Progress:74.2%

कुलजासु तु प्रीत्या वर्तेत ॥ ४१ ॥

She behaves affectionately with her lover's other wives, who are virtuous and respectable.

english translation

धर्मपत्नी से व्यवहार – नायक की धर्मपत्नियों के साथ प्रीतिपूर्ण व्यवहार रखे ॥ ४१ ॥

hindi translation

kulajAsu tu prItyA varteta || 41 ||

hk transliteration by Sanscript

दाक्षिण्येन परिजने सर्वत्र सपरिहासा मित्त्रेषु प्रतिपत्तिः । कलासु कौशलमधिकस्य च ज्ञानम् ।। ४२ ।।

She is amiable with the staff and merry with her lover's friends. If she is skilled in the arts, she teaches them to the other wives.

english translation

परिजनों एवं मित्रों के साथ व्यवहार-नायक के पारिवारिक सदस्यों के साथ शालीनता और शिष्टता का व्यवहार करे और मित्रों के साथ हास-परिहासपूर्वक वार्तालाप करे। कलाओं में कुशलता और अभिज्ञता का परिचय दे ॥ ४२ ॥

hindi translation

dAkSiNyena parijane sarvatra saparihAsA mittreSu pratipattiH | kalAsu kauzalamadhikasya ca jJAnam || 42 ||

hk transliteration by Sanscript

कलहस्थानेषु च नायकं स्वयमुपालभेत ॥ ४३ ॥

She herself reports to the husband any misconduct of those living in the house.

english translation

कलह के स्थान पर केवल उपालम्भ-कलह के कारणों पर नायक को केवल उपाभ ही दे ॥ ४३ ॥

hindi translation

kalahasthAneSu ca nAyakaM svayamupAlabheta || 43 ||

hk transliteration by Sanscript

रहसि च कलया चतुःषष्ट्यानुवर्तेत। सपत्नीनां च स्वयमुपकुर्यात् । तासाम- पत्येष्वाभरणदानम् । तेषु स्वामिवदुपचारः । मण्डनकानि वेषानादरेण कुर्वीत । परिजने मित्रवर्गे चाधिकं विश्राणनम्। समाजापानकोद्यानयात्राविहारशीलता चेति पुनर्भूवृत्तम् ॥ ४४ ॥

The widow's role consists of secretly demonstrating the sixty-four arts of pleasure, of assisting the other wives in them herself, of making gifts to their children, of behaving maternally with them, decking them out and dressing them with care. She shows great patience with servants and friends and willingly takes part in parties, drinking bouts, walks, and amusements.

english translation

परामर्श- एकान्त में नायक की इच्छानुरूप चौंसठ कामकलाओं का प्रदर्शन करे। अपनी सपत्नियों (नायक की धर्मपत्नियों) का स्वेच्छा से उपकार करे उनके बच्चों को आभूषण आदि दे। अभिभाविका के समान उनकी सेवा-शुश्रूषा (लालन-पालन) करे। आदर- सत्कारपूर्वक उन्हें वस्त्राभूषणों से सज्जित करे। नायक के पारिवारिक सदस्यों और मित्रों के प्रति उदारता दिखाये उत्सव, मद्यपान, गोष्ठी और उद्यान-विहार के प्रति अधिकाधिक रुचि दिखाये। इस प्रकार पुनर्भूवृत्त पूर्ण हुआ ॥ ४४ ॥

hindi translation

rahasi ca kalayA catuHSaSTyAnuvarteta| sapatnInAM ca svayamupakuryAt | tAsAma- patyeSvAbharaNadAnam | teSu svAmivadupacAraH | maNDanakAni veSAnAdareNa kurvIta | parijane mitravarge cAdhikaM vizrANanam| samAjApAnakodyAnayAtrAvihArazIlatA ceti punarbhUvRttam || 44 ||

hk transliteration by Sanscript

दुर्भगा तु सापत्नकपीडिता या तासामधिकमिव पत्यावुपचरेत् तामाश्रयेत् । प्रकाम्यानि च कलाविज्ञानानि दर्शयेत् । दौर्भाग्याद्रहस्यानामभावः ।। ४५ ।।

If one of the other wives suffers from barrenness, the widow shows more attention to her than to those that have children, and protects her. If she so desires, she teaches her the arts.

english translation

दुर्भगावृत्त – दुर्भगा तो सपत्नियों से पीड़ित होती है, अतः उसे ऐसी सपत्नी का आश्रय लेना चाहिये जिसे पति अधिक प्रेम एवं सम्मान देता हो। दर्शनीय कलाओं को उसे दिखाये, क्योंकि वैदग्ध्य ही दुभंगता की निवृत्ति का कारण है ।। ४५ ।।

hindi translation

durbhagA tu sApatnakapIDitA yA tAsAmadhikamiva patyAvupacaret tAmAzrayet | prakAmyAni ca kalAvijJAnAni darzayet | daurbhAgyAdrahasyAnAmabhAvaH || 45 ||

hk transliteration by Sanscript