1.

प्रथमोऽध्यायः

Chapter 1

2.

द्वितीयोऽध्यायः

Chapter 2

3.

तृतीयोऽध्यायः

Chapter 3

4.

चतुर्थोऽध्यायः

Chapter 4

5.

पञ्चमोऽध्यायः

Chapter 5

6.

षष्ठोऽध्यायः

Chapter 6

7.

सप्तमोऽध्यायः

Chapter 7

8.

अष्टमोऽध्यायः

Chapter 8

9.

नवमोऽध्यायः

Chapter 9

10.

दशमोऽध्यायः

Chapter 10

11.

एकादशोऽध्यायः

Chapter 11

12.

द्वादशोऽध्यायः

Chapter 12

13.

त्रयोदशोऽध्यायः

Chapter 13

14.

चतुर्दशोऽध्यायः

Chapter 14

15.

पञ्चदशोऽध्यायः

Chapter 15

16.

षोडशोऽध्यायः

Chapter 16

17.

सप्तदशोऽध्यायः

Chapter 17

18.

अष्टादशोऽध्यायः

Chapter 18

19.

एकोनविंशोऽध्यायः

Chapter 19

20.

विंशोऽध्यायः

Chapter 20

21.

एकविंशोऽध्यायः

Chapter 21

22.

द्वाविंशोऽध्यायः

Chapter 22

23.

त्रयोविंशोऽध्यायः

Chapter 23

24.

चतुर्विंशोऽध्यायः

Chapter 24

25.

पञ्चविंशोऽध्यायः

Chapter 25

26.

षड्विंशोऽध्यायः

Chapter 26

27.

सप्तविंशोऽध्यायः

Chapter 27

अष्टाविंशोऽध्यायः

Chapter 28

29.

एकोनत्रिंशोऽध्यायः

Chapter 29

30.

त्रिंशोऽध्यायः

Chapter 30

31.

एकत्रिंशोऽध्यायः

Chapter 31

Progress:87.5%

तत्र पूर्वतरः कश्चित्सखा ब्राह्मण आत्मवान् । सान्त्वयन् वल्गुना साम्ना तामाह रुदतीं प्रभो ।। ४-२८-५१ ।।

My dear King, one brāhmaṇa, who was an old friend of King Purañjana, came to that place and began to pacify the Queen with sweet words. ।। 4-28-51 ।।

english translation

हे राजन्, एक ब्राह्मण, जो राजा पुरञ्जन का पुराना मित्र था उस स्थान पर आया और रानी को मृदुल वाणी से सान्त्वना देने लगा। ।। ४-२८-५१ ।।

hindi translation

tatra pUrvataraH kazcitsakhA brAhmaNa AtmavAn | sAntvayan valgunA sAmnA tAmAha rudatIM prabho || 4-28-51 ||

hk transliteration by Sanscript

ब्राह्मण उवाच का त्वं कस्यासि को वायं शयानो यस्य शोचसि । जानासि किं सखायं मां येनाग्रे विचचर्थ ह ।। ४-२८-५२ ।।

The brāhmaṇa inquired as follows: Who are you? Whose wife or daughter are you? Who is the man lying here? It appears you are lamenting for this dead body. Don’t you recognize Me? I am your eternal friend. You may remember that many times in the past you have consulted Me. ।। 4-28-52 ।।

english translation

ब्राह्मण ने इस प्रकार पूछा: तुम कौन हो? तुम किसकी पत्नी या पुत्री हो? यहाँ लेटा हुआ पुरुष कौन है? ऐसा प्रतीत होता है कि तुम इस मृत शरीर के लिए विलाप कर रही हो। क्या तुम मुझे नहीं पहचानती हो? मैं तुम्हारा शाश्वत सखा हूँ। तुम्हें स्मरण होगा कि पहले तुमने मुझसे कई बार परामर्श किया है। ।। ४-२८-५२ ।।

hindi translation

brAhmaNa uvAca kA tvaM kasyAsi ko vAyaM zayAno yasya zocasi | jAnAsi kiM sakhAyaM mAM yenAgre vicacartha ha || 4-28-52 ||

hk transliteration by Sanscript

अपि स्मरसि चात्मानमविज्ञातसखं सखे । हित्वा मां पदमन्विच्छन् भौमभोगरतो गतः ।। ४-२८-५३ ।।

The brāhmaṇa continued: My dear friend, even though you cannot immediately recognize Me, can’t you remember that in the past you had a very intimate friend? Unfortunately, you gave up My company and accepted a position as enjoyer of this material world. ।। 4-28-53 ।।

english translation

ब्राह्मण ने आगे कहा : हे मित्र, यद्यपि इस समय तुम मुझे तुरन्त नहीं पहचान सकते हो, किन्तु क्या तुम्हें स्मरण नहीं है कि भूतकाल में तुम मेरे अन्तरंग मित्र थे? दुर्भाग्यवश तुमने मेरा साथ छोड़ कर इस भौतिक जगत के भोक्ता का पद स्वीकार किया था। ।। ४-२८-५३ ।।

hindi translation

api smarasi cAtmAnamavijJAtasakhaM sakhe | hitvA mAM padamanvicchan bhaumabhogarato gataH || 4-28-53 ||

hk transliteration by Sanscript

हंसावहं च त्वं चार्य सखायौ मानसायनौ । अभूतामन्तरा वौकः सहस्रपरिवत्सरान् ।। ४-२८-५४ ।।

My dear gentle friend, both you and I are exactly like two swans. We live together in the same heart, which is just like the Mānasa Lake. Although we have been living together for many thousands of years, we are still far away from our original home. ।। 4-28-54 ।।

english translation

हे मित्र, मैं और तुम दोनों हंसों के तुल्य हैं। हम एक ही मानसरोवर रूपी हृदय में साथ-साथ रहते हैं, यद्यपि हम हजारों वर्षों से साथ साथ रह रहे हैं। किन्तु फिर भी हम अपने मूल निवास से बहुत दूर हैं। ।। ४-२८-५४ ।।

hindi translation

haMsAvahaM ca tvaM cArya sakhAyau mAnasAyanau | abhUtAmantarA vaukaH sahasraparivatsarAn || 4-28-54 ||

hk transliteration by Sanscript

स त्वं विहाय मां बन्धो गतो ग्राम्यमतिर्महीम् । विचरन् पदमद्राक्षीः कयाचिन्निर्मितं स्त्रिया ।। ४-२८-५५ ।।

My dear friend, you are now My very same friend. Since you left Me, you have become more and more materialistic, and not seeing Me, you have been traveling in different forms throughout this material world, which was created by some woman. ।। 4-28-55 ।।

english translation

हे मित्र, तुम मेरे वही मित्र हो। जबसे तुमने मुझे छोड़ा है, तुम अधिकाधिक भौतिकतावादी हो गये हो और मेरी ओर न देख कर तुम इस संसार में, जिसे किसी स्त्री ने निर्मित किया है, विभिन्न रूपों में घूमते रहे हो। ।। ४-२८-५५ ।।

hindi translation

sa tvaM vihAya mAM bandho gato grAmyamatirmahIm | vicaran padamadrAkSIH kayAcinnirmitaM striyA || 4-28-55 ||

hk transliteration by Sanscript