Hatharatnavali
Progress:69.2%
दत्तात्रेयोऽपि- उत्तानौ चरणौ कृत्वा ऊर्वोः संस्थाप्य यत्नतः I ऊरूमध्ये तथोत्तानौ' पाणी कृत्वा ततो दृशौ ॥३-३६॥
Firmly place the upturned feet on the opposite thighs. Place the upturned palms between the thighs.
english translation
उल्टे पैरों को विपरीत जांघों पर मजबूती से रखें। ऊपर की ओर उठी हुई हथेलियों को जाँघों के बीच रखें।
hindi translation
dattAtreyo'pi- uttAnau caraNau kRtvA UrvoH saMsthApya yatnataH I UrUmadhye tathottAnau' pANI kRtvA tato dRzau ॥3-36॥
hk transliteration by Sanscriptनासाग्रे विन्यसेद्राजदन्तमूलं च जिह्वया I उत्तम्य चिबुकं वक्षःसंस्थाप्य पवनं शनैः ॥३-३७॥
Fix the gaze on the tip of the nose. Press the tongue against the root of the front teeth, press the chin against the chest and gently raise the pavana (praṇa) up.
english translation
दृष्टि को नाक के अग्रभाग पर स्थिर करें। जीभ को सामने के दाँतों की जड़ पर दबाएँ, ठुड्डी को छाती पर दबाएँ और धीरे से पवन (प्राण) को ऊपर उठाएँ।
hindi translation
nAsAgre vinyasedrAjadantamUlaM ca jihvayA I uttamya cibukaM vakSaHsaMsthApya pavanaM zanaiH ॥3-37॥
hk transliteration by Sanscriptइदं पदमासनं प्रोक्तं सर्वव्याधिविनाशनम्' I दुर्लभं येन केनापि धीमता लभ्यते भुवि ॥३-३८॥
This is padmasana, which cures all the diseases. This is difficult to be attained even by the wise.
english translation
यह पद्मासन है, जो सभी रोगों को दूर करता है। इसे बुद्धिमानों के लिए भी प्राप्त करना कठिन है।
hindi translation
idaM padamAsanaM proktaM sarvavyAdhivinAzanam' I durlabhaM yena kenApi dhImatA labhyate bhuvi ॥3-38॥
hk transliteration by Sanscriptकृत्वा सम्पुटितौ करौ दृढतरं बद्ध्वा तु पद्मासनम् I गाढं वक्षसि सन्निधाय' चिबुकं ध्यानं च तच्चेतसि I वारंवारमपानमूर्ध्वमनिलं प्रोच्चारयेत् पूरितम् I मुञ्चत्प्राणमुपैति बोधमतुलं शक्तेः प्रभावान्नरः ॥३-३९॥
Firmly adopt padmasana, fold the hands, firmly press the chin against the chest and repeatedly raise the apana upwards forcefully so that it unites with praṇa. Thus, one attains unparallel wisdom of the highest order through the arousal of shakti (kundali) and by intense concentration on the Supreme Reality.
english translation
दृढ़ता से पद्मासन अपनाएं, हाथों को मोड़ें, ठुड्डी को छाती से मजबूती से दबाएं और बार-बार अपान को बलपूर्वक ऊपर उठाएं ताकि वह प्राण के साथ एक हो जाए। इस प्रकार, व्यक्ति शक्ति (कुंडली) की उत्तेजना और सर्वोच्च वास्तविकता पर गहन एकाग्रता के माध्यम से उच्चतम क्रम का अद्वितीय ज्ञान प्राप्त करता है।
hindi translation
kRtvA sampuTitau karau dRDhataraM baddhvA tu padmAsanam I gADhaM vakSasi sannidhAya' cibukaM dhyAnaM ca taccetasi I vAraMvAramapAnamUrdhvamanilaM proccArayet pUritam I muJcatprANamupaiti bodhamatulaM zakteH prabhAvAnnaraH ॥3-39॥
hk transliteration by Sanscriptपदमासने स्थितो योगी नाडीद्वारेषु पूरयेत् I पूरितं ध्रियते यस्तु स मुक्तो' नात्र संशयः ॥३-४०॥
Adopting padmasana, a yogi should inhale through the two nostrils and hold the breath. Thus one undoubtedly becomes liberated.
english translation
पद्मासन अपनाते हुए योगी को दोनों नासिका छिद्रों से सांस लेनी चाहिए और सांस को रोककर रखना चाहिए। इस प्रकार व्यक्ति निस्संदेह मुक्त हो जाता है।
hindi translation
padamAsane sthito yogI nADIdvAreSu pUrayet I pUritaM dhriyate yastu sa mukto' nAtra saMzayaH ॥3-40॥
hk transliteration by SanscriptProgress:69.2%
दत्तात्रेयोऽपि- उत्तानौ चरणौ कृत्वा ऊर्वोः संस्थाप्य यत्नतः I ऊरूमध्ये तथोत्तानौ' पाणी कृत्वा ततो दृशौ ॥३-३६॥
Firmly place the upturned feet on the opposite thighs. Place the upturned palms between the thighs.
english translation
उल्टे पैरों को विपरीत जांघों पर मजबूती से रखें। ऊपर की ओर उठी हुई हथेलियों को जाँघों के बीच रखें।
hindi translation
dattAtreyo'pi- uttAnau caraNau kRtvA UrvoH saMsthApya yatnataH I UrUmadhye tathottAnau' pANI kRtvA tato dRzau ॥3-36॥
hk transliteration by Sanscriptनासाग्रे विन्यसेद्राजदन्तमूलं च जिह्वया I उत्तम्य चिबुकं वक्षःसंस्थाप्य पवनं शनैः ॥३-३७॥
Fix the gaze on the tip of the nose. Press the tongue against the root of the front teeth, press the chin against the chest and gently raise the pavana (praṇa) up.
english translation
दृष्टि को नाक के अग्रभाग पर स्थिर करें। जीभ को सामने के दाँतों की जड़ पर दबाएँ, ठुड्डी को छाती पर दबाएँ और धीरे से पवन (प्राण) को ऊपर उठाएँ।
hindi translation
nAsAgre vinyasedrAjadantamUlaM ca jihvayA I uttamya cibukaM vakSaHsaMsthApya pavanaM zanaiH ॥3-37॥
hk transliteration by Sanscriptइदं पदमासनं प्रोक्तं सर्वव्याधिविनाशनम्' I दुर्लभं येन केनापि धीमता लभ्यते भुवि ॥३-३८॥
This is padmasana, which cures all the diseases. This is difficult to be attained even by the wise.
english translation
यह पद्मासन है, जो सभी रोगों को दूर करता है। इसे बुद्धिमानों के लिए भी प्राप्त करना कठिन है।
hindi translation
idaM padamAsanaM proktaM sarvavyAdhivinAzanam' I durlabhaM yena kenApi dhImatA labhyate bhuvi ॥3-38॥
hk transliteration by Sanscriptकृत्वा सम्पुटितौ करौ दृढतरं बद्ध्वा तु पद्मासनम् I गाढं वक्षसि सन्निधाय' चिबुकं ध्यानं च तच्चेतसि I वारंवारमपानमूर्ध्वमनिलं प्रोच्चारयेत् पूरितम् I मुञ्चत्प्राणमुपैति बोधमतुलं शक्तेः प्रभावान्नरः ॥३-३९॥
Firmly adopt padmasana, fold the hands, firmly press the chin against the chest and repeatedly raise the apana upwards forcefully so that it unites with praṇa. Thus, one attains unparallel wisdom of the highest order through the arousal of shakti (kundali) and by intense concentration on the Supreme Reality.
english translation
दृढ़ता से पद्मासन अपनाएं, हाथों को मोड़ें, ठुड्डी को छाती से मजबूती से दबाएं और बार-बार अपान को बलपूर्वक ऊपर उठाएं ताकि वह प्राण के साथ एक हो जाए। इस प्रकार, व्यक्ति शक्ति (कुंडली) की उत्तेजना और सर्वोच्च वास्तविकता पर गहन एकाग्रता के माध्यम से उच्चतम क्रम का अद्वितीय ज्ञान प्राप्त करता है।
hindi translation
kRtvA sampuTitau karau dRDhataraM baddhvA tu padmAsanam I gADhaM vakSasi sannidhAya' cibukaM dhyAnaM ca taccetasi I vAraMvAramapAnamUrdhvamanilaM proccArayet pUritam I muJcatprANamupaiti bodhamatulaM zakteH prabhAvAnnaraH ॥3-39॥
hk transliteration by Sanscriptपदमासने स्थितो योगी नाडीद्वारेषु पूरयेत् I पूरितं ध्रियते यस्तु स मुक्तो' नात्र संशयः ॥३-४०॥
Adopting padmasana, a yogi should inhale through the two nostrils and hold the breath. Thus one undoubtedly becomes liberated.
english translation
पद्मासन अपनाते हुए योगी को दोनों नासिका छिद्रों से सांस लेनी चाहिए और सांस को रोककर रखना चाहिए। इस प्रकार व्यक्ति निस्संदेह मुक्त हो जाता है।
hindi translation
padamAsane sthito yogI nADIdvAreSu pUrayet I pUritaM dhriyate yastu sa mukto' nAtra saMzayaH ॥3-40॥
hk transliteration by Sanscript