1.
प्रथमोपदेशः
prathamopadezaH
•
द्वितीयोपदेशः
dvitIyopadezaH
3.
तृतीयोपदेशः
tRtIyopadezaH
4.
चतुर्थोपदेशः
caturthopadezaH
Progress:33.7%
51
समहस्तयुगो भूमौ स्फिचौ" सन्ताडयेच्छनैः I अयमेव महावेधः सिद्धिदोऽभ्यासतो " भवेत् ॥२-५१॥
Firmly placing the palms on the ground, one carefully strikes the floor with the posteriors. This is mahāvedha, which is accomplished by practice.
english translation
हथेलियों को मजबूती से जमीन पर रखते हुए, व्यक्ति सावधानी से पिछले हिस्से से फर्श पर प्रहार करता है। यह महावेध है, जो अभ्यास से सिद्ध होता है।
hindi translation
samahastayugo bhUmau sphicau" santADayecchanaiH I ayameva mahAvedhaH siddhido'bhyAsato " bhavet ||2-51||
52
एतत्त्रयं महागुह्यं जरामृत्युविनाशनम्' I वह्निवृद्धिकरं चैव ह्यणिमादिगुणप्रदम् ॥२-५२॥
This secret triad alleviates old age and fear of death, stimulates gastric fire and offers the supernatural powers like anima etc.
यह गुप्त त्रय बुढ़ापे और मृत्यु के भय को कम करता है, जठर अग्नि को उत्तेजित करता है और एनिमा आदि जैसी अलौकिक शक्तियाँ प्रदान करता है।
etattrayaM mahAguhyaM jarAmRtyuvinAzanam' I vahnivRddhikaraM caiva hyaNimAdiguNapradam ||2-52||
53
बद्धो येन सुषुम्नायां प्राणस्तूड्डियते यतः I तस्मादुड्डियानाख्योऽयं योगिभिः समुदाहृतः ॥२-५३॥
The lock confined to suṣumna which causes the prāṇa to rise upwards is called uddiyana by the yogis.
सुषुम्ना तक सीमित ताला जिसके कारण प्राण ऊपर की ओर बढ़ता है, योगियों द्वारा उसे उड्डियान कहा जाता है।
baddho yena suSumnAyAM prANastUDDiyate yataH I tasmAduDDiyAnAkhyo'yaM yogibhiH samudAhRtaH ||2-53||
54
उड्डीनं कुरुते यस्मादविश्रान्तं महाखगः I उड्डियानं तदेव स्यात् तत्र बन्धोऽभिधीयते ॥२-५४॥
The practice which takes the great bird (prāna) always • moving upwards incessantly, is called uḍdiyāna, which is explained as under.
वह अभ्यास जो महान पक्षी (प्राण) को हमेशा • लगातार ऊपर की ओर ले जाता है, उसे उडियाना कहा जाता है, जिसे निम्नानुसार समझाया गया है।
uDDInaM kurute yasmAdavizrAntaM mahAkhagaH I uDDiyAnaM tadeva syAt tatra bandho'bhidhIyate ||2-54||
55
उदरे पश्चिमं तानं नाभेरूर्ध्व च धारयेत् I उड्डियानो ह्यसौ बन्धो मृत्युमातंगकेसरी ॥२-५५॥
Pull the abdominal wall above the navel towards the back. This is uddiyāna-bandha, which removes fear of death, like a lion killing an elephant
नाभि के ऊपर पेट की दीवार को पीछे की ओर खींचें। यह उड्डीयान-बंध है, जो मृत्यु के भय को दूर करता है, जैसे सिंह हाथी को मारता है
udare pazcimaM tAnaM nAbherUrdhva ca dhArayet I uDDiyAno hyasau bandho mRtyumAtaMgakesarI ||2-55||
Chapter 2
Verses 46-50
Verses 56-60
Library
Hatharatnavali
verses
verse
sanskrit
translation
english