1.

उप-पर्व १

upa-parva 1

2.

उप-पर्व २

upa-parva 2

3.

उप-पर्व ३

upa-parva 3

4.

उप-पर्व ४

upa-parva 4

5.

उप-पर्व ५

upa-parva 5

6.

उप-पर्व ६

upa-parva 6

7.

उप-पर्व ७

upa-parva 7

8.

उप-पर्व ८

upa-parva 8

9.

उप-पर्व ९

upa-parva 9

10.

उप-पर्व १०

upa-parva 10

11.

उप-पर्व ११

upa-parva 11

12.

उप-पर्व १२

upa-parva 12

13.

उप-पर्व १३

upa-parva 13

14.

उप-पर्व १४

upa-parva 14

15.

उप-पर्व १५

upa-parva 15

16.

उप-पर्व १६

upa-parva 16

17.

उप-पर्व १७

upa-parva 17

18.

उप-पर्व १८

upa-parva 18

19.

उप-पर्व १९

upa-parva 19

20.

उप-पर्व २०

upa-parva 20

21.

उप-पर्व २१

upa-parva 21

22.

उप-पर्व २२

upa-parva 22

23.

उप-पर्व २३

upa-parva 23

24.

उप-पर्व २४

upa-parva 24

25.

उप-पर्व २५

upa-parva 25

26.

उप-पर्व २६

upa-parva 26

27.

उप-पर्व २७

upa-parva 27

28.

उप-पर्व २८

upa-parva 28

29.

उप-पर्व २९

upa-parva 29

30.

उप-पर्व ३०

upa-parva 30

31.

उप-पर्व ३१

upa-parva 31

32.

उप-पर्व ३२

upa-parva 32

33.

उप-पर्व ३३

upa-parva 33

34.

उप-पर्व ३४

upa-parva 34

35.

उप-पर्व ३५

upa-parva 35

36.

उप-पर्व ३६

upa-parva 36

37.

उप-पर्व ३७

upa-parva 37

38.

उप-पर्व ३८

upa-parva 38

39.

उप-पर्व ३९

upa-parva 39

40.

उप-पर्व ४०

upa-parva 40

41.

उप-पर्व ४१

upa-parva 41

42.

उप-पर्व ४२

upa-parva 42

43.

उप-पर्व ४३

upa-parva 43

44.

उप-पर्व ४४

upa-parva 44

45.

उप-पर्व ४५

upa-parva 45

46.

उप-पर्व ४६

upa-parva 46

47.

उप-पर्व ४७

upa-parva 47

48.

उप-पर्व ४८

upa-parva 48

49.

उप-पर्व ४९

upa-parva 49

50.

उप-पर्व ५०

upa-parva 50

उप-पर्व ५१

upa-parva 51

52.

उप-पर्व ५२

upa-parva 52

53.

उप-पर्व ५३

upa-parva 53

54.

उप-पर्व ५४

upa-parva 54

55.

उप-पर्व ५५

upa-parva 55

56.

उप-पर्व ५६

upa-parva 56

57.

उप-पर्व ५७

upa-parva 57

58.

उप-पर्व ५८

upa-parva 58

59.

उप-पर्व ५९

upa-parva 59

60.

उप-पर्व ६०

upa-parva 60

61.

उप-पर्व ६१

upa-parva 61

62.

उप-पर्व ६२

upa-parva 62

63.

उप-पर्व ६३

upa-parva 63

64.

उप-पर्व ६४

upa-parva 64

65.

उप-पर्व ६५

upa-parva 65

66.

उप-पर्व ६६

upa-parva 66

67.

उप-पर्व ६७

upa-parva 67

68.

उप-पर्व ६८

upa-parva 68

69.

उप-पर्व ६९

upa-parva 69

70.

उप-पर्व ७०

upa-parva 70

71.

उप-पर्व ७१

upa-parva 71

72.

उप-पर्व ७२

upa-parva 72

Progress:71.8%

[व] एवम उक्त्वा धृतरास्थ्रॊ मनीषी; दैवं मत्वा परमं दुस्तरं च शशासॊच्चैः पुरुषान पुत्र वाक्ये; सथितॊ राजा दैवसंमूढचेताः ।। २-५१-१६ ।।

'Vaisampayana continued: “Thus addressed, the feeble-minded Dhritarashtra considered fate as supreme and unavoidable. Overcome by destiny and guided by his son's counsel, the king, bereft of reason, issued his commands to his subjects in a loud voice, saying—”' ।। 2-51-16 ।।

english translation

[va] evama uktvA dhRtarAsthrò manISI; daivaM matvA paramaM dustaraM ca zazAsòccaiH puruSAna putra vAkye; sathitò rAjA daivasaMmUDhacetAH || 2-51-16 ||

hk transliteration by Sanscript

सहस्रस्तम्भां हेमवैडूर्य चित्रां; शतद्वारां तॊरणस्फाटि शृङ्गाम सभाम अग्र्यां करॊशमात्रायतां; मे तद विस्ताराम आशु कुर्वन्तु युक्ताः ।। २-५१-१७ ।।

'Carefully construct, without loss of time, an assembly house of the most beautiful description, to be called the crystal-arched palace with a thousand columns, decked with gold and lapis lazuli, furnished with a hundred gates, and full two miles in length and breadth the same.' ।। 2-51-17 ।।

english translation

sahasrastambhAM hemavaiDUrya citrAM; zatadvArAM tòraNasphATi zRGgAma sabhAma agryAM karòzamAtrAyatAM; me tada vistArAma Azu kurvantu yuktAH || 2-51-17 ||

hk transliteration by Sanscript

शरुत्वा तस्य तवरिता निर्विशङ्काः; पराज्ञा दक्षास तां तथा चक्रुर आशु सर्वद्रव्याण्य उपजह्रुः सभायां; सहस्रशः शिल्पिनश चापि युक्ताः ।। २-५१-१८ ।।

'Upon hearing the king's command, the artisans, skilled and unhesitant, promptly began their work. They gathered all the necessary materials for the construction of the hall and set to work swiftly. Thousands of craftsmen, well-versed in their art, were employed to complete the assembly hall efficiently.' ।। 2-51-18 ।।

english translation

zarutvA tasya tavaritA nirvizaGkAH; parAjJA dakSAsa tAM tathA cakrura Azu sarvadravyANya upajahruH sabhAyAM; sahasrazaH zilpinaza cApi yuktAH || 2-51-18 ||

hk transliteration by Sanscript

कालेनाल्पेनाथ निष्ठां गतां; तां सभां रम्यां बहुरत्नां विचित्राम चित्रैर हेमैर आसनैर अभ्युपेताम; आचख्युस ते तस्य राज्ञः परतीताः ।। २-५१-१९ ।।

'After some time, the artisans completed the assembly hall, which was adorned with various precious gems and had become a delightful and splendid place. It was embellished with intricate golden designs and seats made of precious materials. The artisans, satisfied with their work, informed the king, who was greatly pleased with the result.' ।। 2-51-19 ।।

english translation

kAlenAlpenAtha niSThAM gatAM; tAM sabhAM ramyAM bahuratnAM vicitrAma citraira hemaira Asanaira abhyupetAma; Acakhyusa te tasya rAjJaH paratItAH || 2-51-19 ||

hk transliteration by Sanscript

ततॊ विद्वान विदुरं मन्त्रिमुख्यम; उवाचेदं धृतराष्ट्रॊ नरेन्द्रः युधिष्ठिरं राजपुत्रं हि गत्वा; मद्वाक्येन कषिप्रम इहानयस्व ।। २-५१-२० ।।

'Then King Dhritarashtra, who was learned and wise, summoned Vidura, his chief minister, and said: "Proceed to Khandavaprastha and bring Prince Yudhishthira here without delay."' ।। 2-51-20 ।।

english translation

tatò vidvAna viduraM mantrimukhyama; uvAcedaM dhRtarASTrò narendraH yudhiSThiraM rAjaputraM hi gatvA; madvAkyena kaSiprama ihAnayasva || 2-51-20 ||

hk transliteration by Sanscript