Progress:39.9%
आहारो बहुलस्तस्य सम्पाद्यः साधन I अल्पाहारो यदि भवेद्देहमग्निद्दहेत् क्रमात् ॥२-७६॥
sanskrit
Such a practitioner should consume adequate amount of food or else due to inadequate consumption of food, the body will gradually be consumed by the fire.
english translation
ऐसे अभ्यासी को पर्याप्त मात्रा में भोजन करना चाहिए अन्यथा भोजन के अपर्याप्त सेवन के कारण शरीर धीरे-धीरे आग से भस्म हो जाएगा।
hindi translation
AhAro bahulastasya sampAdyaH sAdhana I alpAhAro yadi bhaveddehamagniddahet kramAt ||2-76||
hk transliteration by Sanscriptअधः शिरश्चोर्ध्वपादौ क्षणं स्यात्प्रथमे दिने I क्षणाच्च किञ्चिदधिकमभ्यसेच्च दिने दिने ॥२-७७॥
sanskrit
On the first day, one should remain in the topsy-turvy position for a short while. Each day one should maintain the posture longer, increasing the time little by little.
english translation
पहले दिन थोड़ी देर के लिए उलटी स्थिति में रहना चाहिए। प्रत्येक दिन व्यक्ति को लंबे समय तक आसन बनाए रखना चाहिए, समय को थोड़ा-थोड़ा बढ़ाते हुए करना चाहिए।
hindi translation
adhaH zirazcordhvapAdau kSaNaM syAtprathame dine I kSaNAcca kiJcidadhikamabhyasecca dine dine ||2-77||
hk transliteration by Sanscriptवलितं' पलितं चैव षण्मासान्न तु दृश्यते I याममात्रं तु यो नित्यमभ्यसेत् स तु कालजित् ॥२-७८॥
sanskrit
In six months, grey hair and wrinkles disappear. A daily practice of three hours retards premature death.
english translation
छह महीने में सफेद बाल और झुर्रियां गायब हो जाती हैं। प्रतिदिन तीन घंटे का अभ्यास अकाल मृत्यु को रोकता है।
hindi translation
valitaM' palitaM caiva SaNmAsAnna tu dRzyate I yAmamAtraM tu yo nityamabhyaset sa tu kAlajit ||2-78||
hk transliteration by Sanscriptस्वस्थं यो वर्तमानोऽपि योगोक्तैर्नियमैर्विना I करणी विपरीताख्या श्रीनिवासेन लक्षिता ॥३-७९॥
sanskrit
Viparitakaraṇi has been propagated by Srinivasa, which can be taken up by the healthy person without adhering to yogic injunctions.
english translation
विपरीतकरणी का प्रचार श्रीनिवास द्वारा किया गया है, जिसे योगिक आदेशों का पालन किए बिना स्वस्थ व्यक्ति द्वारा लिया जा सकता है।
hindi translation
svasthaM yo vartamAno'pi yogoktairniyamairvinA I karaNI viparItAkhyA zrInivAsena lakSitA ||3-79||
hk transliteration by Sanscriptअथ वज्रोली- वज्रोलीं कथयिष्यामि गोपितां सर्वयोगिभिः I अतीव तद्रहस्यं हि न देयं यस्य कस्यचित् ॥२-८०॥
sanskrit
I shall explain the technique of vajroli, which has been kept secret by all the yogis. This has to be highly guarded and should not be imparted to anybody.
english translation
मैं वज्रोली की विधि समझाऊंगा, जिसे सभी योगियों ने गुप्त रखा है। इसे अत्यधिक संरक्षित किया जाना चाहिए और इसकी जानकारी किसी को नहीं दी जानी चाहिए।
hindi translation
atha vajrolI- vajrolIM kathayiSyAmi gopitAM sarvayogibhiH I atIva tadrahasyaM hi na deyaM yasya kasyacit ||2-80||
hk transliteration by SanscriptHatharatnavali
Progress:39.9%
आहारो बहुलस्तस्य सम्पाद्यः साधन I अल्पाहारो यदि भवेद्देहमग्निद्दहेत् क्रमात् ॥२-७६॥
sanskrit
Such a practitioner should consume adequate amount of food or else due to inadequate consumption of food, the body will gradually be consumed by the fire.
english translation
ऐसे अभ्यासी को पर्याप्त मात्रा में भोजन करना चाहिए अन्यथा भोजन के अपर्याप्त सेवन के कारण शरीर धीरे-धीरे आग से भस्म हो जाएगा।
hindi translation
AhAro bahulastasya sampAdyaH sAdhana I alpAhAro yadi bhaveddehamagniddahet kramAt ||2-76||
hk transliteration by Sanscriptअधः शिरश्चोर्ध्वपादौ क्षणं स्यात्प्रथमे दिने I क्षणाच्च किञ्चिदधिकमभ्यसेच्च दिने दिने ॥२-७७॥
sanskrit
On the first day, one should remain in the topsy-turvy position for a short while. Each day one should maintain the posture longer, increasing the time little by little.
english translation
पहले दिन थोड़ी देर के लिए उलटी स्थिति में रहना चाहिए। प्रत्येक दिन व्यक्ति को लंबे समय तक आसन बनाए रखना चाहिए, समय को थोड़ा-थोड़ा बढ़ाते हुए करना चाहिए।
hindi translation
adhaH zirazcordhvapAdau kSaNaM syAtprathame dine I kSaNAcca kiJcidadhikamabhyasecca dine dine ||2-77||
hk transliteration by Sanscriptवलितं' पलितं चैव षण्मासान्न तु दृश्यते I याममात्रं तु यो नित्यमभ्यसेत् स तु कालजित् ॥२-७८॥
sanskrit
In six months, grey hair and wrinkles disappear. A daily practice of three hours retards premature death.
english translation
छह महीने में सफेद बाल और झुर्रियां गायब हो जाती हैं। प्रतिदिन तीन घंटे का अभ्यास अकाल मृत्यु को रोकता है।
hindi translation
valitaM' palitaM caiva SaNmAsAnna tu dRzyate I yAmamAtraM tu yo nityamabhyaset sa tu kAlajit ||2-78||
hk transliteration by Sanscriptस्वस्थं यो वर्तमानोऽपि योगोक्तैर्नियमैर्विना I करणी विपरीताख्या श्रीनिवासेन लक्षिता ॥३-७९॥
sanskrit
Viparitakaraṇi has been propagated by Srinivasa, which can be taken up by the healthy person without adhering to yogic injunctions.
english translation
विपरीतकरणी का प्रचार श्रीनिवास द्वारा किया गया है, जिसे योगिक आदेशों का पालन किए बिना स्वस्थ व्यक्ति द्वारा लिया जा सकता है।
hindi translation
svasthaM yo vartamAno'pi yogoktairniyamairvinA I karaNI viparItAkhyA zrInivAsena lakSitA ||3-79||
hk transliteration by Sanscriptअथ वज्रोली- वज्रोलीं कथयिष्यामि गोपितां सर्वयोगिभिः I अतीव तद्रहस्यं हि न देयं यस्य कस्यचित् ॥२-८०॥
sanskrit
I shall explain the technique of vajroli, which has been kept secret by all the yogis. This has to be highly guarded and should not be imparted to anybody.
english translation
मैं वज्रोली की विधि समझाऊंगा, जिसे सभी योगियों ने गुप्त रखा है। इसे अत्यधिक संरक्षित किया जाना चाहिए और इसकी जानकारी किसी को नहीं दी जानी चाहिए।
hindi translation
atha vajrolI- vajrolIM kathayiSyAmi gopitAM sarvayogibhiH I atIva tadrahasyaM hi na deyaM yasya kasyacit ||2-80||
hk transliteration by Sanscript