Sushruta Samhita

Progress:17.2%

श्लेष्मप्रबले त्वामलकहरिद्राकषायं मधुमधुरं पाययेत्, त्रिफलाकषायं वा ; मधुकशृङ्गवेरहरीतकीतिक्तरोहिणीकल्कं वा सक्षौद्रं, मूत्रतोययोरन्यतरेण गुडहरीतकीं वा भक्षयेत्; तैलमूत्रक्षारोदकसुराशुक्तकफघ्नौषधनिःक्वाथैश्च परिषेकः, आरग्वधादिकषायैर्वोष्णैः; मस्तुमूत्रसुराशुक्तमधुकसारिवापद्मकसिद्धं वा घृतमभ्यङ्गः; तिलसर्षपातसीयवचूर्णानि श्लेष्मातककपित्थमधुशिग्रुमिश्राणि क्षारमूत्रपिष्टानि प्रदेहः; श्वेतसर्षपकल्कः, तिलाश्वगन्धाकल्कः, प्रियालसेलुकपित्थकल्कः, मधुशिग्रुपुनर्नवाकल्कः, व्योषतिक्तापृथक्पर्णीबृहतीकल्क इत्येतेषां पञ्च प्रदेहाः सुखोष्णाः क्षारोदकपिष्टाः, शालिपर्णी पृश्निपर्णी बृहत्यौ वा क्षीरपिष्टास्तर्पणमिश्राः ||१०||

sanskrit

When mucus is predominant, a decoction of amla, turmeric, and a sweet, cold beverage should be consumed, or a decoction of trifala may be taken; a paste of honey, shringavera, haritaki, and bitter rohini can also be used, or one of the urine or water should be consumed; a decoction of oil, urine, alkali, water, and oyster shell is effective against phlegm and should be used hot; a mixture of masti, urine, oyster shell, and honey can also be used for massage; powders of sesame, mustard, tasy, and vacha can be applied for a paste to treat mucus; the pastes of white mustard, sesame and ashwagandha, priyala and kapitha, honey, shigru, and punarnava can all be used as pleasant, warm applications.

english translation

hindi translation

zleSmaprabale tvAmalakaharidrAkaSAyaM madhumadhuraM pAyayet, triphalAkaSAyaM vA ; madhukazRGgaveraharItakItiktarohiNIkalkaM vA sakSaudraM, mUtratoyayoranyatareNa guDaharItakIM vA bhakSayet; tailamUtrakSArodakasurAzuktakaphaghnauSadhaniHkvAthaizca pariSekaH, AragvadhAdikaSAyairvoSNaiH; mastumUtrasurAzuktamadhukasArivApadmakasiddhaM vA ghRtamabhyaGgaH; tilasarSapAtasIyavacUrNAni zleSmAtakakapitthamadhuzigrumizrANi kSAramUtrapiSTAni pradehaH; zvetasarSapakalkaH, tilAzvagandhAkalkaH, priyAlaselukapitthakalkaH, madhuzigrupunarnavAkalkaH, vyoSatiktApRthakparNIbRhatIkalka ityeteSAM paJca pradehAH sukhoSNAH kSArodakapiSTAH, zAliparNI pRzniparNI bRhatyau vA kSIrapiSTAstarpaNamizrAH ||10||

hk transliteration