Sushruta Samhita

Progress:22.4%

स यदा बाह्याभ्यन्तरैः क्रियाविशेषैर्न सम्भावितः प्रशमयितुं क्रियाविपर्ययाद्बहुत्वाद्वा दोषाणां तदा पाकाभिमुखो भवति | तस्यामस्य पच्यमानस्य पक्वस्य च लक्षणमुच्यमानमुपधारय- | तत्र, मन्दोष्मता त्वक्सवर्णता शीतशोफता स्थैर्यं मन्दवेदनताऽल्पशोफता चामलक्षणमुद्दिष्टं; सूचिभिरिव निस्तुद्यते, दश्यत इव पिपीलिकाभिः, ताभिश्च संसर्प्यत इव, छिद्यत इव शस्त्रेण, भिद्यत इव शक्तिभिः, ताड्यत इव दण्डेन, पीड्यत इव पाणिना, घट्यत इव चाङ्गुल्या, दह्यते पच्यत इव चाग्निक्षाराभ्याम्, ओषचोषपरीदाहाश्च भवन्ति, वृश्चिकविद्ध इव च स्थानासनशयनेषु न शान्तिमुपैति, आध्मातबस्तिरिवाततश्च शोफो भवति , त्वग्वैवर्ण्यं शोफाभिवृद्धिर्ज्वरदाहपिपासा भक्तारुचिश्च पच्यमानलिङ्गं; वेदनोपशान्तिः पाण्डुताऽल्पशोफता वलीप्रादुर्भावस्त्वक्परिपुटनं निम्नदर्शनमङ्गुल्याऽवपीडिते प्रत्युन्नमनं, बस्ताविवोदकसञ्चरणं पूयस्य प्रपीडयत्येकमन्तमन्ते चावपीडिते, मुहुर्मुहुस्तोदः कण्डूरुन्नतता व्याधेरुपद्रवशान्तिर्भक्ताभिकाङ्क्षा च पक्वलिङ्गम् | कफजेषु तु रोगेषु गम्भीरगतित्वादभिघातजेषु वा केषुचिदसमस्तं पक्वलक्षणं दृष्ट्वा पक्वमपक्वमिति मन्यमानो भिषङ्मोहमुपैति; तत्र हि त्वक्सवर्णता शीतशोफता स्थैर्यमल्परुजताऽश्मवच्च घनता, न मोहमुपेयादिति ||५||

sanskrit

When a swelling is anticipated to be treated by various internal and external therapies, but due to the predominance of one dosha or the imbalance of treatments, it may lead to a suppurative condition. Characteristics of the Suppurating Stage: Initial Stage (Unripe/Immature Stage): The swelling displays signs such as mild warmth, a change in skin color, coldness, hardness, slight elevation, and mild pain. Suppurating Stage: The patient experiences pricking pain, similar to being stung by needles or bitten by ants. The pain is constant, and the swelling may feel like it is being pricked with a knife, struck with a club, or burned with fire. There is a sensation of sucking, burning pain, and the swelling expands like an inflated bag. Symptoms include fever, thirst, burning sensation, and aversion to food. Suppurated Stage: The skin over the swelling becomes yellowish, and the swelling appears to be too large, showing cracks. It exhibits fluctuation under pressure and may show a noticeable reduction in size when pressure is applied. The pus or matter inside shifts like water in a bloated bag. Pain and distress gradually subside, and the patient shows renewed appetite and a desire to scratch the affected part. Critical Observations: For Kaphaja diseases, the swelling can be deeply located and may mislead the physician about its true nature. It is essential to note that a well-suppurated swelling should show characteristic symptoms such as reduced pain and fluctuation. A swelling that does not yield to medicated treatments or bloodletting and has a restricted base often tends toward uniform suppuration, affecting deeper tissues. Surgical Acts: Treatment should be timely and avoid incising an immature swelling or neglecting a fully suppurated one. Proper feeding and anesthesia (such as wine) before surgery help maintain patient strength and comfort.

english translation

hindi translation

sa yadA bAhyAbhyantaraiH kriyAvizeSairna sambhAvitaH prazamayituM kriyAviparyayAdbahutvAdvA doSANAM tadA pAkAbhimukho bhavati | tasyAmasya pacyamAnasya pakvasya ca lakSaNamucyamAnamupadhAraya- | tatra, mandoSmatA tvaksavarNatA zItazophatA sthairyaM mandavedanatA'lpazophatA cAmalakSaNamuddiSTaM; sUcibhiriva nistudyate, dazyata iva pipIlikAbhiH, tAbhizca saMsarpyata iva, chidyata iva zastreNa, bhidyata iva zaktibhiH, tADyata iva daNDena, pIDyata iva pANinA, ghaTyata iva cAGgulyA, dahyate pacyata iva cAgnikSArAbhyAm, oSacoSaparIdAhAzca bhavanti, vRzcikaviddha iva ca sthAnAsanazayaneSu na zAntimupaiti, AdhmAtabastirivAtatazca zopho bhavati , tvagvaivarNyaM zophAbhivRddhirjvaradAhapipAsA bhaktArucizca pacyamAnaliGgaM; vedanopazAntiH pANDutA'lpazophatA valIprAdurbhAvastvakparipuTanaM nimnadarzanamaGgulyA'vapIDite pratyunnamanaM, bastAvivodakasaJcaraNaM pUyasya prapIDayatyekamantamante cAvapIDite, muhurmuhustodaH kaNDUrunnatatA vyAdherupadravazAntirbhaktAbhikAGkSA ca pakvaliGgam | kaphajeSu tu rogeSu gambhIragatitvAdabhighAtajeSu vA keSucidasamastaM pakvalakSaNaM dRSTvA pakvamapakvamiti manyamAno bhiSaGmohamupaiti; tatra hi tvaksavarNatA zItazophatA sthairyamalparujatA'zmavacca ghanatA, na mohamupeyAditi ||5||

hk transliteration