Rig Veda

Progress:57.6%

यत्पुरु॑षं॒ व्यद॑धुः कति॒धा व्य॑कल्पयन् । मुखं॒ किम॑स्य॒ कौ बा॒हू का ऊ॒रू पादा॑ उच्येते ॥ यत्पुरुषं व्यदधुः कतिधा व्यकल्पयन् । मुखं किमस्य कौ बाहू का ऊरू पादा उच्येते ॥

sanskrit

When they immolated Puruṣa, into how many portions did they divide him? What was his mouth called, what his arms, what his thighs, what were his feet called?

english translation

yatpuru॑SaM॒ vyada॑dhuH kati॒dhA vya॑kalpayan | mukhaM॒ kima॑sya॒ kau bA॒hU kA U॒rU pAdA॑ ucyete || yatpuruSaM vyadadhuH katidhA vyakalpayan | mukhaM kimasya kau bAhU kA UrU pAdA ucyete ||

hk transliteration

ब्रा॒ह्म॒णो॑ऽस्य॒ मुख॑मासीद्बा॒हू रा॑ज॒न्य॑: कृ॒तः । ऊ॒रू तद॑स्य॒ यद्वैश्य॑: प॒द्भ्यां शू॒द्रो अ॑जायत ॥ ब्राह्मणोऽस्य मुखमासीद्बाहू राजन्यः कृतः । ऊरू तदस्य यद्वैश्यः पद्भ्यां शूद्रो अजायत ॥

sanskrit

His mouth became the Brāhmaṇa, his arms became the Rājanya, his thighs became the Vaiśya;the Śūdra was born from his feet.

english translation

brA॒hma॒No॑'sya॒ mukha॑mAsIdbA॒hU rA॑ja॒nya॑: kR॒taH | U॒rU tada॑sya॒ yadvaizya॑: pa॒dbhyAM zU॒dro a॑jAyata || brAhmaNo'sya mukhamAsIdbAhU rAjanyaH kRtaH | UrU tadasya yadvaizyaH padbhyAM zUdro ajAyata ||

hk transliteration

च॒न्द्रमा॒ मन॑सो जा॒तश्चक्षो॒: सूर्यो॑ अजायत । मुखा॒दिन्द्र॑श्चा॒ग्निश्च॑ प्रा॒णाद्वा॒युर॑जायत ॥ चन्द्रमा मनसो जातश्चक्षोः सूर्यो अजायत । मुखादिन्द्रश्चाग्निश्च प्राणाद्वायुरजायत ॥

sanskrit

The moon was born from his mind; the sun was born from his eye; Indra and Agni were born from his mouth, Vāyu from his breath.

english translation

ca॒ndramA॒ mana॑so jA॒tazcakSo॒: sUryo॑ ajAyata | mukhA॒dindra॑zcA॒gnizca॑ prA॒NAdvA॒yura॑jAyata || candramA manaso jAtazcakSoH sUryo ajAyata | mukhAdindrazcAgnizca prANAdvAyurajAyata ||

hk transliteration

नाभ्या॑ आसीद॒न्तरि॑क्षं शी॒र्ष्णो द्यौः सम॑वर्तत । प॒द्भ्यां भूमि॒र्दिश॒: श्रोत्रा॒त्तथा॑ लो॒काँ अ॑कल्पयन् ॥ नाभ्या आसीदन्तरिक्षं शीर्ष्णो द्यौः समवर्तत । पद्भ्यां भूमिर्दिशः श्रोत्रात्तथा लोकाँ अकल्पयन् ॥

sanskrit

From his navel came the firmament, from his head the heaven was produced, the earth from his feet,the quarters of space from his ear, so they constituted the world.

english translation

nAbhyA॑ AsIda॒ntari॑kSaM zI॒rSNo dyauH sama॑vartata | pa॒dbhyAM bhUmi॒rdiza॒: zrotrA॒ttathA॑ lo॒kA~ a॑kalpayan || nAbhyA AsIdantarikSaM zIrSNo dyauH samavartata | padbhyAM bhUmirdizaH zrotrAttathA lokA~ akalpayan ||

hk transliteration

स॒प्तास्या॑सन्परि॒धय॒स्त्रिः स॒प्त स॒मिध॑: कृ॒ताः । दे॒वा यद्य॒ज्ञं त॑न्वा॒ना अब॑ध्न॒न्पुरु॑षं प॒शुम् ॥ सप्तास्यासन्परिधयस्त्रिः सप्त समिधः कृताः । देवा यद्यज्ञं तन्वाना अबध्नन्पुरुषं पशुम् ॥

sanskrit

Seven were the enclosures of the sacrifice, thrice seven logs of fuel were prepared, when the gods,celebrating the rite, bound Puruṣa as the victim.

english translation

sa॒ptAsyA॑sanpari॒dhaya॒striH sa॒pta sa॒midha॑: kR॒tAH | de॒vA yadya॒jJaM ta॑nvA॒nA aba॑dhna॒npuru॑SaM pa॒zum || saptAsyAsanparidhayastriH sapta samidhaH kRtAH | devA yadyajJaM tanvAnA abadhnanpuruSaM pazum ||

hk transliteration