1.
वेदोत्पत्त्यध्यायः
Origin of Ayurveda
2.
शिष्योपनयनीयाध्यायः
Initiation of the pupil
3.
अध्ययनसंप्रदानीयाध्यायः
Classification of Ayurveda
4.
प्रभाषणीयाध्यायः
General explanations
5.
अग्रोपहरणीयाध्यायः
Preliminary measures
6.
ऋतुचर्याध्यायः
Different seasons of the year
7.
यन्त्रविध्यध्यायः
Surgical appliances
8.
शस्त्रावचारणीयाध्यायः
Surgical instruments
9.
योग्यासूत्रीयाध्यायः
Practical surgical instructions
10.
विशिखानुप्रवेशनीयाध्यायः
Qualifications of a physician
11.
क्षारपाकविध्यध्यायः
Alkaline cautery
12.
अग्निकर्मविध्यध्यायः
Thermal cautery
13.
जलौकावचारणीयाध्यायः
Usage of leeches
14.
शोणितवर्णनीयाध्यायः
Description of blood
15.
दोषधातुमलक्षयवृद्धिविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of doshas
16.
कर्णव्यधबन्धविध्यध्यायः
Puncturing and Bandaging the ear
17.
आमपक्वैषणीयाध्यायः
Features of unripe and ripe swelling
18.
व्रणालेपनबन्धविध्यध्यायः
Poulticing and bandaging of wounds
19.
व्रणितोपासनीयाध्यायः
Care of the wounded
20.
हिताहितीयाध्यायः
Suitable and unsuitables for health
21.
व्रणप्रश्नाध्यायः
Questions concerning wounds
22.
व्रणास्रावविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of exudates of wounds
23.
कृत्याकृत्यविध्यध्यायः
Prognosis of wounds
24.
व्याधिसमुद्देशीयाध्यायः
Knowledge of diseases
25.
अष्टविधशस्त्रकर्मीयाध्यायः
Eight kinds of surgical operations
26.
प्रनष्टशल्यविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of foreign bodies
27.
शल्यापनयनीयाध्यायः
Removal of foreign bodies
28.
विपरीताविपरीतव्रणविज्ञानीयाध्यायः
Prognosis of wounds
29.
विपरीताविपरीतदूतशकुनस्वप्ननिदर्शनीयाध्यायः
Auspicious and inauspicious dreams
30.
पञ्चेन्द्रियार्थविप्रतिपत्त्यध्यायः
Good and bad sensory perceptions
31.
छायाविप्रतिपत्त्यध्यायः
Signs of Color and Fatal Prognosis
32.
स्वभावविप्रतिपत्त्यध्यायः
Good and bad nature of body parts fatal signs
33.
अवारणीयाध्यायः
Fatal Signs of Diseases
34.
युक्तसेनीयाध्यायः
Duties of army surgeon
35.
आतुरोपक्रमणीयाध्यायः
Examination of the patient
36.
भूमिप्रविभागविज्ञानीयाध्यायः
Kinds of land regions
37.
मिश्रकाध्यायः
Drugs of specific actions
38.
द्रव्यसंग्रहणीयाध्यायः
Groups of drugs
39.
संशोधनसंशमनीयाध्यायः
Purificatory and Palliative Drugs
40.
द्रव्यरसगुणवीर्यविपाकविज्ञानीयाध्यायः
Drugs and Their Properties
41.
द्रव्यविशेषविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of categories of drugs
42.
रसविशेषविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of tastes of drugs
43.
वमनद्रव्यविकल्पविज्ञानीयाध्यायः
Recipes of emetic drugs
•
विरेचनद्रव्यविकल्पविज्ञानीयाध्यायः
Recipes of purgative drugs
45.
द्रवद्रव्यविध्यध्यायः
Knowledge of liquid substances
46.
अन्नपानविध्यध्यायः
Diet articles and regimen of diet
Progress:62.2%
तृतीयं भावितं तेन भागं शुष्कं तु भावितम् | दशमूलीकषायेण त्रिवृद्वत्सम्प्रयोजयेत् ||६१||
The third part should be prepared with the same method and mixed with the decoction of the ten roots, just as done with Trivrit.
english translation
तृतीय भाग को भी इसी विधि से तैयार करें और दशमूल कषाय के साथ मिलाएं, जैसे त्रिवृत्त के साथ किया गया था।
hindi translation
tRtIyaM bhAvitaM tena bhAgaM zuSkaM tu bhAvitam | dazamUlIkaSAyeNa trivRdvatsamprayojayet ||61||
hk transliteration by Sanscriptविधानं त्वक्षु निर्दिष्टं ... | ... फलानामथ वक्ष्यते | हरीतक्याः फलं त्वस्थिविमुक्तं दोषवर्जितम् ||६२||
The procedure for the use of Twakshu has been described. Now I will describe the fruits of Haritaki, which are free from defects and beneficial for the bones.
english translation
त्वक्षु के प्रयोग की विधि का वर्णन किया गया है। अब हरीतकी के फल का वर्णन किया जाएगा, जो दोषरहित और हड्डियों के लिए लाभकारी होते हैं।
hindi translation
vidhAnaM tvakSu nirdiSTaM ... | ... phalAnAmatha vakSyate | harItakyAH phalaM tvasthivimuktaM doSavarjitam ||62||
hk transliteration by Sanscriptयोज्यं त्रिवृद्विधानेन सर्वव्याधिनिबर्हणम् | रसायनं परं मेध्यं दुष्टान्तर्व्रणशोधनम् ||६३||
The fruit should be combined with the method of Tri-vidha for the treatment of all diseases, as it is a supreme rejuvenator, highly beneficial for mental clarity, and effective in cleansing harmful internal wounds.
english translation
फल को त्रिवृद्विधि के अनुसार संयोजित किया जाना चाहिए, क्योंकि यह सभी रोगों का नाशक, सर्वोत्तम रसायन, मानसिक स्पष्टता के लिए अत्यंत लाभकारी, और हानिकारक आंतरिक घावों को शुद्ध करने में प्रभावी है।
hindi translation
yojyaM trivRdvidhAnena sarvavyAdhinibarhaNam | rasAyanaM paraM medhyaM duSTAntarvraNazodhanam ||63||
hk transliteration by Sanscriptहरीतकी विडङ्गानि सैन्धवं नागरं त्रिवृत् | मरिचानि च तत्सर्वं गोमुत्रेण विरेचनम् ||६४||
For purgation, use a mixture of Haritaki, Vidanga, rock salt, Nagar (Zingiber), Tri-vidha, and pepper, all combined with Gomutra (cow urine).
english translation
विरेचन के लिए हरितकी, विडङ्ग, सैन्धव (साल्ट), नागर (अदरक), त्रिवृत्त और मरिच का मिश्रण गोमूत्र के साथ प्रयोग करें।
hindi translation
harItakI viDaGgAni saindhavaM nAgaraM trivRt | maricAni ca tatsarvaM gomutreNa virecanam ||64||
hk transliteration by Sanscriptहरीतकी भद्रदारु कुष्ठं पूगफलं तथा | सैन्धवं शृङ्गवेरं च गोमूत्रेण विरेचनम् ||६५||
For purgation, use a mixture of Haritaki, Bhadradar (a type of tree), Kushta (costus), Puga fruit, rock salt, and Shringavera (a type of ginger), all combined with Gomutra (cow urine).
english translation
विरेचन के लिए हरितकी, भद्रदारु (एक प्रकार का पेड़), कुष्ठ, पूग फल, सैन्धव (साल्ट) और शृङ्गवेर (एक प्रकार की अदरक) का मिश्रण गोमूत्र के साथ प्रयोग करें।
hindi translation
harItakI bhadradAru kuSThaM pUgaphalaM tathA | saindhavaM zRGgaveraM ca gomUtreNa virecanam ||65||
hk transliteration by Sanscript