1.
वेदोत्पत्त्यध्यायः
Origin of Ayurveda
2.
शिष्योपनयनीयाध्यायः
Initiation of the pupil
3.
अध्ययनसंप्रदानीयाध्यायः
Classification of Ayurveda
4.
प्रभाषणीयाध्यायः
General explanations
5.
अग्रोपहरणीयाध्यायः
Preliminary measures
6.
ऋतुचर्याध्यायः
Different seasons of the year
7.
यन्त्रविध्यध्यायः
Surgical appliances
8.
शस्त्रावचारणीयाध्यायः
Surgical instruments
9.
योग्यासूत्रीयाध्यायः
Practical surgical instructions
10.
विशिखानुप्रवेशनीयाध्यायः
Qualifications of a physician
11.
क्षारपाकविध्यध्यायः
Alkaline cautery
12.
अग्निकर्मविध्यध्यायः
Thermal cautery
13.
जलौकावचारणीयाध्यायः
Usage of leeches
14.
शोणितवर्णनीयाध्यायः
Description of blood
15.
दोषधातुमलक्षयवृद्धिविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of doshas
16.
कर्णव्यधबन्धविध्यध्यायः
Puncturing and Bandaging the ear
17.
आमपक्वैषणीयाध्यायः
Features of unripe and ripe swelling
18.
व्रणालेपनबन्धविध्यध्यायः
Poulticing and bandaging of wounds
19.
व्रणितोपासनीयाध्यायः
Care of the wounded
20.
हिताहितीयाध्यायः
Suitable and unsuitables for health
21.
व्रणप्रश्नाध्यायः
Questions concerning wounds
22.
व्रणास्रावविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of exudates of wounds
23.
कृत्याकृत्यविध्यध्यायः
Prognosis of wounds
24.
व्याधिसमुद्देशीयाध्यायः
Knowledge of diseases
25.
अष्टविधशस्त्रकर्मीयाध्यायः
Eight kinds of surgical operations
26.
प्रनष्टशल्यविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of foreign bodies
27.
शल्यापनयनीयाध्यायः
Removal of foreign bodies
28.
विपरीताविपरीतव्रणविज्ञानीयाध्यायः
Prognosis of wounds
29.
विपरीताविपरीतदूतशकुनस्वप्ननिदर्शनीयाध्यायः
Auspicious and inauspicious dreams
30.
पञ्चेन्द्रियार्थविप्रतिपत्त्यध्यायः
Good and bad sensory perceptions
31.
छायाविप्रतिपत्त्यध्यायः
Signs of Color and Fatal Prognosis
32.
स्वभावविप्रतिपत्त्यध्यायः
Good and bad nature of body parts fatal signs
33.
अवारणीयाध्यायः
Fatal Signs of Diseases
34.
युक्तसेनीयाध्यायः
Duties of army surgeon
35.
आतुरोपक्रमणीयाध्यायः
Examination of the patient
36.
भूमिप्रविभागविज्ञानीयाध्यायः
Kinds of land regions
37.
मिश्रकाध्यायः
Drugs of specific actions
38.
द्रव्यसंग्रहणीयाध्यायः
Groups of drugs
39.
संशोधनसंशमनीयाध्यायः
Purificatory and Palliative Drugs
40.
द्रव्यरसगुणवीर्यविपाकविज्ञानीयाध्यायः
Drugs and Their Properties
41.
द्रव्यविशेषविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of categories of drugs
42.
रसविशेषविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of tastes of drugs
43.
वमनद्रव्यविकल्पविज्ञानीयाध्यायः
Recipes of emetic drugs
•
विरेचनद्रव्यविकल्पविज्ञानीयाध्यायः
Recipes of purgative drugs
45.
द्रवद्रव्यविध्यध्यायः
Knowledge of liquid substances
46.
अन्नपानविध्यध्यायः
Diet articles and regimen of diet
Progress:61.3%
भागं सङ्क्षुद्य संसृज्य यवैः स्थाल्यामधिश्रयेत् | अजशृङ्ग्याः कषायेण तमभ्यासिच्य साधयेत् ||४१||
Crush the portion, mix it with barley, and place it in a pan. Pour the decoction of goat horn over it and cook it properly.
english translation
भाग को पीसकर जौ के साथ मिलाएं और एक पैन में रखें। इस पर अजशृंग (बकरी के सींग) के काढ़े को डालकर अच्छे से पकाएं।
hindi translation
bhAgaM saGkSudya saMsRjya yavaiH sthAlyAmadhizrayet | ajazRGgyAH kaSAyeNa tamabhyAsicya sAdhayet ||41||
hk transliteration by Sanscriptसुसिद्धांश्चावतार्यैतानौषधिभ्यो विवेचयेत् | विमृद्य सतुषान् सम्यक् ततस्तान् पूर्ववन्मितान् ||४२||
Once they are well-cooked, remove them from the heat, separate them from the medicinal substances, and thoroughly mash them with the husk. Then, measure them as done previously.
english translation
जब वे अच्छी तरह से पक जाएं, तो उन्हें आंच से उतारकर औषधियों से अलग करें और भूसी सहित अच्छी तरह मथें। फिर, उन्हें पहले की तरह नापें।
hindi translation
susiddhAMzcAvatAryaitAnauSadhibhyo vivecayet | vimRdya satuSAn samyak tatastAn pUrvavanmitAn ||42||
hk transliteration by Sanscriptपूर्वोक्तौषधभागस्य चूर्णं दत्त्वा तु पूर्ववत् | तेनैव सह यूषेण कलसे पूर्ववत् क्षिपेत् ||४३||
After adding the powdered portion of the previously mentioned medicinal substances, just as done before, mix it with the same decoction and place it in the vessel as before.
english translation
पहले वर्णित औषधियों के चूर्ण को उसी प्रकार मिलाकर, उसी काढ़े के साथ मिलाएं और उसे पहले की तरह बर्तन में डालें।
hindi translation
pUrvoktauSadhabhAgasya cUrNaM dattvA tu pUrvavat | tenaiva saha yUSeNa kalase pUrvavat kSipet ||43||
hk transliteration by Sanscriptज्ञात्वा जातरसं चापि तत्तुषोदकमादिशेत् | तुषाम्बुसौवीरकयोर्विधिरेष प्रकीर्तितः ||४४||
After ensuring the mixture has fermented, discard the husk water. This is the method described for preparing Tushambu and Sauviraka.
english translation
मिश्रण के किण्वित हो जाने के बाद तुष का पानी निकाल दें। यही तुषाम्बु और सौवीरक बनाने की विधि बताई गई है।
hindi translation
jJAtvA jAtarasaM cApi tattuSodakamAdizet | tuSAmbusauvIrakayorvidhireSa prakIrtitaH ||44||
hk transliteration by Sanscriptषड्रात्रात् सप्तरात्राद्वा ते च पेये प्रकीर्तिते | वैरेचनेषु सर्व्येषु त्रिवृन्मूलविधिः स्मृतः ||४५||
After six or seven nights, these preparations are recommended for drinking. The method of using Trivrit root is mentioned for all purgatives.
english translation
छह या सात रातों के बाद, ये तैयारियां पीने के लिए अनुशंसित हैं। सभी विरेचनों में त्रिवृद मूल के उपयोग की विधि बताई गई है।
hindi translation
SaDrAtrAt saptarAtrAdvA te ca peye prakIrtite | vairecaneSu sarvyeSu trivRnmUlavidhiH smRtaH ||45||
hk transliteration by Sanscript