Charak Samhita

Progress:35.7%

गुडमिक्षुरसं मस्तु क्षीरमुल्लोडितं दधि। पायसं कृशरां सर्पिः काश्मर्यत्रिफलारसम् ॥६६॥

Individuals with soft bowel movement require the following as purgatives: jaggery, sugarcane juice, whey of curd, milk, water of curd, milk pudding, krishara (rice cooked with black gram), ghee, juice (decoction) of kashmari (Gmelina arborea),

english translation

guDamikSurasaM mastu kSIramulloDitaM dadhi। pAyasaM kRzarAM sarpiH kAzmaryatriphalArasam ॥66॥

hk transliteration by Sanscript

द्राक्षारसं पीलुरसं जलमुष्णमथापि वा। मद्यं वा तरुणं पीत्वा मृदुकोष्ठो विरिच्यते ॥६७॥

triphala (combination of Terminalia chebula, Terminalia bellirica and Emblica officinalis), pilu (Salvadora persica Linn.), draksha (Vitis vinifera Linn), warm water or fresh wine.

english translation

drAkSArasaM pIlurasaM jalamuSNamathApi vA। madyaM vA taruNaM pItvA mRdukoSTho viricyate ॥67॥

hk transliteration by Sanscript

विरेचयन्ति नैतानि क्रूरकोष्ठं कदाचन। भवति क्रूरकोष्ठस्य ग्रहण्यत्युल्बणानिला ॥६८॥

These do not help an individual suffering from hard bowel movement because of the prominence of vata in their grahani (duodenum).

english translation

virecayanti naitAni krUrakoSThaM kadAcana। bhavati krUrakoSThasya grahaNyatyulbaNAnilA ॥68॥

hk transliteration by Sanscript

उदीर्णपित्ताऽल्पकफा ग्रहणी मन्दमारुता। मृदुकोष्ठस्य तस्मात् स सुविरेच्यो नरः स्मृतः ॥६९॥

“Soft bowel individuals” have predominance of pitta and less kapha and vata in their duodenum, and hence gets purgation easily.

english translation

udIrNapittA'lpakaphA grahaNI mandamArutA। mRdukoSThasya tasmAt sa suvirecyo naraH smRtaH ॥69॥

hk transliteration by Sanscript

उदीर्णपित्ता ग्रहणी यस्य चाग्निबलं महत्। भस्मीभवति तस्याशु स्नेहः पीतोऽग्नितेजसा ॥७०॥

॥ Complications of improper sneha consumption and its treatment॥ Individuals with highly aggravated pitta in duodenum have excessive digestive strength, and therefore are able to digest or metabolize fat easily.

english translation

udIrNapittA grahaNI yasya cAgnibalaM mahat। bhasmIbhavati tasyAzu snehaH pIto'gnitejasA ॥70॥

hk transliteration by Sanscript