Progress:75.6%

कोरदूषकश्यामाकनीवारशान्तनुवरकोद्दालकप्रियङ्गुमधूलिकानन्दीमुखी- कुरुविन्दगवेधुकसरबरुकतोद(य)पर्णीमुकुन्दकवेणुयवप्रभृतयः कुधान्यविशेषाः ||२१||

"Among the varieties of pulses are the following: Koraduṣaka, Śyāmākāni, Vārasaṃtanu, Varakoḍā, Dālakapriyaṅgu, Madhūlikā, Anandīmukhī, Kuruvinda, Gavēdhuka, Kāsarabāruka, Todā (or Todya), Parnī, Mukunda, and Vēṇu. These are specific types of pulses."

english translation

"दालों की विशेष प्रकारें हैं: कोरदूषक, श्यामाकानि, वारशान्तनु, वरकोड, दालकप्रियङ्गु, मधूलिका, आनंदीमुखी, कुरुविन्द, गवधुक, कासरबरुक, तोद (या तोध्या), पर्णी, मुकुंद, और वेणु। ये दालों के विशेष प्रकार हैं।"

hindi translation

koradUSakazyAmAkanIvArazAntanuvarakoddAlakapriyaGgumadhUlikAnandImukhI- kuruvindagavedhukasarabarukatoda(ya)parNImukundakaveNuyavaprabhRtayaH kudhAnyavizeSAH ||21||

hk transliteration by Sanscript

उष्णाः कषायमधुरा रूक्षाः कटुविपाकिनः | श्लेष्मघ्ना बद्धनिस्यन्दा वातपित्तप्रकोपणाः ||२२||

"Hot, astringent, and sweet in taste, these pulses are dry and have a bitter aftertaste. They are effective in reducing mucus, cause obstruction in the channels, and aggravate Vāta and Pitta doshas."

english translation

"गर्म, कषायमधुर, और सूखे, ये दालें कटुविपाक वाली होती हैं। ये श्लेष्मा को घटाती हैं, नासिका को बंद करती हैं, और वात और पित्त दोष को उत्तेजित करती हैं।"

hindi translation

uSNAH kaSAyamadhurA rUkSAH kaTuvipAkinaH | zleSmaghnA baddhanisyandA vAtapittaprakopaNAH ||22||

hk transliteration by Sanscript

कषायमधुरस्तेषां शीतः पित्तापहः स्मृतः | कोद्रवश्च सनीवारः श्यामाकश्च सशान्तनुः ||२३||

"Of these, the astringent and sweet ones are considered cooling and pacify Pitta. Kodrava is useful on Saturdays, while Shyāmāka is beneficial and has a soothing effect."

english translation

"इनमें, कषायमधुर और शीतल वस्त्र पित्त को शांत करने वाले होते हैं। कोद्रव शनिवार को उपयोगी होता है, जबकि श्यामाक लाभकारी और शांतिदायक होता है।"

hindi translation

kaSAyamadhurasteSAM zItaH pittApahaH smRtaH | kodravazca sanIvAraH zyAmAkazca sazAntanuH ||23||

hk transliteration by Sanscript

कृष्णा रक्ताश्च पीताश्च श्वेताश्चैव प्रियङ्गवः | यथोत्तरं प्रधानाः स्यू रूक्षाः कफहराः स्मृताः ||२४||

"The black, red, yellow, and white ones, as well as Priyaṅgu, are primarily known as drying and Kapha-reducing."

english translation

"कृष्ण, रक्त, पीत और श्वेत रंग के अनाज, साथ ही प्रियङ्गु, मुख्य रूप से सूखने वाले और कफ को कम करने वाले माने जाते हैं।"

hindi translation

kRSNA raktAzca pItAzca zvetAzcaiva priyaGgavaH | yathottaraM pradhAnAH syU rUkSAH kaphaharAH smRtAH ||24||

hk transliteration by Sanscript

मधूली मधुरा शीता स्निग्धा नन्दीमुखी तथा | विशोषी तत्र भूयिष्ठं वरुकः समुकुन्दकः ||२५||

"Madūlī is sweet, cooling, and unctuous, while Nandīmukhī is also sweet. Vishōṣī, Varuka, and Mukundaka are superior among them."

english translation

"मधूलि मीठी, ठंडी और स्निग्ध है, जबकि नन्दीमुखी भी मीठी है। विशोषी, वरुक और मुकुन्दक इनमें से श्रेष्ठ हैं।"

hindi translation

madhUlI madhurA zItA snigdhA nandImukhI tathA | vizoSI tatra bhUyiSThaM varukaH samukundakaH ||25||

hk transliteration by Sanscript