Progress:82.8%
प्राणायामेन युक्तेन सर्वरोगक्षयो भवेत् I अयुक्ताभ्यासयोगेन सर्वरोगसमुद्भवः ॥३-९१॥
sanskrit
Proper practice of praṇayama alleviates all the diseases, whereas improper practice of praṇayama invites all the disorders.
english translation
hindi translation
prANAyAmena yuktena sarvarogakSayo bhavet I ayuktAbhyAsayogena sarvarogasamudbhavaH ||3-91||
hk transliteration
हिक्का' श्वासश्च' कासश्च शिरः कर्णाक्षिवेदनाः I भवन्ति विविधा रोगाः पवनस्य व्यतिक्रमात् ॥३-९२॥
sanskrit
An incorrect practice of praṇayama causes several disorders, like- hiccup, cough, asthma and pain in the head, ears and eyes.
english translation
hindi translation
hikkA' zvAsazca' kAsazca ziraH karNAkSivedanAH I bhavanti vividhA rogAH pavanasya vyatikramAt ||3-92||
hk transliteration
युक्तं युक्तं त्यजेद्वायुं युक्तं युक्तं प्रपूरयेत् I युक्तं युक्तं च बध्नीयादेवं सिद्धिमवाप्नुयात् ॥३-९३॥
sanskrit
To get success, one should inhale, retain and exhale in a very judicious and controlled manner.
english translation
hindi translation
yuktaM yuktaM tyajedvAyuM yuktaM yuktaM prapUrayet I yuktaM yuktaM ca badhnIyAdevaM siddhimavApnuyAt ||3-93||
hk transliteration
यदा तु नाडीशुद्धिः स्यात् तदा चिह्नानि बाह्यतः I कायस्य कृशता कान्तिर्जायते तस्य निश्चितम् ॥३-९४॥
sanskrit
When the naḍis are purified, the external signs certainly seen are – slimness and lustre of the body.
english translation
hindi translation
yadA tu nADIzuddhiH syAt tadA cihnAni bAhyataH I kAyasya kRzatA kAntirjAyate tasya nizcitam ||3-94||
hk transliteration
यथेष्टं धारणं वायोरनलस्य प्रदीपनम् I नादाभिव्यक्तिरारोग्यं जायते नाडिशोधनात् ॥३-९५॥
sanskrit
As a result of purification of the naḍis, one is able to retain the breath longer, (one enjoys) increase in (bodily) fire, manifestation of the internally aroused sound and feeling of well- being.
english translation
hindi translation
yatheSTaM dhAraNaM vAyoranalasya pradIpanam I nAdAbhivyaktirArogyaM jAyate nADizodhanAt ||3-95||
hk transliteration
Hatharatnavali
Progress:82.8%
प्राणायामेन युक्तेन सर्वरोगक्षयो भवेत् I अयुक्ताभ्यासयोगेन सर्वरोगसमुद्भवः ॥३-९१॥
sanskrit
Proper practice of praṇayama alleviates all the diseases, whereas improper practice of praṇayama invites all the disorders.
english translation
hindi translation
prANAyAmena yuktena sarvarogakSayo bhavet I ayuktAbhyAsayogena sarvarogasamudbhavaH ||3-91||
hk transliteration
हिक्का' श्वासश्च' कासश्च शिरः कर्णाक्षिवेदनाः I भवन्ति विविधा रोगाः पवनस्य व्यतिक्रमात् ॥३-९२॥
sanskrit
An incorrect practice of praṇayama causes several disorders, like- hiccup, cough, asthma and pain in the head, ears and eyes.
english translation
hindi translation
hikkA' zvAsazca' kAsazca ziraH karNAkSivedanAH I bhavanti vividhA rogAH pavanasya vyatikramAt ||3-92||
hk transliteration
युक्तं युक्तं त्यजेद्वायुं युक्तं युक्तं प्रपूरयेत् I युक्तं युक्तं च बध्नीयादेवं सिद्धिमवाप्नुयात् ॥३-९३॥
sanskrit
To get success, one should inhale, retain and exhale in a very judicious and controlled manner.
english translation
hindi translation
yuktaM yuktaM tyajedvAyuM yuktaM yuktaM prapUrayet I yuktaM yuktaM ca badhnIyAdevaM siddhimavApnuyAt ||3-93||
hk transliteration
यदा तु नाडीशुद्धिः स्यात् तदा चिह्नानि बाह्यतः I कायस्य कृशता कान्तिर्जायते तस्य निश्चितम् ॥३-९४॥
sanskrit
When the naḍis are purified, the external signs certainly seen are – slimness and lustre of the body.
english translation
hindi translation
yadA tu nADIzuddhiH syAt tadA cihnAni bAhyataH I kAyasya kRzatA kAntirjAyate tasya nizcitam ||3-94||
hk transliteration
यथेष्टं धारणं वायोरनलस्य प्रदीपनम् I नादाभिव्यक्तिरारोग्यं जायते नाडिशोधनात् ॥३-९५॥
sanskrit
As a result of purification of the naḍis, one is able to retain the breath longer, (one enjoys) increase in (bodily) fire, manifestation of the internally aroused sound and feeling of well- being.
english translation
hindi translation
yatheSTaM dhAraNaM vAyoranalasya pradIpanam I nAdAbhivyaktirArogyaM jAyate nADizodhanAt ||3-95||
hk transliteration