1.
वेदोत्पत्त्यध्यायः
Origin of Ayurveda
2.
शिष्योपनयनीयाध्यायः
Initiation of the pupil
3.
अध्ययनसंप्रदानीयाध्यायः
Classification of Ayurveda
4.
प्रभाषणीयाध्यायः
General explanations
5.
अग्रोपहरणीयाध्यायः
Preliminary measures
6.
ऋतुचर्याध्यायः
Different seasons of the year
7.
यन्त्रविध्यध्यायः
Surgical appliances
8.
शस्त्रावचारणीयाध्यायः
Surgical instruments
9.
योग्यासूत्रीयाध्यायः
Practical surgical instructions
10.
विशिखानुप्रवेशनीयाध्यायः
Qualifications of a physician
11.
क्षारपाकविध्यध्यायः
Alkaline cautery
12.
अग्निकर्मविध्यध्यायः
Thermal cautery
13.
जलौकावचारणीयाध्यायः
Usage of leeches
14.
शोणितवर्णनीयाध्यायः
Description of blood
15.
दोषधातुमलक्षयवृद्धिविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of doshas
16.
कर्णव्यधबन्धविध्यध्यायः
Puncturing and Bandaging the ear
17.
आमपक्वैषणीयाध्यायः
Features of unripe and ripe swelling
18.
व्रणालेपनबन्धविध्यध्यायः
Poulticing and bandaging of wounds
19.
व्रणितोपासनीयाध्यायः
Care of the wounded
20.
हिताहितीयाध्यायः
Suitable and unsuitables for health
21.
व्रणप्रश्नाध्यायः
Questions concerning wounds
22.
व्रणास्रावविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of exudates of wounds
23.
कृत्याकृत्यविध्यध्यायः
Prognosis of wounds
24.
व्याधिसमुद्देशीयाध्यायः
Knowledge of diseases
25.
अष्टविधशस्त्रकर्मीयाध्यायः
Eight kinds of surgical operations
26.
प्रनष्टशल्यविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of foreign bodies
27.
शल्यापनयनीयाध्यायः
Removal of foreign bodies
28.
विपरीताविपरीतव्रणविज्ञानीयाध्यायः
Prognosis of wounds
29.
विपरीताविपरीतदूतशकुनस्वप्ननिदर्शनीयाध्यायः
Auspicious and inauspicious dreams
30.
पञ्चेन्द्रियार्थविप्रतिपत्त्यध्यायः
Good and bad sensory perceptions
31.
छायाविप्रतिपत्त्यध्यायः
Signs of Color and Fatal Prognosis
32.
स्वभावविप्रतिपत्त्यध्यायः
Good and bad nature of body parts fatal signs
33.
अवारणीयाध्यायः
Fatal Signs of Diseases
34.
युक्तसेनीयाध्यायः
Duties of army surgeon
35.
आतुरोपक्रमणीयाध्यायः
Examination of the patient
36.
भूमिप्रविभागविज्ञानीयाध्यायः
Kinds of land regions
37.
मिश्रकाध्यायः
Drugs of specific actions
38.
द्रव्यसंग्रहणीयाध्यायः
Groups of drugs
39.
संशोधनसंशमनीयाध्यायः
Purificatory and Palliative Drugs
•
द्रव्यरसगुणवीर्यविपाकविज्ञानीयाध्यायः
Drugs and Their Properties
41.
द्रव्यविशेषविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of categories of drugs
42.
रसविशेषविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of tastes of drugs
43.
वमनद्रव्यविकल्पविज्ञानीयाध्यायः
Recipes of emetic drugs
44.
विरेचनद्रव्यविकल्पविज्ञानीयाध्यायः
Recipes of purgative drugs
45.
द्रवद्रव्यविध्यध्यायः
Knowledge of liquid substances
46.
अन्नपानविध्यध्यायः
Diet articles and regimen of diet
Progress:57.1%
भवन्ति चात्र- द्रव्येषु पच्यमानेषु येष्वम्बुपृथिवीगुणाः | निर्वर्तन्तेऽधिकास्तत्र पाको मधुर उच्यते ||११||
sanskrit
In substances being digested, if the qualities of water and earth are predominant, then the digestion is called sweet.
english translation
hindi translation
bhavanti cAtra- dravyeSu pacyamAneSu yeSvambupRthivIguNAH | nirvartante'dhikAstatra pAko madhura ucyate ||11||
hk transliteration
तेजोऽनिलाकाशगुणाः पच्यमानेषु येषु तु | निर्वर्तन्तेऽधिकास्तत्र पाकः कटुक उच्यते ||१२||
sanskrit
In substances being digested, if the qualities of fire, air, and ether are predominant, then the digestion is called bitter.
english translation
hindi translation
tejo'nilAkAzaguNAH pacyamAneSu yeSu tu | nirvartante'dhikAstatra pAkaH kaTuka ucyate ||12||
hk transliteration
पृथक्त्वदर्शिनामेष वादिनां वादसङ्ग्रहः | चतुर्णामपि सामग्र्यमिच्छन्त्यत्र विपश्चितः ||१३||
sanskrit
This is the conclusion of the debate of those who see things as separate; the wise desire the comprehensive understanding of the four elements.
english translation
hindi translation
pRthaktvadarzinAmeSa vAdinAM vAdasaGgrahaH | caturNAmapi sAmagryamicchantyatra vipazcitaH ||13||
hk transliteration
तद्द्रव्यमात्मना किञ्चित्किञ्चिद्वीर्येण सेवितम् | किञ्चिद्रसविपाकाभ्यां दोषं हन्ति करोति वा ||१४||
sanskrit
The substance, by itself, when used with a certain potency, either eliminates or creates a defect through its taste and transformation.
english translation
hindi translation
taddravyamAtmanA kiJcitkiJcidvIryeNa sevitam | kiJcidrasavipAkAbhyAM doSaM hanti karoti vA ||14||
hk transliteration
पाको नास्ति विना वीर्याद्वीर्यं नास्ति विना रसात् | रसो नास्ति विना द्रव्याद्द्रव्यं श्रेष्ठतमं स्मृतम् ||१५||
sanskrit
There is no transformation without potency, and there is no potency without taste. Taste does not exist without substance, and substance is considered the best among all.
english translation
hindi translation
pAko nAsti vinA vIryAdvIryaM nAsti vinA rasAt | raso nAsti vinA dravyAddravyaM zreSThatamaM smRtam ||15||
hk transliteration
Sushruta Samhita
Progress:57.1%
भवन्ति चात्र- द्रव्येषु पच्यमानेषु येष्वम्बुपृथिवीगुणाः | निर्वर्तन्तेऽधिकास्तत्र पाको मधुर उच्यते ||११||
sanskrit
In substances being digested, if the qualities of water and earth are predominant, then the digestion is called sweet.
english translation
hindi translation
bhavanti cAtra- dravyeSu pacyamAneSu yeSvambupRthivIguNAH | nirvartante'dhikAstatra pAko madhura ucyate ||11||
hk transliteration
तेजोऽनिलाकाशगुणाः पच्यमानेषु येषु तु | निर्वर्तन्तेऽधिकास्तत्र पाकः कटुक उच्यते ||१२||
sanskrit
In substances being digested, if the qualities of fire, air, and ether are predominant, then the digestion is called bitter.
english translation
hindi translation
tejo'nilAkAzaguNAH pacyamAneSu yeSu tu | nirvartante'dhikAstatra pAkaH kaTuka ucyate ||12||
hk transliteration
पृथक्त्वदर्शिनामेष वादिनां वादसङ्ग्रहः | चतुर्णामपि सामग्र्यमिच्छन्त्यत्र विपश्चितः ||१३||
sanskrit
This is the conclusion of the debate of those who see things as separate; the wise desire the comprehensive understanding of the four elements.
english translation
hindi translation
pRthaktvadarzinAmeSa vAdinAM vAdasaGgrahaH | caturNAmapi sAmagryamicchantyatra vipazcitaH ||13||
hk transliteration
तद्द्रव्यमात्मना किञ्चित्किञ्चिद्वीर्येण सेवितम् | किञ्चिद्रसविपाकाभ्यां दोषं हन्ति करोति वा ||१४||
sanskrit
The substance, by itself, when used with a certain potency, either eliminates or creates a defect through its taste and transformation.
english translation
hindi translation
taddravyamAtmanA kiJcitkiJcidvIryeNa sevitam | kiJcidrasavipAkAbhyAM doSaM hanti karoti vA ||14||
hk transliteration
पाको नास्ति विना वीर्याद्वीर्यं नास्ति विना रसात् | रसो नास्ति विना द्रव्याद्द्रव्यं श्रेष्ठतमं स्मृतम् ||१५||
sanskrit
There is no transformation without potency, and there is no potency without taste. Taste does not exist without substance, and substance is considered the best among all.
english translation
hindi translation
pAko nAsti vinA vIryAdvIryaM nAsti vinA rasAt | raso nAsti vinA dravyAddravyaM zreSThatamaM smRtam ||15||
hk transliteration