Sushruta Samhita

Progress:39.8%

तत्र, दर्वीकरविषेण त्वङ्नयननखदशनवदनमूत्रपुरीषदंशकृष्णत्वं रौक्ष्यं शिरसो गौरवं सन्धिवेदना कटीपृष्ठग्रीवादौर्बल्यं जृम्भणं वेपथुः स्वरावसादो घुर्घुरको जडता शुष्कोद्गारः कासश्वासौ हिक्का वायोरूर्ध्वगमनं शूलोद्वेष्टनं तृष्णा लालास्रावः फेनागमनं स्रोतोऽवरोधस्तास्ताश्च वातवेदना भवन्ति; मण्डलिविषेण त्वगादीनां पीतत्वं शीताभिलाषः परिधूपनं दाहस्तृष्णा मदो मूर्च्छा ज्वरः शोणितागमनमूर्ध्वमधश्च मांसानामवशातनं श्वयथुर्दंशकोथः पीतरूपदर्शनमाशुकोपस्तास्ताश्च पित्तवेदना भवन्ति; राजिमद्विषेण शुक्लत्वं त्वगादीनां शीतज्वरो रोमहर्षः स्तब्धत्वं गात्राणामादंशशोफः सान्द्रकफप्रसेकश्छर्दिरभीक्ष्णमक्ष्णोः कण्डूः कण्ठे श्वयथुर्घुर्घुरक उच्छ्वासनिरोधस्तमःप्रवेशस्तास्ताश्च कफवेदना भवन्ति ||३७||

sanskrit

In cases of poisoning by Darvikara snakes, symptoms include blackening of the skin, eyes, nails, teeth, mouth, urine, and feces; dryness; heaviness in the head; joint pain; weakness in the lower back, waist, and neck; yawning; trembling; hoarseness; a croaking sound; lethargy; dry belching; cough; breathlessness; hiccups; upward movement of air (vayu); pain and twisting sensations; thirst; excessive saliva; frothy discharge; obstruction in bodily channels; and various types of pain caused by vayu. With Mandali snake venom, symptoms include yellow discoloration of the skin and other areas; a desire for coolness; burning sensation; thirst; intoxication; fainting; fever; blood discharge both upward and downward; softening of muscles; swelling; itching at the bite site; yellowish vision; sudden outbursts of rage—all indicative of pitta-associated pain. In cases of Rajiman snake venom, symptoms include whitening of the skin and other areas; chills with fever; horripilation; stiffness in limbs; swelling at the bite site; thick phlegm discharge; frequent vomiting; itching in the eyes; swelling in the throat; croaking sounds; breathlessness; and a sensation of darkness—all suggestive of kapha-associated pain.

english translation

hindi translation

tatra, darvIkaraviSeNa tvaGnayananakhadazanavadanamUtrapurISadaMzakRSNatvaM raukSyaM ziraso gauravaM sandhivedanA kaTIpRSThagrIvAdaurbalyaM jRmbhaNaM vepathuH svarAvasAdo ghurghurako jaDatA zuSkodgAraH kAsazvAsau hikkA vAyorUrdhvagamanaM zUlodveSTanaM tRSNA lAlAsrAvaH phenAgamanaM sroto'varodhastAstAzca vAtavedanA bhavanti; maNDaliviSeNa tvagAdInAM pItatvaM zItAbhilASaH paridhUpanaM dAhastRSNA mado mUrcchA jvaraH zoNitAgamanamUrdhvamadhazca mAMsAnAmavazAtanaM zvayathurdaMzakothaH pItarUpadarzanamAzukopastAstAzca pittavedanA bhavanti; rAjimadviSeNa zuklatvaM tvagAdInAM zItajvaro romaharSaH stabdhatvaM gAtrANAmAdaMzazophaH sAndrakaphaprasekazchardirabhIkSNamakSNoH kaNDUH kaNThe zvayathurghurghuraka ucchvAsanirodhastamaHpravezastAstAzca kaphavedanA bhavanti ||37||

hk transliteration