1.
वेदोत्पत्त्यध्यायः
Origin of Ayurveda
2.
शिष्योपनयनीयाध्यायः
Initiation of the pupil
3.
अध्ययनसंप्रदानीयाध्यायः
Classification of Ayurveda
4.
प्रभाषणीयाध्यायः
General explanations
5.
अग्रोपहरणीयाध्यायः
Preliminary measures
6.
ऋतुचर्याध्यायः
Different seasons of the year
7.
यन्त्रविध्यध्यायः
Surgical appliances
8.
शस्त्रावचारणीयाध्यायः
Surgical instruments
9.
योग्यासूत्रीयाध्यायः
Practical surgical instructions
10.
विशिखानुप्रवेशनीयाध्यायः
Qualifications of a physician
11.
क्षारपाकविध्यध्यायः
Alkaline cautery
12.
अग्निकर्मविध्यध्यायः
Thermal cautery
13.
जलौकावचारणीयाध्यायः
Usage of leeches
14.
शोणितवर्णनीयाध्यायः
Description of blood
15.
दोषधातुमलक्षयवृद्धिविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of doshas
•
कर्णव्यधबन्धविध्यध्यायः
Puncturing and Bandaging the ear
17.
आमपक्वैषणीयाध्यायः
Features of unripe and ripe swelling
18.
व्रणालेपनबन्धविध्यध्यायः
Poulticing and bandaging of wounds
19.
व्रणितोपासनीयाध्यायः
Care of the wounded
20.
हिताहितीयाध्यायः
Suitable and unsuitables for health
21.
व्रणप्रश्नाध्यायः
Questions concerning wounds
22.
व्रणास्रावविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of exudates of wounds
23.
कृत्याकृत्यविध्यध्यायः
Prognosis of wounds
24.
व्याधिसमुद्देशीयाध्यायः
Knowledge of diseases
25.
अष्टविधशस्त्रकर्मीयाध्यायः
Eight kinds of surgical operations
26.
प्रनष्टशल्यविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of foreign bodies
27.
शल्यापनयनीयाध्यायः
Removal of foreign bodies
28.
विपरीताविपरीतव्रणविज्ञानीयाध्यायः
Prognosis of wounds
29.
विपरीताविपरीतदूतशकुनस्वप्ननिदर्शनीयाध्यायः
Auspicious and inauspicious dreams
30.
पञ्चेन्द्रियार्थविप्रतिपत्त्यध्यायः
Good and bad sensory perceptions
31.
छायाविप्रतिपत्त्यध्यायः
Signs of Color and Fatal Prognosis
32.
स्वभावविप्रतिपत्त्यध्यायः
Good and bad nature of body parts fatal signs
33.
अवारणीयाध्यायः
Fatal Signs of Diseases
34.
युक्तसेनीयाध्यायः
Duties of army surgeon
35.
आतुरोपक्रमणीयाध्यायः
Examination of the patient
36.
भूमिप्रविभागविज्ञानीयाध्यायः
Kinds of land regions
37.
मिश्रकाध्यायः
Drugs of specific actions
38.
द्रव्यसंग्रहणीयाध्यायः
Groups of drugs
39.
संशोधनसंशमनीयाध्यायः
Purificatory and Palliative Drugs
40.
द्रव्यरसगुणवीर्यविपाकविज्ञानीयाध्यायः
Drugs and Their Properties
41.
द्रव्यविशेषविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of categories of drugs
42.
रसविशेषविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of tastes of drugs
43.
वमनद्रव्यविकल्पविज्ञानीयाध्यायः
Recipes of emetic drugs
44.
विरेचनद्रव्यविकल्पविज्ञानीयाध्यायः
Recipes of purgative drugs
45.
द्रवद्रव्यविध्यध्यायः
Knowledge of liquid substances
46.
अन्नपानविध्यध्यायः
Diet articles and regimen of diet
Progress:21.2%
भवन्ति चात्र- यस्य पालिद्वयमपि कर्णस्य न भवेदिह | कर्णपीठं समे मध्ये तस्य विद्ध्वा विवर्धयेत् ||११||
sanskrit
If both the bindings are not present in the ear, the ear's base should be pierced and the growth should be stimulated.
english translation
hindi translation
bhavanti cAtra- yasya pAlidvayamapi karNasya na bhavediha | karNapIThaM same madhye tasya viddhvA vivardhayet ||11||
hk transliteration
बाह्यायामिह दीर्घायां सन्धिराभ्यन्तरो भवेत् | आभ्यन्तरायां दीर्घायां बाह्यसन्घिरुदाहृतः ||१२||
sanskrit
In the case of an external long binding, the internal binding should be addressed. For an internal long binding, the external binding should be treated.
english translation
hindi translation
bAhyAyAmiha dIrghAyAM sandhirAbhyantaro bhavet | AbhyantarAyAM dIrghAyAM bAhyasanghirudAhRtaH ||12||
hk transliteration
एकैव तु भवेत् पालिः स्थूला पृथ्वी स्थिरा च या | तां द्विधा पाटयित्वा तु छित्त्वा चोपरि सन्धयेत् ||१३||
sanskrit
If there is only one type of binding, which is thick, earthy, and firm, it should be split into two and then cut, followed by treatment of the wound.
english translation
hindi translation
ekaiva tu bhavet pAliH sthUlA pRthvI sthirA ca yA | tAM dvidhA pATayitvA tu chittvA copari sandhayet ||13||
hk transliteration
गण्डादुत्पाट्य मांसेन सानुबन्धेन जीवता | कर्णपालीमपालेस्तु कुर्यान्निर्लिख्य शास्त्रवित् ||१४||
sanskrit
After removing the flesh from the ear, if it is alive with connections, the ear binding should be managed by a knowledgeable practitioner without leaving any marks.
english translation
hindi translation
gaNDAdutpATya mAMsena sAnubandhena jIvatA | karNapAlImapAlestu kuryAnnirlikhya zAstravit ||14||
hk transliteration
अतोऽन्यतमं बन्धं चिकीर्षुरग्रोपहरणीयोक्तोपसम्भृतसम्भारं विशेषतश्चात्रोपहरेत् सुरामण्डं क्षीरमुदकं धान्याम्लं कपालचूर्णं चेति | ततोऽङ्गनां पुरुषं वा ग्रथितकेशान्तं लघु भुक्तवन्तमाप्तैः सुपरिगृहीतं च कृत्वा, बन्धमुपधार्य, छेद्यभेद्यलेख्यव्यधनैरुपपन्नैरुपपाद्य, कर्णशोणितमवेक्ष्य दुष्टमदुष्टं वेति; तत्र वातदुष्टे धान्याम्लोष्णोदकाभ्यां पित्तदुष्टे शीतोदकपयोभ्यां श्लेष्मदुष्टे सुरामण्डोष्णोदकाभ्यां प्रक्षाल्य कर्णौ, पुनरवलिख्यानुन्नतमहीनमविषमं च कर्णसन्धिं सन्निवेश्य, स्थितरक्तं सन्दध्यात् | ततो मधुघृतेनाभ्यज्य पिचुप्रोतयोरन्यतरेणावगुण्ठ्य सूत्रेणानवगाढमनतिशिथिलं च बद्ध्वा कपालचूर्णेनावकीर्याचारिकमुपदिशेत्, द्विव्रणीयोक्तेन च विधानेनोपचरेत् ||१५||
sanskrit
To treat a severe ear condition, use prescribed treatments such as a specific mixture of medicines, including suramanda (a type of alcoholic preparation), milk, water, grain, sour substances, and kapala powder. Apply the treatment to the affected person who has undergone a thorough examination and has been properly prepared. Examine the ear for signs of damage and determine whether it is adversely affected. For a vitiated Vata condition, clean the ear with warm grain sour water; for a Pitta condition, use cold water or milk; and for a Kapha condition, use suramanda and warm water. Reassess the ear condition to ensure proper alignment and address any issues.
english translation
hindi translation
ato'nyatamaM bandhaM cikIrSuragropaharaNIyoktopasambhRtasambhAraM vizeSatazcAtropaharet surAmaNDaM kSIramudakaM dhAnyAmlaM kapAlacUrNaM ceti | tato'GganAM puruSaM vA grathitakezAntaM laghu bhuktavantamAptaiH suparigRhItaM ca kRtvA, bandhamupadhArya, chedyabhedyalekhyavyadhanairupapannairupapAdya, karNazoNitamavekSya duSTamaduSTaM veti; tatra vAtaduSTe dhAnyAmloSNodakAbhyAM pittaduSTe zItodakapayobhyAM zleSmaduSTe surAmaNDoSNodakAbhyAM prakSAlya karNau, punaravalikhyAnunnatamahInamaviSamaM ca karNasandhiM sannivezya, sthitaraktaM sandadhyAt | tato madhughRtenAbhyajya picuprotayoranyatareNAvaguNThya sUtreNAnavagADhamanatizithilaM ca baddhvA kapAlacUrNenAvakIryAcArikamupadizet, dvivraNIyoktena ca vidhAnenopacaret ||15||
hk transliteration
Sushruta Samhita
Progress:21.2%
भवन्ति चात्र- यस्य पालिद्वयमपि कर्णस्य न भवेदिह | कर्णपीठं समे मध्ये तस्य विद्ध्वा विवर्धयेत् ||११||
sanskrit
If both the bindings are not present in the ear, the ear's base should be pierced and the growth should be stimulated.
english translation
hindi translation
bhavanti cAtra- yasya pAlidvayamapi karNasya na bhavediha | karNapIThaM same madhye tasya viddhvA vivardhayet ||11||
hk transliteration
बाह्यायामिह दीर्घायां सन्धिराभ्यन्तरो भवेत् | आभ्यन्तरायां दीर्घायां बाह्यसन्घिरुदाहृतः ||१२||
sanskrit
In the case of an external long binding, the internal binding should be addressed. For an internal long binding, the external binding should be treated.
english translation
hindi translation
bAhyAyAmiha dIrghAyAM sandhirAbhyantaro bhavet | AbhyantarAyAM dIrghAyAM bAhyasanghirudAhRtaH ||12||
hk transliteration
एकैव तु भवेत् पालिः स्थूला पृथ्वी स्थिरा च या | तां द्विधा पाटयित्वा तु छित्त्वा चोपरि सन्धयेत् ||१३||
sanskrit
If there is only one type of binding, which is thick, earthy, and firm, it should be split into two and then cut, followed by treatment of the wound.
english translation
hindi translation
ekaiva tu bhavet pAliH sthUlA pRthvI sthirA ca yA | tAM dvidhA pATayitvA tu chittvA copari sandhayet ||13||
hk transliteration
गण्डादुत्पाट्य मांसेन सानुबन्धेन जीवता | कर्णपालीमपालेस्तु कुर्यान्निर्लिख्य शास्त्रवित् ||१४||
sanskrit
After removing the flesh from the ear, if it is alive with connections, the ear binding should be managed by a knowledgeable practitioner without leaving any marks.
english translation
hindi translation
gaNDAdutpATya mAMsena sAnubandhena jIvatA | karNapAlImapAlestu kuryAnnirlikhya zAstravit ||14||
hk transliteration
अतोऽन्यतमं बन्धं चिकीर्षुरग्रोपहरणीयोक्तोपसम्भृतसम्भारं विशेषतश्चात्रोपहरेत् सुरामण्डं क्षीरमुदकं धान्याम्लं कपालचूर्णं चेति | ततोऽङ्गनां पुरुषं वा ग्रथितकेशान्तं लघु भुक्तवन्तमाप्तैः सुपरिगृहीतं च कृत्वा, बन्धमुपधार्य, छेद्यभेद्यलेख्यव्यधनैरुपपन्नैरुपपाद्य, कर्णशोणितमवेक्ष्य दुष्टमदुष्टं वेति; तत्र वातदुष्टे धान्याम्लोष्णोदकाभ्यां पित्तदुष्टे शीतोदकपयोभ्यां श्लेष्मदुष्टे सुरामण्डोष्णोदकाभ्यां प्रक्षाल्य कर्णौ, पुनरवलिख्यानुन्नतमहीनमविषमं च कर्णसन्धिं सन्निवेश्य, स्थितरक्तं सन्दध्यात् | ततो मधुघृतेनाभ्यज्य पिचुप्रोतयोरन्यतरेणावगुण्ठ्य सूत्रेणानवगाढमनतिशिथिलं च बद्ध्वा कपालचूर्णेनावकीर्याचारिकमुपदिशेत्, द्विव्रणीयोक्तेन च विधानेनोपचरेत् ||१५||
sanskrit
To treat a severe ear condition, use prescribed treatments such as a specific mixture of medicines, including suramanda (a type of alcoholic preparation), milk, water, grain, sour substances, and kapala powder. Apply the treatment to the affected person who has undergone a thorough examination and has been properly prepared. Examine the ear for signs of damage and determine whether it is adversely affected. For a vitiated Vata condition, clean the ear with warm grain sour water; for a Pitta condition, use cold water or milk; and for a Kapha condition, use suramanda and warm water. Reassess the ear condition to ensure proper alignment and address any issues.
english translation
hindi translation
ato'nyatamaM bandhaM cikIrSuragropaharaNIyoktopasambhRtasambhAraM vizeSatazcAtropaharet surAmaNDaM kSIramudakaM dhAnyAmlaM kapAlacUrNaM ceti | tato'GganAM puruSaM vA grathitakezAntaM laghu bhuktavantamAptaiH suparigRhItaM ca kRtvA, bandhamupadhArya, chedyabhedyalekhyavyadhanairupapannairupapAdya, karNazoNitamavekSya duSTamaduSTaM veti; tatra vAtaduSTe dhAnyAmloSNodakAbhyAM pittaduSTe zItodakapayobhyAM zleSmaduSTe surAmaNDoSNodakAbhyAM prakSAlya karNau, punaravalikhyAnunnatamahInamaviSamaM ca karNasandhiM sannivezya, sthitaraktaM sandadhyAt | tato madhughRtenAbhyajya picuprotayoranyatareNAvaguNThya sUtreNAnavagADhamanatizithilaM ca baddhvA kapAlacUrNenAvakIryAcArikamupadizet, dvivraNIyoktena ca vidhAnenopacaret ||15||
hk transliteration