Chanakya Neeti
Progress:45.2%
न देवो विद्यते काष्ठे न पाषाणे न मृण्मये । भावे हि विद्यते देवस्तस्माद्भावो हि कारणम् ॥११II
Gods are neither in wood, nor in stone, nor even in idols made of clay. Certainly God exists in the feeling (heart), hence feeling is the supreme cause.
english translation
देवता न तो लकड़ी में हैं, न पत्थर में, न मृतिका की मूर्ति में ही हैं। निश्चय ही देवता भाव (हृदय) में विद्यमान हैं अतः भाव ही सर्वोपरि कारण है।
hindi translation
na devo vidyate kASThe na pASANe na mRNmaye । bhAve hi vidyate devastasmAdbhAvo hi kAraNam ॥11II
hk transliteration by Sanscriptशान्तितुल्यं तपो नास्ति न सन्तोषात्परं सुखम् । अपत्यं च कलत्रं च सतां सङ्गतिरेव च ॥१२II
There is no penance like peace. There is no happiness greater than contentment, no disease greater than thirst and no religion greater than kindness.
english translation
शांति के समान कोई तप नहीं है. संतोष से श्रेष्ठ कोई सुख नही, तृष्णा से बढकर कोई रोग नही और दया से बढकर कोई धर्म नही ।
hindi translation
zAntitulyaM tapo nAsti na santoSAtparaM sukham । apatyaM ca kalatraM ca satAM saGgatireva ca ॥12II
hk transliteration by Sanscriptक्रोधो वैवस्तो राजा तृष्णा वैतरणी नदी । विद्या कामदुधा धेनुः संतोषो नन्दनं वनम II१३II
Anger is Yamraj, thirst is Vaitarani river, knowledge is Kamadhenu and contentment is Indra's garden.
english translation
क्रोध यमराज है, तृष्णा वैतरणी नदी है, विद्या कामधेनु है और संतोष इंद्र की वाटिका है I
hindi translation
krodho vaivasto rAjA tRSNA vaitaraNI nadI । vidyA kAmadudhA dhenuH saMtoSo nandanaM vanama II13II
hk transliteration by Sanscriptगुणो भूषयते रूपं शीलं भूषयते कुलम् । प्रासादशिखरस्थोऽपि काकः किं गरुडायते ॥१४II
Qualities enhance the beauty of appearance, modesty enhances the beauty of the family. Siddhi enhances the beauty of knowledge and enjoyment enhances the beauty of wealth.
english translation
गुण रूप कि शोभा बढ़ाते हैं, शील स्वभाव कुल की शोभा बढ़ाता है. सिद्धि विद्या की शोभा बढ़ाती है और भोग धन की शोभा बढ़ाता है।
hindi translation
guNo bhUSayate rUpaM zIlaM bhUSayate kulam । prAsAdazikharastho'pi kAkaH kiM garuDAyate ॥14II
hk transliteration by Sanscriptनिर्गुणस्य हतं रूपं दुःशीलस्य हतं कुलम् । असिद्धस्य हता विद्या ह्यभोगेन हतं धनम् ॥१५II
The appearance of a person without virtue is worthless, the family of a wicked person is condemned, without accomplishment it is worthless, without enjoyment, wealth is worthless.
english translation
गुणहीन का रूप व्यर्थ है, दुराचारी का कुल निन्दित होता है, सिद्धि के बिना व्यर्थ है, भोग के बिना धन व्यर्थ है ।
hindi translation
nirguNasya hataM rUpaM duHzIlasya hataM kulam । asiddhasya hatA vidyA hyabhogena hataM dhanam ॥15II
hk transliteration by Sanscript1.
प्रथम अध्याय
prathama adhyAya
2.
द्वितीय अध्याय
dvitIya adhyAya
3.
तृतीय अध्याय
tRtIya adhyAya
4.
चतुर्थः अध्यायः
caturthaH adhyAyaH
5.
पंचम अध्याय
paMcama adhyAya
6.
षष्ठम् अध्याय
SaSTham adhyAya
7.
सप्तम अध्याय
saptama adhyAya
अष्टम अध्याय
aSTama adhyAya
9.
नवम अध्याय
navama adhyAya
10.
दशम अध्याय
dazama adhyAya
11.
एकादश अध्याय
ekAdaza adhyAya
12.
द्वादश अध्याय
dvAdaza adhyAya
13.
त्रयोदश अध्याय
trayodaza adhyAya
14.
चतुर्दश अध्याय
caturdaza adhyAya
15.
पञ्चदश
paJcadaza
16.
षोडश अध्याय
SoDaza adhyAya
17.
सप्तदश अध्याय
saptadaza adhyAya
Progress:45.2%
न देवो विद्यते काष्ठे न पाषाणे न मृण्मये । भावे हि विद्यते देवस्तस्माद्भावो हि कारणम् ॥११II
Gods are neither in wood, nor in stone, nor even in idols made of clay. Certainly God exists in the feeling (heart), hence feeling is the supreme cause.
english translation
देवता न तो लकड़ी में हैं, न पत्थर में, न मृतिका की मूर्ति में ही हैं। निश्चय ही देवता भाव (हृदय) में विद्यमान हैं अतः भाव ही सर्वोपरि कारण है।
hindi translation
na devo vidyate kASThe na pASANe na mRNmaye । bhAve hi vidyate devastasmAdbhAvo hi kAraNam ॥11II
hk transliteration by Sanscriptशान्तितुल्यं तपो नास्ति न सन्तोषात्परं सुखम् । अपत्यं च कलत्रं च सतां सङ्गतिरेव च ॥१२II
There is no penance like peace. There is no happiness greater than contentment, no disease greater than thirst and no religion greater than kindness.
english translation
शांति के समान कोई तप नहीं है. संतोष से श्रेष्ठ कोई सुख नही, तृष्णा से बढकर कोई रोग नही और दया से बढकर कोई धर्म नही ।
hindi translation
zAntitulyaM tapo nAsti na santoSAtparaM sukham । apatyaM ca kalatraM ca satAM saGgatireva ca ॥12II
hk transliteration by Sanscriptक्रोधो वैवस्तो राजा तृष्णा वैतरणी नदी । विद्या कामदुधा धेनुः संतोषो नन्दनं वनम II१३II
Anger is Yamraj, thirst is Vaitarani river, knowledge is Kamadhenu and contentment is Indra's garden.
english translation
क्रोध यमराज है, तृष्णा वैतरणी नदी है, विद्या कामधेनु है और संतोष इंद्र की वाटिका है I
hindi translation
krodho vaivasto rAjA tRSNA vaitaraNI nadI । vidyA kAmadudhA dhenuH saMtoSo nandanaM vanama II13II
hk transliteration by Sanscriptगुणो भूषयते रूपं शीलं भूषयते कुलम् । प्रासादशिखरस्थोऽपि काकः किं गरुडायते ॥१४II
Qualities enhance the beauty of appearance, modesty enhances the beauty of the family. Siddhi enhances the beauty of knowledge and enjoyment enhances the beauty of wealth.
english translation
गुण रूप कि शोभा बढ़ाते हैं, शील स्वभाव कुल की शोभा बढ़ाता है. सिद्धि विद्या की शोभा बढ़ाती है और भोग धन की शोभा बढ़ाता है।
hindi translation
guNo bhUSayate rUpaM zIlaM bhUSayate kulam । prAsAdazikharastho'pi kAkaH kiM garuDAyate ॥14II
hk transliteration by Sanscriptनिर्गुणस्य हतं रूपं दुःशीलस्य हतं कुलम् । असिद्धस्य हता विद्या ह्यभोगेन हतं धनम् ॥१५II
The appearance of a person without virtue is worthless, the family of a wicked person is condemned, without accomplishment it is worthless, without enjoyment, wealth is worthless.
english translation
गुणहीन का रूप व्यर्थ है, दुराचारी का कुल निन्दित होता है, सिद्धि के बिना व्यर्थ है, भोग के बिना धन व्यर्थ है ।
hindi translation
nirguNasya hataM rUpaM duHzIlasya hataM kulam । asiddhasya hatA vidyA hyabhogena hataM dhanam ॥15II
hk transliteration by Sanscript