Sushruta Samhita

Progress:14.3%

तत्र प्लुष्टं दुर्दग्धं सम्यग्दग्धमतिदग्धं चेति चतुर्विधमग्निदग्धम् | तत्र यद्विवर्णं प्लुष्यतेऽतिमात्रं तत् प्लुष्टं; यत्रोत्तिष्ठन्ति स्फोटास्तीव्राश्चोषदाहरागपाकवेदनाश्चिराच्चोपशाम्यन्ति तद्दुर्दग्धं; सम्यग्दग्धमनवगाढं तालवर्णं सुसंस्थितं पूर्वलक्षणयुक्तं च; अतिदग्धे मांसावलम्बनं गात्रविश्लेषः सिरास्नायुसन्ध्यस्थिव्यापादनमतिमात्रं ज्वरदाहपिपासामूर्च्छाश्चोपद्रवा भवन्ति, व्रणश्चास्य चिरेण रोहति, रूढश्च विवर्णो भवति | तदेतच्चतुर्विधमग्निदग्धलक्षणमात्मकर्मप्रसाधकं भवति ||१६||

sanskrit

There are four types of fire burns: Plushed Burn: When the burn is discolored and excessively severe, it is called flushed. Difficult Burn: When blisters, intense pain, and delayed healing are present, it is called difficult. Properly Burned: When the burn is of a uniform color, well-healed, and has the characteristics of a proper burn, it is called properly burned. Excessively Burned: When the flesh becomes detached, there is a separation of body parts, and complications such as fever, pain, thirst, and fainting occur, and the wound takes a long time to heal and becomes discolored, it is called excessively burned. These four types of fire burns help in understanding the characteristics and management of burns.

english translation

hindi translation

tatra pluSTaM durdagdhaM samyagdagdhamatidagdhaM ceti caturvidhamagnidagdham | tatra yadvivarNaM pluSyate'timAtraM tat pluSTaM; yatrottiSThanti sphoTAstIvrAzcoSadAharAgapAkavedanAzcirAccopazAmyanti taddurdagdhaM; samyagdagdhamanavagADhaM tAlavarNaM susaMsthitaM pUrvalakSaNayuktaM ca; atidagdhe mAMsAvalambanaM gAtravizleSaH sirAsnAyusandhyasthivyApAdanamatimAtraM jvaradAhapipAsAmUrcchAzcopadravA bhavanti, vraNazcAsya cireNa rohati, rUDhazca vivarNo bhavati | tadetaccaturvidhamagnidagdhalakSaNamAtmakarmaprasAdhakaM bhavati ||16||

hk transliteration

भवन्ति चात्र- अग्निना कोपितं रक्तं भृशं जन्तोः प्रकुप्यति | ततस्तेनैव वेगेन पित्तमस्याभ्युदीर्यते ||१७||

sanskrit

When the blood in a person is excessively heated by fire, it causes intense agitation in the body. Consequently, due to this agitation, bile increases rapidly.

english translation

hindi translation

bhavanti cAtra- agninA kopitaM raktaM bhRzaM jantoH prakupyati | tatastenaiva vegena pittamasyAbhyudIryate ||17||

hk transliteration

तुल्यवीर्ये उभे ह्येते रसतो द्रव्यतस्तथा | तेनास्य वेदनास्तीव्राः प्रकृत्या च विदह्यते ||१८||

sanskrit

When two substances have equal potency, both produce severe pain due to their inherent nature, regardless of their essence or properties.

english translation

hindi translation

tulyavIrye ubhe hyete rasato dravyatastathA | tenAsya vedanAstIvrAH prakRtyA ca vidahyate ||18||

hk transliteration

स्फोटाः शीघ्रं प्रजायन्ते ज्वरस्तृष्णा च बाधते || दग्धस्योपशमार्थाय चिकित्सा सम्प्रवक्ष्यते ||१९||

sanskrit

Blisters quickly appear, and fever and thirst cause discomfort. The treatment to alleviate the burning will now be explained.

english translation

hindi translation

sphoTAH zIghraM prajAyante jvarastRSNA ca bAdhate || dagdhasyopazamArthAya cikitsA sampravakSyate ||19||

hk transliteration

प्लुष्टस्याग्निप्रतपनं कार्यमुष्णं तथौषधम् | शरीरे स्विन्नभूयिष्ठे स्विन्नं भवति शोणितम् ||२०||

sanskrit

For a flushed burn, the treatment involves using heat and medication. When the body is sufficiently sweated, the blood also becomes moist.

english translation

hindi translation

pluSTasyAgnipratapanaM kAryamuSNaM tathauSadham | zarIre svinnabhUyiSThe svinnaM bhavati zoNitam ||20||

hk transliteration