Charak Samhita

Progress:21.6%

विशेषतो विट्पथसम्प्रवृत्ते पयो मतं मोचरसेन सिद्धम्| वटावरोहैर्वटशुङ्गकैर्वा ह्रीबेरनीलोत्पलनागरैर्वा ||८६||

sanskrit

[Treatment of per rectal bleeding] Particularly in haemorrhage from rectum milk boiled with mocharasa, or hanging roots or leaf-buds of vata or hribera, nilotpala and nagara (musta) should be taken.

english translation

vizeSato viTpathasampravRtte payo mataM mocarasena siddham| vaTAvarohairvaTazuGgakairvA hrIberanIlotpalanAgarairvA ||86||

hk transliteration

कषाययोगान् पयसा पुरा वा पीत्वाऽनु चाद्यात् पयसैव शालीन्| कषाययोगैरथवा विपक्वमेतैः पिबेत् सर्पिरतिस्रवे च ||८७||

sanskrit

After taking the medicinal extracts with milk the patient should take ghee cooked with these extracts.

english translation

kaSAyayogAn payasA purA vA pItvA'nu cAdyAt payasaiva zAlIn| kaSAyayogairathavA vipakvametaiH pibet sarpiratisrave ca ||87||

hk transliteration

वासां सशाखां सपलाशमूलां कृत्वा कषायं कुसुमानि चास्याः| प्रदाय कल्कं विपचेद्घृतं तत् सक्षौद्रमाश्वेवनिहन्ति रक्तम् ||८८||

sanskrit

[Vasa ghee] Vasa along with branches, leaves and root should be boiled and made into decoction. Ghee should be cooked with this decoction putting vasa flowers as paste. This (vasa) ghrita taken with honey checks the hemorrhage quickly (thus the name, vasa ghrita).

english translation

vAsAM sazAkhAM sapalAzamUlAM kRtvA kaSAyaM kusumAni cAsyAH| pradAya kalkaM vipacedghRtaM tat sakSaudramAzvevanihanti raktam ||88||

hk transliteration

पलाशवृन्तस्वरसेन सिद्धं तस्यैव कल्केन मधुद्रवेण| लिह्याद्घृतं वत्सककल्कसिद्धं तद्वत् समङ्गोत्पललोध्रसिद्धम् ||८९||

sanskrit

Ghrita cooked with: 1. the juice of the stamens of the palasha (flowers) along with the paste of the same liquefied with honey, 2. the paste of kutaja, 3. samanga (lajjalu), utpala and lodhra,

english translation

palAzavRntasvarasena siddhaM tasyaiva kalkena madhudraveNa| lihyAdghRtaM vatsakakalkasiddhaM tadvat samaGgotpalalodhrasiddham ||89||

hk transliteration

स्यात्त्रायमाणाविधिरेष एव सोदुम्बरे चैव पटोलपत्रे | सर्पींषि पित्तज्वरनाशनानि सर्वाणि शस्तानि च रक्तपित्ते ||९०||

sanskrit

4. trayamana, 5. udumbara and 6. patola leaves are efficacious in paittika fever and all are commended for use in hemorrhagic disorder.

english translation

syAttrAyamANAvidhireSa eva sodumbare caiva paTolapatre | sarpIMSi pittajvaranAzanAni sarvANi zastAni ca raktapitte ||90||

hk transliteration