Charak Samhita

Progress:92.7%

सा चेदावीभिः सङ्क्लिश्यमाना न प्रजायेताथैनां ब्रूयात्-उत्तिष्ठ, मुसलमन्यतरं गृहीष्व, अनेनैतदुलूखलं धान्यपूर्णंमुहुर्मुहुरभिजहि मुहुर्मुहुरवजृम्भस्व चङ्क्रमस्व चान्तराऽन्तरेति; एवमुपदिशन्त्येके| तन्नेत्याह भगवानात्रेयः| दारुणव्यायामवर्जनं हि गर्भिण्याः सततमुपदिश्यते, विशेषतश्च प्रजननकाले प्रचलितसर्वधातुदोषायाःसुकुमार्या नार्यामुसलव्यायामसमीरितो वायुरन्तरं लब्ध्वा प्राणान् हिंस्यात्, दुष्प्रतीकारतमा हि तस्मिन् काले विशेषेण भवति गर्भिणी;तस्मान्मुसलग्रहणं परिहार्यमृषयो मन्यन्ते, जृम्भणं चङ्क्रमणं च पुनरनुष्ठेयमिति| अथास्यै दद्यात् कुष्ठैलालाङ्गलिकीवचाचित्रकचिरबिल्वचव्यचूर्णमुपघ्रातुं, सा तन्मुहुर्मुहुरुपजिघ्रेत्, तथा भूर्जपत्रधूमंशिंशपासारधूमं वा| तस्याश्चान्तराऽन्तरा कटीपार्श्वपृष्ठसक्थिदेशानीषदुष्णेन तैलेनाभ्यज्यानुसुखमवमृद्नीयात् [४] | अनेन कर्मणा गर्भोऽवाक् [५] प्रतिपद्यते ||३८||

sanskrit

[Issues with delivery despite labor pains] If in spite of acute labor pains, she is not able to deliver, some advise that the woman must be instructed to get up, hold a pestle and pound grains repeatedly, taking breaks and deep breaths, and moving about periodically. Lord Atreya, however, does not consider it right. According to him, a pregnant woman should always be advised to avoid strenuous exercises and particularly during parturition, since all the body elements and humors are in a state of commotion, vata, aggravated by the strain involved in the exercise of pounding, could even be fatal to the pregnant woman. Woman during this situation will be difficult to cure. Other sages advise against the pounding exercises but advocating deep breathing and moving about. The woman should be made to inhale the powders of kushta (Saussurea lappa C.B.Clarke.), ela (Elettaria cardamomum Maton), langalaki (Gloriosa superb Linn.), vacha (Acorus calamus Linn.), chitraka (Plumbago zeylanica Linn.), chirbilva (Pongamia pinnata Mirr.) and chavya (Piper chaba Hunter), which can be administered frequently . Similarly the fumigation done with leaves of bhurja (Betula utilis D. Don.) or pith of shimsapa (Dalbergia sissoo Roxb.) could be used for inhalation. During this period, she should be given a light massage over her waist, sides, back and legs with lukewarm oil followed by a kneading massage. With these measures the fetus descends down.

english translation

sA cedAvIbhiH saGklizyamAnA na prajAyetAthainAM brUyAt-uttiSTha, musalamanyataraM gRhISva, anenaitadulUkhalaM dhAnyapUrNaMmuhurmuhurabhijahi muhurmuhuravajRmbhasva caGkramasva cAntarA'ntareti; evamupadizantyeke| tannetyAha bhagavAnAtreyaH| dAruNavyAyAmavarjanaM hi garbhiNyAH satatamupadizyate, vizeSatazca prajananakAle pracalitasarvadhAtudoSAyAHsukumAryA nAryAmusalavyAyAmasamIrito vAyurantaraM labdhvA prANAn hiMsyAt, duSpratIkAratamA hi tasmin kAle vizeSeNa bhavati garbhiNI;tasmAnmusalagrahaNaM parihAryamRSayo manyante, jRmbhaNaM caGkramaNaM ca punaranuSTheyamiti| athAsyai dadyAt kuSThailAlAGgalikIvacAcitrakacirabilvacavyacUrNamupaghrAtuM, sA tanmuhurmuhurupajighret, tathA bhUrjapatradhUmaMziMzapAsAradhUmaM vA| tasyAzcAntarA'ntarA kaTIpArzvapRSThasakthidezAnISaduSNena tailenAbhyajyAnusukhamavamRdnIyAt [4] | anena karmaNA garbho'vAk [5] pratipadyate ||38||

hk transliteration by Sanscript