Sushruta Samhita

Progress:63.9%

तत्र सद्यःप्राणहराण्याग्नेयानि, अग्निगुणेष्वाशु क्षीणेषु क्षपयन्ति; कालान्तरप्राणहराणि सौम्याग्नेयानि, अग्निगुणेष्वाशु क्षीणेषु क्रमेण च सोमगुणेषु कालान्तरेण क्षपयन्ति; विशल्यप्राणहराणि वायव्यानि, शल्यमुखावरुद्धो यावदन्तर्वायुस्तिष्ठति तावज्जीवति, उद्धृतमात्रे तु शल्ये मर्मस्थानाश्रितो वायुर्निष्क्रामति, तस्मात् सशल्यो जीवत्युद्धृतशल्यो म्रियते (पाकात्पतितशल्यो वा जीवति); वैकल्यकराणि सौम्यानि, सोमो हि स्थिरत्वाच्छैत्याच्च प्राणावलम्बनं करोति; रुजाकराण्यग्निवायुगुणभूयिष्ठानि, विशेषतश्च तौ रुजाकरौ; पाञ्चभौतिकीं च रुजामाहुरेके ||१६||

sanskrit

There are instant death-inducing marmas, which are fiery in nature and quickly cause deterioration; then there are gradually lethal marmas, which are gentle and weaken over time due to a mix of fiery and lunar qualities. Wound-destroying marmas are associated with air; as long as the air stays inside, life continues. Once a wound is opened, the life force exits from the marma, leading to death. Disability-inducing marmas have gentle properties that promote stability and vitality; they support the life force. Pain-inducing marmas exhibit strong qualities of fire and air, causing severe pain. There are also references to the five great elements related to pain.

english translation

hindi translation

tatra sadyaHprANaharANyAgneyAni, agniguNeSvAzu kSINeSu kSapayanti; kAlAntaraprANaharANi saumyAgneyAni, agniguNeSvAzu kSINeSu krameNa ca somaguNeSu kAlAntareNa kSapayanti; vizalyaprANaharANi vAyavyAni, zalyamukhAvaruddho yAvadantarvAyustiSThati tAvajjIvati, uddhRtamAtre tu zalye marmasthAnAzrito vAyurniSkrAmati, tasmAt sazalyo jIvatyuddhRtazalyo mriyate (pAkAtpatitazalyo vA jIvati); vaikalyakarANi saumyAni, somo hi sthiratvAcchaityAcca prANAvalambanaM karoti; rujAkarANyagnivAyuguNabhUyiSThAni, vizeSatazca tau rujAkarau; pAJcabhautikIM ca rujAmAhureke ||16||

hk transliteration