Progress:85.1%

पिप्पलीमरिचशृङ्गवेरार्द्रकहिङ्गुजीरककुस्तुम्बुरुजम्बीरसुमुखसुरसार्जकभूस्तृणसुगन्धक- कासमर्दककालमालकुठेरकक्षवकखरपुष्पशिग्रुमधुशिग्रुफणिज्झकसर्षपराजिकाकुलाहलावगुत्थगण्डीरतिलपर्णिका- वर्षाभूचित्रकमूलकलशुनकलायपलाण्डुप्रभृतीनि ||२२१||

1. Various vegetables include Pippalī (long pepper), Marica (black pepper), Śṛṅgavēra (a type of ginger), Ardraka (fresh ginger), Hiṅgu (asafoetida), Jīraka (cumin), Kustumburu (a type of fruit), Rujambīra (lemon), Sumukha (a type of root), Surasā (a type of vegetable), Arjaka (a type of herb), Bhū (a type of herb), Tṛṇa (grass), Sugandhaka (fragrant herb), Kāsa (a type of grass), Mardaka (a type of herb), Kāla (a type of herb), Māla (a type of herb), Kuṭhera (a type of herb), Kṣavaka (a type of herb), Khara (a type of herb), Puṣpa (a type of flower), Śigru (moringa), Madhu (honey), Śigru (moringa), Phaṇijjhaka (a type of herb), Sarsa (mustard), Parājikā (a type of herb), Kulāhala (a type of herb), Vagu (a type of herb), and Tīlapaṇṇikā (a type of herb). 2. These vegetables have a wide range of properties and uses in traditional medicine.

english translation

1. विभिन्न सब्जियों में पिप्पली (लंबा मिर्च), मरीच (काली मिर्च), शृंगवेर (एक प्रकार की अदरक), आर्द्रक (ताजा अदरक), हींगू (असाफोेटिडा), जीरक (जीरा), कस्तुम्बुरु (एक प्रकार का फल), रुजम्बीर (नींबू), सुमुख (एक प्रकार की जड़), सुरसा (एक प्रकार की सब्जी), अर्जक (एक प्रकार की जड़ी-बूटी), भू (एक प्रकार की जड़ी-बूटी), तृण (घास), सुगन्धक (फूलदार जड़ी-बूटी), कास (एक प्रकार की घास), मर्दक (एक प्रकार की जड़ी-बूटी), काल (एक प्रकार की जड़ी-बूटी), माला (एक प्रकार की जड़ी-बूटी), कुठेरा (एक प्रकार की जड़ी-बूटी), क्षवक (एक प्रकार की जड़ी-बूटी), खर (एक प्रकार की जड़ी-बूटी), पुष्प (एक प्रकार का फूल), शिग्रु (मोरिंगा), मधु (शहद), शिग्रु (मोरिंगा), फणिज्झक (एक प्रकार की जड़ी-बूटी), सरस (सरसों), पराजिका (एक प्रकार की जड़ी-बूटी), कुलाहल (एक प्रकार की जड़ी-बूटी), और तिलपर्णिका (एक प्रकार की जड़ी-बूटी) शामिल हैं। 2. ये सब्जियाँ पारंपरिक चिकित्सा में विभिन्न गुणों और उपयोगों के लिए जानी जाती हैं।

hindi translation

pippalImaricazRGgaverArdrakahiGgujIrakakustumburujambIrasumukhasurasArjakabhUstRNasugandhaka- kAsamardakakAlamAlakuTherakakSavakakharapuSpazigrumadhuzigruphaNijjhakasarSaparAjikAkulAhalAvagutthagaNDIratilaparNikA- varSAbhUcitrakamUlakalazunakalAyapalANDuprabhRtIni ||221||

hk transliteration by Sanscript

कटून्युष्णानि रुच्यानि वातश्लेष्महराणि च | कृतान्नेषूपयुज्यन्ते संस्कारार्थमनेकधा ||२२२||

1. Vegetables that are pungent and warm, which are enjoyable to eat, help in alleviating Vata (wind) and Kapha (mucus) disorders. 2. These are prepared and used in various ways for the purpose of enhancing their properties and effectiveness.

english translation

1. जो सब्जियाँ तीखी और गर्म होती हैं, खाने में आनंददायक होती हैं, और वात (वायु) और कफ (म्यूकस) विकारों को कम करने में सहायक होती हैं। 2. इन्हें विभिन्न तरीकों से तैयार किया और उपयोग किया जाता है ताकि इनके गुण और प्रभावशीलता को बढ़ाया जा सके।

hindi translation

kaTUnyuSNAni rucyAni vAtazleSmaharANi ca | kRtAnneSUpayujyante saMskArArthamanekadhA ||222||

hk transliteration by Sanscript

तेषां गुर्वी स्वादुशीता पिप्पल्यार्द्रा कफावहा | शुष्का कफानिलघ्नी सा वृष्या पित्ताविरोधिनी ||२२३||

1. Among these vegetables, those that are heavy, sweet, and cooling, like Pippalī (long pepper) and Ardraka (fresh ginger), are beneficial for managing Kapha (mucus) and Vata (wind) disorders. 2. Dried vegetables that alleviate Kapha and Vata are considered to be invigorating and are opposing to Pitta (bile).

english translation

1. इन सब्जियों में, जो भारी, मधुर और ठंडी होती हैं, जैसे पिप्पली (लंबा मिर्च) और आर्द्रक (ताजा अदरक), कफ (म्यूकस) और वात (वायु) विकारों के प्रबंधन में लाभकारी होती हैं। 2. सूखी सब्जियाँ जो कफ और वात को दूर करती हैं, उन्हें वृष्य (पोषणकारी) माना जाता है और ये पित्त (पित्त) के विपरीत होती हैं।

hindi translation

teSAM gurvI svAduzItA pippalyArdrA kaphAvahA | zuSkA kaphAnilaghnI sA vRSyA pittAvirodhinI ||223||

hk transliteration by Sanscript

स्वादुपाक्यार्द्रमरिचं गुरु श्लेष्मप्रसेकि च | कटूष्णं लघु तच्छुष्कमवृष्यं कफवातजित् ||२२४||

1. Vegetables that are sweet, cooked, and include Ardraka (fresh ginger) and Marica (black pepper) are heavy and help in reducing Kapha (mucus). 2. Vegetables that are pungent, hot, light, and dried are invigorating and effective against Kapha (mucus) and Vata (wind).

english translation

1. जो सब्जियाँ मधुर, पकाई गई होती हैं और जिनमें आर्द्रक (ताजा अदरक) और मरीच (काली मिर्च) शामिल होती हैं, वे भारी होती हैं और कफ (म्यूकस) को कम करने में सहायक होती हैं। 2. जो सब्जियाँ तीखी, गर्म, हल्की और सूखी होती हैं, वे वृष्य (पोषणकारी) होती हैं और कफ (म्यूकस) और वात (वायु) के खिलाफ प्रभावी होती हैं।

hindi translation

svAdupAkyArdramaricaM guru zleSmapraseki ca | kaTUSNaM laghu tacchuSkamavRSyaM kaphavAtajit ||224||

hk transliteration by Sanscript

नात्युष्णं नातिशीतं च वीर्यतो मरिचं सितम् | गुणवन्मरिचेभ्यश्च चक्षुष्यं च विशेषतः ||२२५||

1. Black pepper (Marica) should not be too hot or too cold in its potency. 2. It is beneficial for the eyes and has special qualities among the peppers, providing various benefits.

english translation

1. काली मिर्च (मरीच) की वीर्यता न तो अत्यधिक गर्म होनी चाहिए और न ही अत्यधिक ठंडी। 2. यह आंखों के लिए लाभकारी होती है और मिर्चों में विशेष गुण वाली होती है, जो विभिन्न लाभ प्रदान करती है।

hindi translation

nAtyuSNaM nAtizItaM ca vIryato maricaM sitam | guNavanmaricebhyazca cakSuSyaM ca vizeSataH ||225||

hk transliteration by Sanscript