1.
वेदोत्पत्त्यध्यायः
Origin of Ayurveda
2.
शिष्योपनयनीयाध्यायः
Initiation of the pupil
3.
अध्ययनसंप्रदानीयाध्यायः
Classification of Ayurveda
4.
प्रभाषणीयाध्यायः
General explanations
5.
अग्रोपहरणीयाध्यायः
Preliminary measures
6.
ऋतुचर्याध्यायः
Different seasons of the year
7.
यन्त्रविध्यध्यायः
Surgical appliances
8.
शस्त्रावचारणीयाध्यायः
Surgical instruments
9.
योग्यासूत्रीयाध्यायः
Practical surgical instructions
10.
विशिखानुप्रवेशनीयाध्यायः
Qualifications of a physician
11.
क्षारपाकविध्यध्यायः
Alkaline cautery
12.
अग्निकर्मविध्यध्यायः
Thermal cautery
13.
जलौकावचारणीयाध्यायः
Usage of leeches
14.
शोणितवर्णनीयाध्यायः
Description of blood
15.
दोषधातुमलक्षयवृद्धिविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of doshas
16.
कर्णव्यधबन्धविध्यध्यायः
Puncturing and Bandaging the ear
17.
आमपक्वैषणीयाध्यायः
Features of unripe and ripe swelling
•
व्रणालेपनबन्धविध्यध्यायः
Poulticing and bandaging of wounds
19.
व्रणितोपासनीयाध्यायः
Care of the wounded
20.
हिताहितीयाध्यायः
Suitable and unsuitables for health
21.
व्रणप्रश्नाध्यायः
Questions concerning wounds
22.
व्रणास्रावविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of exudates of wounds
23.
कृत्याकृत्यविध्यध्यायः
Prognosis of wounds
24.
व्याधिसमुद्देशीयाध्यायः
Knowledge of diseases
25.
अष्टविधशस्त्रकर्मीयाध्यायः
Eight kinds of surgical operations
26.
प्रनष्टशल्यविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of foreign bodies
27.
शल्यापनयनीयाध्यायः
Removal of foreign bodies
28.
विपरीताविपरीतव्रणविज्ञानीयाध्यायः
Prognosis of wounds
29.
विपरीताविपरीतदूतशकुनस्वप्ननिदर्शनीयाध्यायः
Auspicious and inauspicious dreams
30.
पञ्चेन्द्रियार्थविप्रतिपत्त्यध्यायः
Good and bad sensory perceptions
31.
छायाविप्रतिपत्त्यध्यायः
Signs of Color and Fatal Prognosis
32.
स्वभावविप्रतिपत्त्यध्यायः
Good and bad nature of body parts fatal signs
33.
अवारणीयाध्यायः
Fatal Signs of Diseases
34.
युक्तसेनीयाध्यायः
Duties of army surgeon
35.
आतुरोपक्रमणीयाध्यायः
Examination of the patient
36.
भूमिप्रविभागविज्ञानीयाध्यायः
Kinds of land regions
37.
मिश्रकाध्यायः
Drugs of specific actions
38.
द्रव्यसंग्रहणीयाध्यायः
Groups of drugs
39.
संशोधनसंशमनीयाध्यायः
Purificatory and Palliative Drugs
40.
द्रव्यरसगुणवीर्यविपाकविज्ञानीयाध्यायः
Drugs and Their Properties
41.
द्रव्यविशेषविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of categories of drugs
42.
रसविशेषविज्ञानीयाध्यायः
Knowledge of tastes of drugs
43.
वमनद्रव्यविकल्पविज्ञानीयाध्यायः
Recipes of emetic drugs
44.
विरेचनद्रव्यविकल्पविज्ञानीयाध्यायः
Recipes of purgative drugs
45.
द्रवद्रव्यविध्यध्यायः
Knowledge of liquid substances
46.
अन्नपानविध्यध्यायः
Diet articles and regimen of diet
Progress:24.8%
ऊर्ध्वं तिर्यगधस्ताच्च यन्त्रणा त्रिविधा स्मृता | यथा च बध्यते बन्धस्तथा वक्ष्याम्यशेषतः ||३६||
The methods of bandaging are categorized into three types: vertical, horizontal, and diagonal. The process of bandaging will be described in detail.
english translation
बन्धन की विधियाँ तीन प्रकार की होती हैं: ऊर्ध्वाधर, तिर्यक, और अधस्तल। बन्धन की प्रक्रिया को पूरी तरह से वर्णित किया जाएगा।
hindi translation
UrdhvaM tiryagadhastAcca yantraNA trividhA smRtA | yathA ca badhyate bandhastathA vakSyAmyazeSataH ||36||
hk transliteration by Sanscriptघनां कवलिकां दत्त्वा मृदु चैवापि पट्टकम् | विकेशिकामौषधं च नातिस्निग्धं समाचरेत् ||३७||
After applying a thick layer of the medicated paste, place a soft, pliable bandage. The application of the medicinal ointment should not be excessively oily.
english translation
घन परत लगाकर, एक मुलायम और लचीला पट्टा लगाएं। औषधीय मलहम अत्यधिक तैलीय नहीं होना चाहिए।
hindi translation
ghanAM kavalikAM dattvA mRdu caivApi paTTakam | vikezikAmauSadhaM ca nAtisnigdhaM samAcaret ||37||
hk transliteration by Sanscriptप्रक्लेदयत्यतिस्निग्धा तथा रूक्षा क्षिणोति च | युक्तस्नेहा रोपयति दुर्न्यस्ता वर्त्म घर्षति ||३८||
An excessively oily application causes maceration, while an overly dry one causes cracking. A well-balanced ointment promotes healing and does not damage the wound channel.
english translation
अत्यधिक तैलीय अनुप्रयोग से पपड़ी बन जाती है, जबकि अत्यधिक सूखा अनुप्रयोग दरारें उत्पन्न करता है। एक संतुलित मलहम उपचार को प्रोत्साहित करता है और व्रणमार्ग को नुकसान नहीं पहुँचाता।
hindi translation
prakledayatyatisnigdhA tathA rUkSA kSiNoti ca | yuktasnehA ropayati durnyastA vartma gharSati ||38||
hk transliteration by Sanscriptविषमं च व्रणं कुर्यात् स्तम्भयेत् स्रावयेत्तथा | यथाव्रणं विदित्वा तु योगं वैद्यः प्रयोजयेत् ||३९||
If the wound is irregular, it should be treated by either constricting or draining it. The physician should apply the appropriate treatment according to the nature of the wound.
english translation
: यदि व्रण विषम हो, तो उसे संकुचित या बहा देने से उपचार करें। व्रण की प्रकृति को समझते हुए वैद्य को उचित उपचार लागू करना चाहिए।
hindi translation
viSamaM ca vraNaM kuryAt stambhayet srAvayettathA | yathAvraNaM viditvA tu yogaM vaidyaH prayojayet ||39||
hk transliteration by Sanscriptपित्तजे रक्तजे वाऽपि सकृदेव परिक्षिपेत् | असकृत् कफजे वाऽपि वातजे च विचक्षणः ||४०||
For wounds caused by pitta or rakta (blood), treatment should be applied once. However, for wounds caused by kapha or vata, the treatment should be applied repeatedly.
english translation
पित्तजन्य या रक्तजन्य व्रणों पर एक बार उपचार करना चाहिए। परंतु कफजन्य या वातजन्य व्रणों पर उपचार को बार-बार लागू करना चाहिए।
hindi translation
pittaje raktaje vA'pi sakRdeva parikSipet | asakRt kaphaje vA'pi vAtaje ca vicakSaNaH ||40||
hk transliteration by Sanscript