Sushruta Samhita

Progress:28.8%

वृक्षाद्यथाभिप्रहतात् क्षीरिणः क्षीरिमावहेत् | मांसादेवं क्षतात् क्षिप्रं शोणितं सम्प्रसिच्यते ||११||

sanskrit

Just as milk is quickly drawn from a tree when struck, similarly, blood is rapidly expelled from the flesh.

english translation

hindi translation

vRkSAdyathAbhiprahatAt kSIriNaH kSIrimAvahet | mAMsAdevaM kSatAt kSipraM zoNitaM samprasicyate ||11||

hk transliteration

तृतीया मेदोधरा; मेदो हि सर्वभूतानामुदरस्थमण्वस्थिषु च, महत्सु च मज्जा भवति ||१२||

sanskrit

The third is the fatty layer; for fat is present in the bellies of all beings and in the large bones as well.

english translation

hindi translation

tRtIyA medodharA; medo hi sarvabhUtAnAmudarasthamaNvasthiSu ca, mahatsu ca majjA bhavati ||12||

hk transliteration

स्थूलास्थिषु विशेषेण मज्जा त्वभ्यन्तराश्रितः | अथेतरेषु सर्वेषु सरक्तं मेद उच्यते | शुद्धमांसस्य यः स्नेहः सा वसा परिकीर्तिता ||१३||

sanskrit

In the large bones, specifically, the marrow is established; in the others, the fatty tissue is referred to as being red. The essence of pure flesh, which is the unctuous substance, is called fat.

english translation

hindi translation

sthUlAsthiSu vizeSeNa majjA tvabhyantarAzritaH | athetareSu sarveSu saraktaM meda ucyate | zuddhamAMsasya yaH snehaH sA vasA parikIrtitA ||13||

hk transliteration

चतुर्थी श्लेष्मधरा सर्वसन्धिषु प्राणभृतां भवति ||१४||

sanskrit

The fourth one, which holds phlegm, is in all the joints of living beings.

english translation

hindi translation

caturthI zleSmadharA sarvasandhiSu prANabhRtAM bhavati ||14||

hk transliteration

स्नेहाभ्यक्ते यथा ह्यक्षे चक्रं साधु प्रवर्तते | सन्धयः साधु वर्तन्ते संश्लिष्टाः श्लेष्मणा तथा ||१५||

sanskrit

Just as the wheel turns well when lubricated, the joints work well when covered with phlegm.

english translation

hindi translation

snehAbhyakte yathA hyakSe cakraM sAdhu pravartate | sandhayaH sAdhu vartante saMzliSTAH zleSmaNA tathA ||15||

hk transliteration