Charak Samhita

Progress:54.8%

सर्वेष्वपि खल्वेतेषु पित्तविकारेषूक्तेष्वन्येषु चानुक्तेषु पित्तस्येदमात्मरूपमपरिणामि कर्मणश्च स्वलक्षणं, यदुपलभ्य तदवयवंवा विमुक्तसन्देहाः पित्तविकारमेवाध्यवस्यन्ति कुशलाः; तद्यथा- औष्ण्यं तैक्ष्ण्यं द्रवत्वमनतिस्नेहो वर्णश्च शुक्लारुणवर्जोगन्धश्च विस्रो रसौ च कटुकाम्लौ सरत्वं च पित्तस्यात्मरूपाणि; एवंविधत्वाच्च पित्तस्य कर्मणः स्वलक्षणमिदमस्य भवति तंतं शरीरावयवमाविशतः; तद्यथा- दाहौष्ण्यपाकस्वेदक्लेदकोथकण्डूस्रावरागा यथास्वं च गन्धवर्णरसाभिनिर्वर्तनं पित्तस्यकर्माणि; तैरन्वितं पित्तविकारमेवाध्यवस्येत् ||१५||

sanskrit

[Properties and pathogenic effects of pitta dosha] In all the pittaja variety of diseases enumerated, even a partial manifestation of the vitiated pitta would still warrant them to be diagnosed and treated as a disorder of the pitta. For example, heat, sharpness, liquidity, slight unctuousness, all colours except white and red, fishy smell, pungent and sour taste and fluidity are the specific characters of pitta, but the manifestations of pitta could be different depending upon the organs they afflict: 1. Daha-Burning sensation 2. Aushnya–Heat 3. Paka–Suppuration/Inflammation 4. Sweda–Perspiration 5. Kleda–Moisture 6. Kotha–Sloughing 7. Kandu–Itching 8. Srava–Discharge 9. Raga–Redness 10. Gandha (Visra ama gandha) - Foul smell 11. Rasa (katu, amla and tikta rasa) – Taste namely pungent, sour and bitter. 12. Varna (harita, haridra, peeta, neela, tamra) – Colours namely greenish, deep yellowish, yellowish, blue, coppery.

english translation

sarveSvapi khalveteSu pittavikAreSUkteSvanyeSu cAnukteSu pittasyedamAtmarUpamapariNAmi karmaNazca svalakSaNaM, yadupalabhya tadavayavaMvA vimuktasandehAH pittavikAramevAdhyavasyanti kuzalAH; tadyathA- auSNyaM taikSNyaM dravatvamanatisneho varNazca zuklAruNavarjogandhazca visro rasau ca kaTukAmlau saratvaM ca pittasyAtmarUpANi; evaMvidhatvAcca pittasya karmaNaH svalakSaNamidamasya bhavati taMtaM zarIrAvayavamAvizataH; tadyathA- dAhauSNyapAkasvedakledakothakaNDUsrAvarAgA yathAsvaM ca gandhavarNarasAbhinirvartanaM pittasyakarmANi; tairanvitaM pittavikAramevAdhyavasyet ||15||

hk transliteration