH pracalitAni punarbAdhante ||11||

hk transliteration

तत्र, त्वक्प्रनष्टे स्निग्धस्विन्नायां मृन्माषयवगोधूमगोमयमृदितायां त्वचि यत्र संरम्भो वेदना वा भवति तत्र शल्यं विजानीयात्, स्त्यानघृतमृच्चन्दनकल्कैर्वा प्रदिग्धायां शल्योष्मणाऽऽशु विसरति घृतमुपशुष्यति चालेपो यत्र तत्र शल्यं विजानीयात्; मांसप्रनष्टे स्नेहस्वेदादिभिः क्रियाविशेषैरविरुद्धैरातुरमुपपादयेत्, कर्शितस्य तु शिथिलीभूतमनवबद्धं क्षुभ्यमाणं यत्र संरम्भं वेदनां वा जनयति तत्र शल्यं विजानीयात्; कोष्ठास्थिसन्धिपेशीविवरेष्ववस्थितमेवमेव परीक्षेत; सिराधमनीस्रोतःस्नायुप्रनष्टे खण्डचक्रसंयुक्ते याने व्याधितमारोप्याशु विषमेऽध्वनि यायात् यत्र संरम्भो वेदना वा भवति तत्र शल्यं विजानीयात्; अस्थिप्रनष्टे स्नेहस्वेदोपपन्नान्यस्थीनि बन्धनपीडनाभ्यां भृशमुपाचरेत्, यत्र संरम्भो वेदना भवति तत्र शल्यं विजानीयात्; सन्धिप्रनष्टे स्नेहस्वेदोपपन्नान् सन्धीन् प्रसरणाकुञ्चनबन्धनपीडनैः भृशमुपाचरेत्, यत्र संरम्भो वेदना वा भवति तत्र शल्यं विजानीयात्, सन्धिप्रनष्टे स्नेहस्वेदोपपन्नान् सन्धीन् प्रसरणाकुञ्चनबन्धनपीडनैर्भृशमुपाचरेत्; यत्र संरम्भो वेदना वा भवति तत्र शल्यं विजानीयात्, मर्मप्रनष्टे त्वनन्यभावान्मर्मणामुक्तं परीक्षणं भवति ||१२||

sanskrit

In the case of splinters lodged in the skin, after the application of oil and heat, and using a mixture of clay, beans, barley, wheat, and cow dung, if there is pain or swelling, the presence of a splinter should be suspected. When the area is covered with a paste of clarified butter, earth, and sandalwood, and the heat from the splinter causes the butter to evaporate or the paste to dry quickly, it indicates the presence of a splinter. For splinters in the muscles, the patient should be treated with appropriate therapies like oil and heat. In emaciated individuals, when a loose and unanchored splinter causes pain or swelling, the presence of a splinter is to be inferred. The same method applies for diagnosing splinters in the abdomen, bones, joints, and muscles. If a splinter is suspected in the veins, arteries, channels, or nerves, the patient should be placed on a rough road in a vehicle with shaking wheels. Where the patient feels pain or swelling, it indicates the presence of a splinter. In the case of bone splinters, the bones should be treated with oil, heat, and bandaging. Where pain or swelling occurs, a splinter is suspected. For joint splinters, the joints should be treated with oil, heat, and methods like extension, contraction, bandaging, and pressure. If there is pain or swelling, a splinter should be suspected. Finally, for splinters in the vital organs, specific diagnostic methods for vital points should be followed as previously mentioned.

english translation

hindi translation

tatra, tvakpranaSTe snigdhasvinnAyAM mRnmASayavagodhUmagomayamRditAyAM tvaci yatra saMrambho vedanA vA bhavati tatra zalyaM vijAnIyAt, styAnaghRtamRccandanakalkairvA pradigdhAyAM zalyoSmaNA''zu visarati ghRtamupazuSyati cAlepo yatra tatra zalyaM vijAnIyAt; mAMsapranaSTe snehasvedAdibhiH kriyAvizeSairaviruddhairAturamupapAdayet, karzitasya tu zithilIbhUtamanavabaddhaM kSubhyamANaM yatra saMrambhaM vedanAM vA janayati tatra zalyaM vijAnIyAt; koSThAsthisandhipezIvivareSvavasthitamevameva parIkSeta; sirAdhamanIsrotaHsnAyupranaSTe khaNDacakrasaMyukte yAne vyAdhitamAropyAzu viSame'dhvani yAyAt yatra saMrambho vedanA vA bhavati tatra zalyaM vijAnIyAt; asthipranaSTe snehasvedopapannAnyasthIni bandhanapIDanAbhyAM bhRzamupAcaret, yatra saMrambho vedanA bhavati tatra zalyaM vijAnIyAt; sandhipranaSTe snehasvedopapannAn sandhIn prasaraNAkuJcanabandhanapIDanaiH bhRzamupAcaret, yatra saMrambho vedanA vA bhavati tatra zalyaM vijAnIyAt, sandhipranaSTe snehasvedopapannAn sandhIn prasaraNAkuJcanabandhanapIDanairbhRzamupAcaret; yatra saMrambho vedanA vA bhavati tatra zalyaM vijAnIyAt, marmapranaSTe tvananyabhAvAnmarmaNAmuktaM parIkSaNaM bhavati ||12||

hk transliteration

सामान्यलक्षमपि च हस्तिस्कन्धाश्वपृष्ठपर्वतद्रुमारोहणधनुर्व्यायामद्रुतयाननियुद्धाध्वगमनलङ्घनप्लवनप्रतरण- व्यायामैर्जृम्भोद्गारकासक्षवथुष्ठीवनहसनप्राणायामैर्वातमूत्रपुरीषशुक्रोत्सर्गैर्वा यत्र संरम्भो वेदना वा भवति तत्र शल्यं विजानीयात् ||१३||

sanskrit

Additionally, a general indication of the presence of a splinter can be identified through activities such as mounting the back of an elephant, horse, or climbing mountains or trees; performing archery, rapid movement in vehicles, combat, walking long distances, jumping, swimming, strenuous exercises, yawning, belching, coughing, sneezing, spitting, laughing, deep breathing exercises, or during the excretion of wind, urine, stool, or semen. If any of these activities result in pain or discomfort, the presence of a splinter should be suspected.

english translation

hindi translation

sAmAnyalakSamapi ca hastiskandhAzvapRSThaparvatadrumArohaNadhanurvyAyAmadrutayAnaniyuddhAdhvagamanalaGghanaplavanaprataraNa- vyAyAmairjRmbhodgArakAsakSavathuSThIvanahasanaprANAyAmairvAtamUtrapurISazukrotsargairvA yatra saMrambho vedanA vA bhavati tatra zalyaM vijAnIyAt ||13||

hk transliteration

भवन्ति चात्र- यस्मिंस्तोदादयो देशे सुप्तता गुरुताऽपि च | घट्टते बहुशो यत्र शूयते रुज्यतेऽपि च ||१४||

sanskrit

In this context, where symptoms such as piercing pain, numbness, and heaviness are present, if the affected area frequently rubs against surfaces or causes discomfort and pain, it indicates the presence of a splinter.

english translation

hindi translation

bhavanti cAtra- yasmiMstodAdayo deze suptatA gurutA'pi ca | ghaTTate bahuzo yatra zUyate rujyate'pi ca ||14||

hk transliteration

आतुरश्चापि यं देशमभीक्ष्णं परिरक्षति | संवाह्यमानो बहुशस्तत्र शल्यं विनिर्दिशेत् ||१५||

sanskrit

If a patient frequently protects a particular area of their body and experiences discomfort when that area is massaged repeatedly, it indicates the presence of a splinter in that location.

english translation

hindi translation

AturazcApi yaM dezamabhIkSNaM parirakSati | saMvAhyamAno bahuzastatra zalyaM vinirdizet ||15||

hk transliteration