Sushruta Samhita

Progress:68.0%

गुरुः किलाटोऽनिलहा पुंस्त्वनिद्राप्रदः स्मृतः | मधुरौ बृंहणौ वृष्यौ तद्वत्पीयूषमोरटौ ||९१||

sanskrit

The buttermilk that is heavy, pacifies vata, and promotes vitality is considered to have properties similar to that of a tonic. It is nourishing, increases strength, and enhances sexual vigor, similar to the effects of nectar and juice.

english translation

वह छाछ जो भारी होती है, वात को शांत करती है, और जीवन शक्ति को बढ़ाती है, उसे एक टॉनिक की तरह माना जाता है। यह पोषक, बलवर्धक, और यौन शक्ति को बढ़ाने वाली होती है, जैसे कि अमृत और रस के प्रभाव होते हैं।

hindi translation

guruH kilATo'nilahA puMstvanidrApradaH smRtaH | madhurau bRMhaNau vRSyau tadvatpIyUSamoraTau ||91||

hk transliteration by Sanscript

नवनीतं पुनः सद्यस्कं लघु सुकुमारं मधुरं कषायमीषदम्लं शीतलं मेध्यं दीपनं हृद्यं सङ्ग्राहि पित्तानिलहरं वृष्यमविदाहि क्षयकासव्रणशोषार्शोऽर्दितापहं, चिरोत्थितं गुरु कफमेदोविवर्धनं बलकरं बृंहणं शोषघ्नं विशेषेण बालानां प्रशस्यते ||९२||

sanskrit

Fresh ghee is light, delicate, sweet, astringent, mildly sour, cooling, intellect-enhancing, appetite-stimulating, heart-pleasing, and beneficial for digestion. It pacifies pitta and vata, is aphrodisiac, non-irritating, helpful in treating emaciation, cough, ulcers, dryness, hemorrhoids, and chronic conditions. It is considered heavy, increases kapha and medas (fat), strengthens the body, promotes vitality, and is especially recommended for children.

english translation

नवीन घी हल्का, कोमल, मधुर, कषाय, थोड़े अम्ल वाला, ठंडा, मेधावी, पाचन को उत्तेजित करने वाला, हृदय को प्रिय, और पित्त और वात को शांत करने वाला होता है। यह यौन शक्ति को बढ़ाने वाला, जलन उत्पन्न न करने वाला, क्षय, क cough, घाव, सूखापन, बवासीर, और दीर्घकालिक बीमारियों में सहायक है। यह भारी होता है, कफ और मेद (वसा) को बढ़ाता है, बलवर्धक है, और विशेष रूप से बच्चों के लिए प्रशंसनीय है।

hindi translation

navanItaM punaH sadyaskaM laghu sukumAraM madhuraM kaSAyamISadamlaM zItalaM medhyaM dIpanaM hRdyaM saGgrAhi pittAnilaharaM vRSyamavidAhi kSayakAsavraNazoSArzo'rditApahaM, cirotthitaM guru kaphamedovivardhanaM balakaraM bRMhaNaM zoSaghnaM vizeSeNa bAlAnAM prazasyate ||92||

hk transliteration by Sanscript

क्षीरोत्थं पुनर्नवनीतमुत्कृष्टस्नेहमाधुर्यमतिशीतं सौकुमार्यकरं चक्षुष्यं सङ्ग्राहि रक्तपित्तनेत्ररोगहरं प्रसादनं च ||९३||

sanskrit

Fresh ghee, derived from milk, is a superior fat, highly sweet, very cooling, and gentle. It benefits vision, is suitable for various conditions, including alleviating blood disorders, eye diseases, and has a pacifying effect.

english translation

दूध से प्राप्त ताजा घी उत्कृष्ट प्रकार का वसा है, अत्यंत मधुर, बहुत ठंडा, और कोमल है। यह दृष्टि के लिए लाभकारी है, रक्त विकार, आंखों की बीमारियों को शांत करता है, और शांतिदायक प्रभाव डालता है।

hindi translation

kSIrotthaM punarnavanItamutkRSTasnehamAdhuryamatizItaM saukumAryakaraM cakSuSyaM saGgrAhi raktapittanetrarogaharaM prasAdanaM ca ||93||

hk transliteration by Sanscript

सन्तानिका पुनर्वातघ्नी तर्पणी वृष्या बल्या स्निग्धा रुच्या मधुरा मधुरविपाका रक्तपित्तप्रसादनी गुर्वी च ||९४||

sanskrit

Santānīka is a remedy that alleviates vata, provides nourishment, is aphrodisiac, strengthening, oily, pleasing, sweet, with a sweet post-digestive effect, pacifies blood disorders, and is heavy.

english translation

सन्तानिका वायु दोष को दूर करने वाली, पोषण देने वाली, वृष्य, बलवर्धक, चिकनी, प्रिय, मधुर, मधुरपाक वाली, रक्तपित्त को शांत करने वाली, और भारी होती है।

hindi translation

santAnikA punarvAtaghnI tarpaNI vRSyA balyA snigdhA rucyA madhurA madhuravipAkA raktapittaprasAdanI gurvI ca ||94||

hk transliteration by Sanscript

विकल्प एष दध्यादिः श्रेष्ठो गव्योऽभिवर्णितः | विकल्पानवशिष्टांस्तु क्षीरवीर्यात्समादिशेत् ||९५||

sanskrit

Among the options, buttermilk and similar dairy products are considered superior, as described. For the remaining options, milk should be prescribed according to its potency.

english translation

विकल्पों में दही और अन्य डेयरी उत्पाद श्रेष्ठ माने जाते हैं, जैसा वर्णित किया गया है। शेष विकल्पों के लिए, दूध को उसकी शक्ति के अनुसार निर्धारित करना चाहिए।

hindi translation

vikalpa eSa dadhyAdiH zreSTho gavyo'bhivarNitaH | vikalpAnavaziSTAMstu kSIravIryAtsamAdizet ||95||

hk transliteration by Sanscript