1.
ज्वरनिदानम्
Jwara Nidana (Fundamental Principles of Diagnosis and Jwara)
2.
रक्तपित्तनिदानम्
Raktapitta Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of Bleeding Disorders)
•
गुल्मनिदानम्
Gulma Nidana (Diagnosis and etio-pathogenesis of Abdominal lumps)
4.
प्रमेहनिदानम्
Prameha Nidana (Diagnosis and etiopatheogenesis of Obstinate Urinary Disorders including diabetes)
5.
कुष्ठनिदानम्
Kushtha Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of Skin diseases)
6.
शोषनिदानम्
Shosha Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of Progressive wasting disease)
7.
उन्मादनिदानम्
Unmada Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of psychosis disorders)
8.
अपस्मारनिदानम्
Apasmara Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of seizure disorders)
Progress:36.0%
सर्वेष्वपि खल्वेतेषु गुल्मेषु न कश्चिद्वातादृते सम्भवति गुल्मः| तेषां सान्निपातिकमसाध्यं ज्ञात्वा नैवोपक्रमेत, एकदोषजे तु यथास्वमारम्भं प्रणयेत्, संसृष्टांस्तु साधारणेन कर्मणोपचरेत्| यच्चान्यदप्यविरुद्धं मन्येत तदप्यवचारयेद्विभज्य गुरुलाघवमुपद्रवाणां, गुरूनुपद्रवांस्त्वरमाणश्चिकित्सेज्जघन्यमितरान्| त्वरमाणस्तु विशेषमनुपलभमानो गुल्मेष्वात्ययिके कर्मणि वातचिकित्सितं प्रणयेत्, स्नेहस्वेदौ वातहरौ स्नेहोपसंहितं च मृदु विरेचनं बस्तींश्च; अम्ललवणमधुरांश्च रसान् युक्त्याऽवचारयेत्| मारुते ह्युपशान्ते स्वल्पेनापि प्रयत्नेन शक्योऽन्योऽपि दोषो नियन्तुं गुल्मेष्विति ||१६||
sanskrit
[Prognosis and general principles of management] As is evident from the descriptions of gulma, no variant is caused without vitiation of vata. Amongst these variants, sannipatika gulma is incurable and should not be treated. The variant caused by just one dosha, should be treated with suitable therapeutics prescribed for respective dosha. Those caused by a combination of two doshas (vata – pitta or vata – kapha) should be managed with the general therapeutic measures applicable to dwidoshic ailments. The measures that are not contrary to the dosha can be applied according to severity of complications. In case of emergency situations, the measures applicable in treatment of vata gulma, such as vata-alleviating unction, fomentation, mild unctuous purgation, enema, and use of sweet, sour and salty substances should be administered. If vata is pacified, then the disease can be cured even with little efforts and other types of gulma can also be treated.
english translation
sarveSvapi khalveteSu gulmeSu na kazcidvAtAdRte sambhavati gulmaH| teSAM sAnnipAtikamasAdhyaM jJAtvA naivopakrameta, ekadoSaje tu yathAsvamArambhaM praNayet, saMsRSTAMstu sAdhAraNena karmaNopacaret| yaccAnyadapyaviruddhaM manyeta tadapyavacArayedvibhajya gurulAghavamupadravANAM, gurUnupadravAMstvaramANazcikitsejjaghanyamitarAn| tvaramANastu vizeSamanupalabhamAno gulmeSvAtyayike karmaNi vAtacikitsitaM praNayet, snehasvedau vAtaharau snehopasaMhitaM ca mRdu virecanaM bastIMzca; amlalavaNamadhurAMzca rasAn yuktyA'vacArayet| mArute hyupazAnte svalpenApi prayatnena zakyo'nyo'pi doSo niyantuM gulmeSviti ||16||
hk transliteration
Charak Samhita
Progress:36.0%
सर्वेष्वपि खल्वेतेषु गुल्मेषु न कश्चिद्वातादृते सम्भवति गुल्मः| तेषां सान्निपातिकमसाध्यं ज्ञात्वा नैवोपक्रमेत, एकदोषजे तु यथास्वमारम्भं प्रणयेत्, संसृष्टांस्तु साधारणेन कर्मणोपचरेत्| यच्चान्यदप्यविरुद्धं मन्येत तदप्यवचारयेद्विभज्य गुरुलाघवमुपद्रवाणां, गुरूनुपद्रवांस्त्वरमाणश्चिकित्सेज्जघन्यमितरान्| त्वरमाणस्तु विशेषमनुपलभमानो गुल्मेष्वात्ययिके कर्मणि वातचिकित्सितं प्रणयेत्, स्नेहस्वेदौ वातहरौ स्नेहोपसंहितं च मृदु विरेचनं बस्तींश्च; अम्ललवणमधुरांश्च रसान् युक्त्याऽवचारयेत्| मारुते ह्युपशान्ते स्वल्पेनापि प्रयत्नेन शक्योऽन्योऽपि दोषो नियन्तुं गुल्मेष्विति ||१६||
sanskrit
[Prognosis and general principles of management] As is evident from the descriptions of gulma, no variant is caused without vitiation of vata. Amongst these variants, sannipatika gulma is incurable and should not be treated. The variant caused by just one dosha, should be treated with suitable therapeutics prescribed for respective dosha. Those caused by a combination of two doshas (vata – pitta or vata – kapha) should be managed with the general therapeutic measures applicable to dwidoshic ailments. The measures that are not contrary to the dosha can be applied according to severity of complications. In case of emergency situations, the measures applicable in treatment of vata gulma, such as vata-alleviating unction, fomentation, mild unctuous purgation, enema, and use of sweet, sour and salty substances should be administered. If vata is pacified, then the disease can be cured even with little efforts and other types of gulma can also be treated.
english translation
sarveSvapi khalveteSu gulmeSu na kazcidvAtAdRte sambhavati gulmaH| teSAM sAnnipAtikamasAdhyaM jJAtvA naivopakrameta, ekadoSaje tu yathAsvamArambhaM praNayet, saMsRSTAMstu sAdhAraNena karmaNopacaret| yaccAnyadapyaviruddhaM manyeta tadapyavacArayedvibhajya gurulAghavamupadravANAM, gurUnupadravAMstvaramANazcikitsejjaghanyamitarAn| tvaramANastu vizeSamanupalabhamAno gulmeSvAtyayike karmaNi vAtacikitsitaM praNayet, snehasvedau vAtaharau snehopasaMhitaM ca mRdu virecanaM bastIMzca; amlalavaNamadhurAMzca rasAn yuktyA'vacArayet| mArute hyupazAnte svalpenApi prayatnena zakyo'nyo'pi doSo niyantuM gulmeSviti ||16||
hk transliteration