Charak Samhita

Progress:48.5%

ते भेषजमयोगेन कुर्वन्त्यज्ञानमोहिताः | व्याधितानां विनाशाय क्लेशाय महतेऽपिवा ||६||

sanskrit

These ignorant ones, by administering improper remedies, cause end of the patient or severe misery to the patient.

english translation

te bheSajamayogena kurvantyajJAnamohitAH | vyAdhitAnAM vinAzAya klezAya mahate'pivA ||6||

hk transliteration

प्राज्ञास्तु सर्वमाज्ञाय परीक्ष्यमिह सर्वथा | न स्खलन्ति प्रयोगेषु भेषजानां कदाचन ||७||

sanskrit

The learned ones, (on the other hand), after examining the patient by all means never commit mistakes in administration of remedial measure.

english translation

prAjJAstu sarvamAjJAya parIkSyamiha sarvathA | na skhalanti prayogeSu bheSajAnAM kadAcana ||7||

hk transliteration

इति व्याधितरूपाधिकारे व्याधितरूपसङ्ख्याग्रसम्भवं व्याधितरूपहेतुविप्रतिपत्तौ कारणं सापवादं सम्प्रतिपत्तिकारणं चानपवादं निशम्य, भगवन्तमात्रेयमग्निवेशोऽतः परंसर्वक्रिमीणां पुरीष संश्रयाणां समुत्थानस्थानसंस्थानवर्णनामप्रभावचिकित्सितविशेषान्पपच्छोपसङ्गृह्य पादौ ||८||

sanskrit

After the proper knowledge regarding the classification of patients on the basis of their psychological and physical strength and its consequences in proper diagnosis and treatment resulting in success or failure of physician, bowing on the feet of worshipful Atreya, Agnivesha put query about all parasites inhabiting in the purisha (feces) of persons in respect of their etiology, habitat, morphological varieties, color, nomenclature, pathogenesis and treatment.

english translation

iti vyAdhitarUpAdhikAre vyAdhitarUpasaGkhyAgrasambhavaM vyAdhitarUpahetuvipratipattau kAraNaM sApavAdaM sampratipattikAraNaM cAnapavAdaM nizamya, bhagavantamAtreyamagnivezo'taH paraMsarvakrimINAM purISa saMzrayANAM samutthAnasthAnasaMsthAnavarNanAmaprabhAvacikitsitavizeSAnpapacchopasaGgRhya pAdau ||8||

hk transliteration

अथास्मै प्रोवाच भगवानात्रेयः- इह खल्वग्निवेश! विंशतिविधाः क्रिमयः पूर्वमुद्दिष्टा नानाविधेन प्रविभागेनान्यत्र सहजेभ्यः; ते पुनः प्रकृतिभिर्विभज्यमानाश्चतुर्विधा भवन्ति; तद्यथा- पुरीषजाः, श्लेष्मजाः, शोणितजा, मलजाश्चेति ||९||

sanskrit

[Types of krimi] Lord Atreya replied to him—O Agnivesha! Twenty types of pathogenic parasites have been mentioned here from various points of view, the non-pathogenic are other ones described elsewhere. They, being divided as per their source of genesis, are of four types-developing in feces, in mucus, in blood and developing from external excreta.

english translation

athAsmai provAca bhagavAnAtreyaH- iha khalvagniveza! viMzatividhAH krimayaH pUrvamuddiSTA nAnAvidhena pravibhAgenAnyatra sahajebhyaH; te punaH prakRtibhirvibhajyamAnAzcaturvidhA bhavanti; tadyathA- purISajAH, zleSmajAH, zoNitajA, malajAzceti ||9||

hk transliteration

तत्र मलो बाह्यश्चाभ्यन्तरश्च | तत्र बाह्यमलजातान्मलजान्सञ्चक्ष्महे | तेषांसमुत्थानं- मृजावर्जनं ; स्थानं- केशश्मश्रुलोमपक्ष्मवासांसि ; संस्थानम्- अणवस्तिलाकृतयो बहुपादाश्च ; वर्णः- कृष्णः, शुक्लश्च; नामानि- यूकाः, पिपीलिकाश्च; प्रभावः- कण्डूजननं, कोठपिडकाभिनिर्वर्तनं च; चिकित्सितं तु खल्वेषामपकर्षणं, मलोपघातः, मलकराणां चभावानामनुपसेवनमिति ||१०||

sanskrit

[Malaja krimi (parasites originating from excreta)] Excreta are of two types-external and internal. Here the word malaja means parasites growing due to external excreta. Their etiological factor is lack of cleanliness of the body. Habitat -hair, beard, moustaches, body hair, eyelashes and clothing. Morphology –minute sesame seed shaped and multipedes. Color- black or white; Also known as- yuka (lice), pipilika(liksha, or nit). Symptoms - itching, urticarial patches and papules. Their treatment is - extraction, removal of external excreta from the body and to avoid the factors which are responsible for production of excreta.

english translation

tatra malo bAhyazcAbhyantarazca | tatra bAhyamalajAtAnmalajAnsaJcakSmahe | teSAMsamutthAnaM- mRjAvarjanaM ; sthAnaM- kezazmazrulomapakSmavAsAMsi ; saMsthAnam- aNavastilAkRtayo bahupAdAzca ; varNaH- kRSNaH, zuklazca; nAmAni- yUkAH, pipIlikAzca; prabhAvaH- kaNDUjananaM, koThapiDakAbhinirvartanaM ca; cikitsitaM tu khalveSAmapakarSaNaM, malopaghAtaH, malakarANAM cabhAvAnAmanupasevanamiti ||10||

hk transliteration