Sushruta Samhita

Progress:32.1%

अस्मिन् पुनः शास्त्रे सर्वतन्त्रसामान्यात् सर्वेषां व्याधीनां यथास्थूलमवरोधः क्रियते | प्रागभिहितं ‘तद्दुःखसंयोगा व्याधय’ (सू. अ. १) इति | तच्च दुःखं त्रिविधम्- आध्यात्मिकम्, आधिभौतिकम्, आधिदैविकमिति | तत्तु सप्तविधे व्याधावुपनिपतति | ते पुनः सप्तविधा व्याधयः; तद्यथा- आदिबलप्रवृत्ताः, जन्मबलप्रवृत्ताः, दोषबलप्रवृत्ताः, सङ्घातबलप्रवृत्ताः, कालबलप्रवृत्ताः, दैवबलप्रवृत्ताः, स्वभावबलप्रवृत्ता इति ||४||

sanskrit

In this text, a general outline of all diseases is provided, as previously mentioned: "The cause of diseases is the union of suffering" (Sutra 1). This suffering is categorized into three types: Adhyatmika (physical), Adhibhautika (environmental), and Adhidaivika (divine). These, in turn, lead to seven kinds of diseases: Adi-bala-pravritta (inherited from parents) Janma-bala-pravritta (congenital or from maternal influence) Dosha-bala-pravritta (arising from the derangement of bodily humours) Sanghata-bala-pravritta (resulting from trauma) Kala-bala-pravritta (due to seasonal changes) Daiva-bala-pravritta (resulting from divine intervention or curses) Svabhava-bala-pravritta (natural or spontaneous)

english translation

hindi translation

asmin punaH zAstre sarvatantrasAmAnyAt sarveSAM vyAdhInAM yathAsthUlamavarodhaH kriyate | prAgabhihitaM ‘tadduHkhasaMyogA vyAdhaya’ (sU. a. 1) iti | tacca duHkhaM trividham- AdhyAtmikam, Adhibhautikam, Adhidaivikamiti | tattu saptavidhe vyAdhAvupanipatati | te punaH saptavidhA vyAdhayaH; tadyathA- AdibalapravRttAH, janmabalapravRttAH, doSabalapravRttAH, saGghAtabalapravRttAH, kAlabalapravRttAH, daivabalapravRttAH, svabhAvabalapravRttA iti ||4||

hk transliteration