1.
वेदोत्पत्त्यध्यायः
Origin of Ayurveda
2.
शिष्योपनयनीयाध्यायः
Initiation of the pupil
3.
अध्ययनसंप्रदानीयाध्यायः
Classification of Ayurveda
4.
प्रभाषणीयाध्यायः
General explanations
5.
अग्रोपहरणीयाध्यायः
Preliminary measures
6.
ऋतुचर्याध्यायः
Different seasons of the year
7.
यन्त्रविध्यध्यायः
Surgical appliances
8.
शस्त्रावचारणीयाध्यायः
Surgical instruments
9.
योग्यासूत्रीयाध्यायः
Practical surgical instructions
10.
विशिखानुप्रवेशनीयाध्यायः
Qualifications of a physician
11.
क्षारपाकविध्यध्यायः
Alkaline cautery
12.
अग्निकर्मविध्यध्यायः
Thermal cautery
13.
जलौकावचारणीयाध्यायः
Usage of leeches
14.
शोणितवर्णनीयाध्यायः
Description of blood
15.
दोषधातुमलक्षयवृद्धिविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of doshas
16.
कर्णव्यधबन्धविध्यध्यायः
Puncturing and Bandaging the ear
17.
आमपक्वैषणीयाध्यायः
Features of unripe and ripe swelling
18.
व्रणालेपनबन्धविध्यध्यायः
Poulticing and bandaging of wounds
19.
व्रणितोपासनीयाध्यायः
Care of the wounded
20.
हिताहितीयाध्यायः
Suitable and unsuitables for health
21.
व्रणप्रश्नाध्यायः
Questions concerning wounds
22.
व्रणास्रावविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of exudates of wounds
23.
कृत्याकृत्यविध्यध्यायः
Prognosis of wounds
24.
व्याधिसमुद्देशीयाध्यायः
Knowledge of diseases
25.
अष्टविधशस्त्रकर्मीयाध्यायः
Eight kinds of surgical operations
26.
प्रनष्टशल्यविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of foreign bodies
27.
शल्यापनयनीयाध्यायः
Removal of foreign bodies
28.
विपरीताविपरीतव्रणविज्ञानीयाध्यायः
Prognosis of wounds
•
विपरीताविपरीतदूतशकुनस्वप्ननिदर्शनीयाध्यायः
Auspicious and inauspicious dreams
30.
पञ्चेन्द्रियार्थविप्रतिपत्त्यध्यायः
Good and bad sensory perceptions
31.
छायाविप्रतिपत्त्यध्यायः
Signs of Color and Fatal Prognosis
32.
स्वभावविप्रतिपत्त्यध्यायः
Good and bad nature of body parts fatal signs
33.
अवारणीयाध्यायः
Fatal Signs of Diseases
34.
युक्तसेनीयाध्यायः
Duties of army surgeon
35.
आतुरोपक्रमणीयाध्यायः
Examination of the patient
36.
भूमिप्रविभागविज्ञानीयाध्यायः
Kinds of land regions
37.
मिश्रकाध्यायः
Drugs of specific actions
38.
द्रव्यसंग्रहणीयाध्यायः
Groups of drugs
39.
संशोधनसंशमनीयाध्यायः
Purificatory and Palliative Drugs
40.
द्रव्यरसगुणवीर्यविपाकविज्ञानीयाध्यायः
Drugs and Their Properties
41.
द्रव्यविशेषविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of categories of drugs
42.
रसविशेषविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of tastes of drugs
43.
वमनद्रव्यविकल्पविज्ञानीयाध्यायः
Recipes of emetic drugs
44.
विरेचनद्रव्यविकल्पविज्ञानीयाध्यायः
Recipes of purgative drugs
45.
द्रवद्रव्यविध्यध्यायः
Knowledge of liquid substances
46.
अन्नपानविध्यध्यायः
Diet articles and regimen of diet
Progress:38.1%
अथातो विपरीताविपरीतस्वप्ननिदर्शनीयमध्यायं व्याख्यास्यामः ||१||
Now, we will explain the chapter on the signs of the opposite or inverse dreams.
english translation
अब हम विपरीत या उल्टे स्वप्नों के लक्षणों पर अध्याय की व्याख्या करेंगे।
hindi translation
athAto viparItAviparItasvapnanidarzanIyamadhyAyaM vyAkhyAsyAmaH ||1||
hk transliteration by Sanscriptयथोवाच भगवान् धन्वन्तरिः ||२||
As said by Lord Dhanvantari.
english translation
जैसा कि भगवान धन्वंतरि ने कहा है।
hindi translation
yathovAca bhagavAn dhanvantariH ||2||
hk transliteration by Sanscriptदूतदर्शनसम्भाषा वेषाश्चेष्टितमेव च | ऋक्षं वेला तिथिश्चैव निमित्तं शकुनोऽनिलः ||३||
The sight of an envoy, conversation with him, dress, and actions; the bear, time, and date are also signs. The movements of birds are omens.
english translation
दूत को देखना, उसके साथ बातचीत, वस्त्र और क्रियाएँ; भालू, समय और तिथि भी संकेत हैं। पक्षियों की गतिविधियाँ भी पूर्वसूचक होती हैं।
hindi translation
dUtadarzanasambhASA veSAzceSTitameva ca | RkSaM velA tithizcaiva nimittaM zakuno'nilaH ||3||
hk transliteration by Sanscriptदेशो वैद्यस्य वाग्देहमनसां च विचेष्टितम् | कथयन्त्यातुरगतं शुभं वा यदि वाऽशुभम् ||४||
The country, the physician's speech, and the behavior and mental state of the sick person are to be observed. By these, one can determine whether the condition of the patient is auspicious or inauspicious.
english translation
देश, वैद्य की वाणी, और रोगी की क्रियाएँ और मानसिक स्थिति को देखा जाए। इनसे यह निर्धारित किया जा सकता है कि रोगी की स्थिति शुभ है या अशुभ।
hindi translation
dezo vaidyasya vAgdehamanasAM ca viceSTitam | kathayantyAturagataM zubhaM vA yadi vA'zubham ||4||
hk transliteration by Sanscriptपाख(ष)ण्डाश्रमवर्णानां सपक्षाः कर्मसिद्धये | त एव विपरीताः स्युर्दूताः कर्मविपत्तये ||५||
The deceitful or false ascetics and their supporters will contribute to the success of actions. However, they themselves will be the cause of failure in actions.
english translation
पाखण्डी या झूठे आश्रमवासी और उनके समर्थक कर्म की सिद्धि के लिए योगदान देंगे। हालांकि, वही लोग कर्म के विफलता का कारण बनेंगे।
hindi translation
pAkha(Sa)NDAzramavarNAnAM sapakSAH karmasiddhaye | ta eva viparItAH syurdUtAH karmavipattaye ||5||
hk transliteration by Sanscript