Sushruta Samhita

Progress:81.8%

दीपनं लघु सङ्ग्राहि गुल्मार्शोघ्नं तु केसरम् | शूलाजीर्णविबन्धेषु मन्देऽग्नौ कफमारुते ||१५१||

sanskrit

Saffron, being digestive, light, and absorbent, is effective in treating tumors and abscesses. It is beneficial in cases of weak digestion, sluggish appetite, and conditions caused by excess Kapha and Vata.

english translation

केसर, जो दीपन, लघु और सङ्ग्राहक होता है, गुल्म और अर्श को ठीक करने में प्रभावी है। यह मंदाग्नि, भूख की कमी, और कफ तथा वात के कारण उत्पन्न होने वाली स्थितियों में लाभकारी है।

hindi translation

dIpanaM laghu saGgrAhi gulmArzoghnaM tu kesaram | zUlAjIrNavibandheSu mande'gnau kaphamArute ||151||

hk transliteration by Sanscript

अरुचौ च विशेषेण रसस्तस्योपदिश्यते | पित्तानिलकरं बालं पित्तलं बद्धकेसरम् ||१५२||

sanskrit

In cases of loss of appetite, the following is prescribed: a fruit that is bitter, increases Pitta and Vāta, and is astringent with a yellowish color.

english translation

भूख न लगने की स्थिति में विशेष रूप से यह फल उपदेशित होता है: यह पित्त और वात को बढ़ाने वाला, कषायस्वरूप और पीला रंग लिए हुए होता है।

hindi translation

arucau ca vizeSeNa rasastasyopadizyate | pittAnilakaraM bAlaM pittalaM baddhakesaram ||152||

hk transliteration by Sanscript

हृद्यं वर्णकरं रुच्यं रक्तमांसबलप्रदम् | कषायानुरसं स्वादु वातघ्नं बृंहणं गुरु ||१५३||

sanskrit

A fruit that is heart-healthy, improves complexion, increases appetite, and strengthens the body. It has an astringent taste, is sweet, alleviates Vāta, and is nourishing and heavy.

english translation

एक फल जो हृदय के लिए लाभकारी, रंग को सुधारने वाला, रुचि बढ़ाने वाला और शरीर को बल देने वाला होता है। यह कषायस्वरूप, स्वाद में मधुर, वातहर और बृंहन तथा गुरु है।

hindi translation

hRdyaM varNakaraM rucyaM raktamAMsabalapradam | kaSAyAnurasaM svAdu vAtaghnaM bRMhaNaM guru ||153||

hk transliteration by Sanscript

पित्ताविरोधि सम्पक्वमाम्रं शुक्रविवर्धनम् | बृंहणं मधुरं बल्यं गुरु विष्टभ्य जीर्यति ||१५४||

sanskrit

The ripe mango that opposes Pitta, enhances sexual vitality, is nourishing, sweet, strengthening, heavy, and aids digestion.

english translation

पित्तविरोधी, शुक्रविवर्धक, बृंहन, मधुर, बलवर्धक, गुरु और विष्टम्भक अम्र जिसे पाचन में सहायता मिलती है।

hindi translation

pittAvirodhi sampakvamAmraM zukravivardhanam | bRMhaNaM madhuraM balyaM guru viSTabhya jIryati ||154||

hk transliteration by Sanscript

आम्रातकफलं वृष्यं सस्नेहं श्लेष्मवर्धनम् | त्रिदोषविष्टम्भकरं लकुचं शुक्रनाशनम् ||१५५||

sanskrit

The mango fruit that is aphrodisiac, oily, increases mucus, and is a remedy for all three doshas, is beneficial for sexual vitality, helps in curing leucorrhea, and acts as an obstruction for diseases.

english translation

आम्र फल वृष्य, स्नेही, श्लेष्मवर्धक और त्रिदोषविष्टम्भक होता है। यह शुक्रनाशक, लक्षणक और सभी रोगों के लिए उपयोगी है।

hindi translation

AmrAtakaphalaM vRSyaM sasnehaM zleSmavardhanam | tridoSaviSTambhakaraM lakucaM zukranAzanam ||155||

hk transliteration by Sanscript