Hatharatnavali
Progress:76.6%
अथ पश्चिमतानासनम्- प्रसार्य पादौ भुवि दण्डरूपौ दोर्भ्यां पदाग द्वितयं गृहीत्वा ॥ जानूपरि न्यस्तललाटदेशो वसेदिदं पश्चिमतानमाहुः ॥३-६६॥
Stretch both the legs on the ground. Hold the big toes by the respective hands and put the forehead on the knees. This forms Paschimtanasana.
english translation
दोनों पैरों को जमीन पर फैला लें। अपने पैरों के अंगूठे को अपने हाथों से पकड़ें और माथे को घुटनों पर रखें। इससे पश्चिमतानासन बनता है।
hindi translation
atha pazcimatAnAsanam- prasArya pAdau bhuvi daNDarUpau dorbhyAM padAga dvitayaM gRhItvA ॥ jAnUpari nyastalalATadezo vasedidaM pazcimatAnamAhuH ॥3-66॥
hk transliteration by Sanscriptइति पश्चिमतानमासनाग्र्यं पवनं पश्चिमवाहिनं करोति I उदयं जठरानलस्य कुर्यादुदरे कार्श्यमरोगतां च पुंसाम् ॥३-६७॥
Paschimtana causes the currents of praṇa to flow through sushumna, stimulates gastric fire, reduces the belly and brings good health to a person.
english translation
पश्चिमतान सुषुम्ना के माध्यम से प्राण की धाराओं को प्रवाहित करता है, जठर अग्नि को उत्तेजित करता है, पेट को कम करता है और व्यक्ति को अच्छा स्वास्थ्य प्रदान करता है।
hindi translation
iti pazcimatAnamAsanAgryaM pavanaM pazcimavAhinaM karoti I udayaM jaTharAnalasya kuryAdudare kArzyamarogatAM ca puMsAm ॥3-67॥
hk transliteration by Sanscriptशयितपश्चिमतानकम् - तानं शयित्वा तु कुर्वीत शयितपश्चिमतानकम्' ॥३-६८॥
Lie supine and practise paschimtana to form shayita- paschimtana.
english translation
शयित-पश्चिमतान बनाने के लिए पीठ के बल लेटें और पश्चिमतान का अभ्यास करें।
hindi translation
zayitapazcimatAnakam - tAnaM zayitvA tu kurvIta zayitapazcimatAnakam' ॥3-68॥
hk transliteration by Sanscriptअथ विचित्रकरणीनामासनम्- शयित पश्चिमानस्थे' हस्तौ तत्र' प्रसारयेत् I पादौ दण्डसमौ कृत्वा विचित्रकरणी भवेत् ॥३-६९॥
Adopting shayita-paschimatana, extend the hands and straighten the legs like stick. This is vichitra-karani.
english translation
शैयित-पश्चिमतान अपनाते हुए हाथों को फैलाएं और पैरों को छड़ी की तरह सीधा कर लें। यह विचित्र-करणी है.
hindi translation
atha vicitrakaraNInAmAsanam- zayita pazcimAnasthe' hastau tatra' prasArayet I pAdau daNDasamau kRtvA vicitrakaraNI bhavet ॥3-69॥
hk transliteration by Sanscriptअथ योगनिद्रासनम्- पादाभ्यां वेष्टयेत्कण्ठं हस्ताभ्यां पृष्ठबन्धनम् I तन्मध्ये शयनं कुर्याद् योगनिद्रा सुखप्रदा ॥३-७०॥
Wind the legs around the neck, tie up the hands on the back and lie down. This is yoganidra, which offers wellbeing.
english translation
पैरों को गर्दन के चारों ओर लपेटें, हाथों को पीठ पर बांध लें और लेट जाएं। यह योगनिद्रा है, जो कल्याण प्रदान करती है।
hindi translation
atha yoganidrAsanam- pAdAbhyAM veSTayetkaNThaM hastAbhyAM pRSThabandhanam I tanmadhye zayanaM kuryAd yoganidrA sukhapradA ॥3-70॥
hk transliteration by SanscriptProgress:76.6%
अथ पश्चिमतानासनम्- प्रसार्य पादौ भुवि दण्डरूपौ दोर्भ्यां पदाग द्वितयं गृहीत्वा ॥ जानूपरि न्यस्तललाटदेशो वसेदिदं पश्चिमतानमाहुः ॥३-६६॥
Stretch both the legs on the ground. Hold the big toes by the respective hands and put the forehead on the knees. This forms Paschimtanasana.
english translation
दोनों पैरों को जमीन पर फैला लें। अपने पैरों के अंगूठे को अपने हाथों से पकड़ें और माथे को घुटनों पर रखें। इससे पश्चिमतानासन बनता है।
hindi translation
atha pazcimatAnAsanam- prasArya pAdau bhuvi daNDarUpau dorbhyAM padAga dvitayaM gRhItvA ॥ jAnUpari nyastalalATadezo vasedidaM pazcimatAnamAhuH ॥3-66॥
hk transliteration by Sanscriptइति पश्चिमतानमासनाग्र्यं पवनं पश्चिमवाहिनं करोति I उदयं जठरानलस्य कुर्यादुदरे कार्श्यमरोगतां च पुंसाम् ॥३-६७॥
Paschimtana causes the currents of praṇa to flow through sushumna, stimulates gastric fire, reduces the belly and brings good health to a person.
english translation
पश्चिमतान सुषुम्ना के माध्यम से प्राण की धाराओं को प्रवाहित करता है, जठर अग्नि को उत्तेजित करता है, पेट को कम करता है और व्यक्ति को अच्छा स्वास्थ्य प्रदान करता है।
hindi translation
iti pazcimatAnamAsanAgryaM pavanaM pazcimavAhinaM karoti I udayaM jaTharAnalasya kuryAdudare kArzyamarogatAM ca puMsAm ॥3-67॥
hk transliteration by Sanscriptशयितपश्चिमतानकम् - तानं शयित्वा तु कुर्वीत शयितपश्चिमतानकम्' ॥३-६८॥
Lie supine and practise paschimtana to form shayita- paschimtana.
english translation
शयित-पश्चिमतान बनाने के लिए पीठ के बल लेटें और पश्चिमतान का अभ्यास करें।
hindi translation
zayitapazcimatAnakam - tAnaM zayitvA tu kurvIta zayitapazcimatAnakam' ॥3-68॥
hk transliteration by Sanscriptअथ विचित्रकरणीनामासनम्- शयित पश्चिमानस्थे' हस्तौ तत्र' प्रसारयेत् I पादौ दण्डसमौ कृत्वा विचित्रकरणी भवेत् ॥३-६९॥
Adopting shayita-paschimatana, extend the hands and straighten the legs like stick. This is vichitra-karani.
english translation
शैयित-पश्चिमतान अपनाते हुए हाथों को फैलाएं और पैरों को छड़ी की तरह सीधा कर लें। यह विचित्र-करणी है.
hindi translation
atha vicitrakaraNInAmAsanam- zayita pazcimAnasthe' hastau tatra' prasArayet I pAdau daNDasamau kRtvA vicitrakaraNI bhavet ॥3-69॥
hk transliteration by Sanscriptअथ योगनिद्रासनम्- पादाभ्यां वेष्टयेत्कण्ठं हस्ताभ्यां पृष्ठबन्धनम् I तन्मध्ये शयनं कुर्याद् योगनिद्रा सुखप्रदा ॥३-७०॥
Wind the legs around the neck, tie up the hands on the back and lie down. This is yoganidra, which offers wellbeing.
english translation
पैरों को गर्दन के चारों ओर लपेटें, हाथों को पीठ पर बांध लें और लेट जाएं। यह योगनिद्रा है, जो कल्याण प्रदान करती है।
hindi translation
atha yoganidrAsanam- pAdAbhyAM veSTayetkaNThaM hastAbhyAM pRSThabandhanam I tanmadhye zayanaM kuryAd yoganidrA sukhapradA ॥3-70॥
hk transliteration by Sanscript