Progress:72.7%
सहितः सूर्यभेदश्च उज्जायी शीतली तथा । भस्त्रिका भ्रामरी मूर्च्छा केवली चाऽष्टकुम्भिकाः ॥५-४६॥
sanskrit
Including, Suryabhedi, Ujjayi, Shitali, Bhastrika, Bhramari, Murchha and Kevali, these are called eight types of Kumbhaka i.e. Pranayama.
english translation
hindi translation
sahitaH sUryabhedazca ujjAyI zItalI tathA | bhastrikA bhrAmarI mUrcchA kevalI cA'STakumbhikAH ||5-46||
hk transliteration
सहितो द्विविधः प्रोक्तः सगर्भश्च निगर्भकः । सगर्भो बीजमुच्चार्य निगर्भो बीजवर्जितः ॥५-४७॥
sanskrit
Including this, Kumbhak is done in two ways. One is Sagarbha and the other is Nigarbha. Sagarbha Kumbhaka is performed with the recitation of Beeja Mantra and Nigarbha without reciting the Beeja Mantra.
english translation
hindi translation
sahito dvividhaH proktaH sagarbhazca nigarbhakaH | sagarbho bIjamuccArya nigarbho bIjavarjitaH ||5-47||
hk transliteration
प्राणायामं सगर्भं च प्रथमं कथयामि ते । सुखाऽऽसने चोपविश्य प्राङ्मुखो वाऽप्युदङ्मुखः । ध्यायेद्विधिं रजोगुणं रक्तवर्णमवर्णकम् ॥५-४८॥
sanskrit
अब मैं पहले सगर्भ प्राणायाम की विधि को कहता हूँ । पहले साधक को किसी भी सुखासन में बैठकर पूर्व या उत्तर दिशा की ओर अपना मुख रखना चाहिए । इसके बाद उसे रजोगुण की प्रधानता वाले लाल रंग से युक्त ‘अकार’ बीजमन्त्र का ध्यान करना चाहिए ।
english translation
hindi translation
prANAyAmaM sagarbhaM ca prathamaM kathayAmi te | sukhA''sane copavizya prAGmukho vA'pyudaGmukhaH | dhyAyedvidhiM rajoguNaM raktavarNamavarNakam ||5-48||
hk transliteration
इडया पूरयेद्वायुं मात्रया षोडशैः सुधीः । पूरकान्ते कुम्भकाद्ये कर्तव्यस्तूड्डियानकः ॥५-४९॥
sanskrit
After this, the wise seeker should chant it (Akar Beeja Mantra) sixteen times and fill the vital air inside the body through the Ida Nadi (left nostril) and after filling the breath inside and just before stopping it inside, Uddiyana Bandha should be practiced.
english translation
hindi translation
iDayA pUrayedvAyuM mAtrayA SoDazaiH sudhIH | pUrakAnte kumbhakAdye kartavyastUDDiyAnakaH ||5-49||
hk transliteration
सत्त्वमयं हरिंध्यात्वा उकारं कृष्णवर्णकम् । चतु:षष्टया च मात्रया कुम्भकेनैव धारयेत् II५-४९II
sanskrit
Now, after inhaling the breath, keep that vital air inside the body by meditating on the 'Ukar' mantra containing the black color of Vishnu having Satva Guna and chanting it sixty-four times.
english translation
hindi translation
sattvamayaM hariMdhyAtvA ukAraM kRSNavarNakam | catu:SaSTayA ca mAtrayA kumbhakenaiva dhArayet II5-49II
hk transliteration
Gherand Samhita
Progress:72.7%
सहितः सूर्यभेदश्च उज्जायी शीतली तथा । भस्त्रिका भ्रामरी मूर्च्छा केवली चाऽष्टकुम्भिकाः ॥५-४६॥
sanskrit
Including, Suryabhedi, Ujjayi, Shitali, Bhastrika, Bhramari, Murchha and Kevali, these are called eight types of Kumbhaka i.e. Pranayama.
english translation
hindi translation
sahitaH sUryabhedazca ujjAyI zItalI tathA | bhastrikA bhrAmarI mUrcchA kevalI cA'STakumbhikAH ||5-46||
hk transliteration
सहितो द्विविधः प्रोक्तः सगर्भश्च निगर्भकः । सगर्भो बीजमुच्चार्य निगर्भो बीजवर्जितः ॥५-४७॥
sanskrit
Including this, Kumbhak is done in two ways. One is Sagarbha and the other is Nigarbha. Sagarbha Kumbhaka is performed with the recitation of Beeja Mantra and Nigarbha without reciting the Beeja Mantra.
english translation
hindi translation
sahito dvividhaH proktaH sagarbhazca nigarbhakaH | sagarbho bIjamuccArya nigarbho bIjavarjitaH ||5-47||
hk transliteration
प्राणायामं सगर्भं च प्रथमं कथयामि ते । सुखाऽऽसने चोपविश्य प्राङ्मुखो वाऽप्युदङ्मुखः । ध्यायेद्विधिं रजोगुणं रक्तवर्णमवर्णकम् ॥५-४८॥
sanskrit
अब मैं पहले सगर्भ प्राणायाम की विधि को कहता हूँ । पहले साधक को किसी भी सुखासन में बैठकर पूर्व या उत्तर दिशा की ओर अपना मुख रखना चाहिए । इसके बाद उसे रजोगुण की प्रधानता वाले लाल रंग से युक्त ‘अकार’ बीजमन्त्र का ध्यान करना चाहिए ।
english translation
hindi translation
prANAyAmaM sagarbhaM ca prathamaM kathayAmi te | sukhA''sane copavizya prAGmukho vA'pyudaGmukhaH | dhyAyedvidhiM rajoguNaM raktavarNamavarNakam ||5-48||
hk transliteration
इडया पूरयेद्वायुं मात्रया षोडशैः सुधीः । पूरकान्ते कुम्भकाद्ये कर्तव्यस्तूड्डियानकः ॥५-४९॥
sanskrit
After this, the wise seeker should chant it (Akar Beeja Mantra) sixteen times and fill the vital air inside the body through the Ida Nadi (left nostril) and after filling the breath inside and just before stopping it inside, Uddiyana Bandha should be practiced.
english translation
hindi translation
iDayA pUrayedvAyuM mAtrayA SoDazaiH sudhIH | pUrakAnte kumbhakAdye kartavyastUDDiyAnakaH ||5-49||
hk transliteration
सत्त्वमयं हरिंध्यात्वा उकारं कृष्णवर्णकम् । चतु:षष्टया च मात्रया कुम्भकेनैव धारयेत् II५-४९II
sanskrit
Now, after inhaling the breath, keep that vital air inside the body by meditating on the 'Ukar' mantra containing the black color of Vishnu having Satva Guna and chanting it sixty-four times.
english translation
hindi translation
sattvamayaM hariMdhyAtvA ukAraM kRSNavarNakam | catu:SaSTayA ca mAtrayA kumbhakenaiva dhArayet II5-49II
hk transliteration