Sushruta Samhita
Progress:49.9%
पृथग्दोषैः समस्तैश्च क्षतेनाप्यसृजा तथा । षण्णामपि हि तेषां तु लक्षणं सम्प्रवक्ष्यते ॥६॥
The characteristics of all six types, whether caused by different doshas or by trauma or blood, will now be described.
english translation
विभिन्न दोषों द्वारा या आघात या रक्त द्वारा उत्पन्न सभी छह प्रकारों के लक्षण अब वर्णित किए जाएंगे।
hindi translation
pRthagdoSaiH samastaizca kSatenApyasRjA tathA । SaNNAmapi hi teSAM tu lakSaNaM sampravakSyate ॥6॥
hk transliteration by Sanscriptकृष्णोऽरुणो वा परुषो भृशमत्यर्थवेदनः । चित्रोत्थानप्रपाकश्च विद्रधिर्वातसम्भवः ॥७॥
Vidradhi originating from Vata is characterized by black or reddish color, is very painful, and has varied forms of swelling.
english translation
वात से उत्पन्न विद्रधि का रंग काला या लाल होता है, यह बहुत दर्दनाक होती है और इसके सूजन के विभिन्न रूप होते हैं।
hindi translation
kRSNo'ruNo vA paruSo bhRzamatyarthavedanaH । citrotthAnaprapAkazca vidradhirvAtasambhavaH ॥7॥
hk transliteration by Sanscriptपक्वोदुम्बरसङ्काशः श्यावो वा ज्वरदाहवान् । क्षिप्रोत्थानप्रपाकश्च विद्रधिः पित्तसम्भवः ॥८॥
Vidradhi originating from Pitta is characterized by a color resembling ripe Audumvara, is dark, and is accompanied by fever and burning sensations.
english translation
पित्त से उत्पन्न विद्रधि का रंग पक्व औडुम्बर के समान होता है, यह गहरा होता है और इसके साथ बुखार और जलन की अनुभूति होती है।
hindi translation
pakvodumbarasaGkAzaH zyAvo vA jvaradAhavAn । kSiprotthAnaprapAkazca vidradhiH pittasambhavaH ॥8॥
hk transliteration by Sanscriptशरावसदृशः पाण्डुः शीतः स्तब्धोऽल्पवेदनः । चिरोत्थानप्रपाकश्च सकण्डुश्च कफोत्थितः ॥९॥
Vidradhi originating from Kapha is pale, cold, firm, and exhibits mild pain, with a prolonged duration of swelling and suppuration.
english translation
कफ से उत्पन्न विद्रधि पीला, ठंडा, दृढ़ और हल्की वेदना वाली होती है, जिसमें सूजन और मवाद बनने की प्रक्रिया लंबे समय तक चलती है।
hindi translation
zarAvasadRzaH pANDuH zItaH stabdho'lpavedanaH । cirotthAnaprapAkazca sakaNDuzca kaphotthitaH ॥9॥
hk transliteration by Sanscriptतनुपीतसिताश्चैषामास्रावाः क्रमशः स्मृताः । नानावर्णरुजास्रावो घाटालो विषमो महान् ॥१०॥
The secretions from these (types of abscesses) are thin, pale, and sequentially observed, characterized by various colors, pain, and profuse discharge, and are highly intense and severe.
english translation
इन (विद्रधियों) से होने वाले स्राव पतले, पीले और क्रमशः देखे जाने वाले होते हैं, जो विभिन्न रंगों, वेदना, और प्रचुर स्राव से युक्त होते हैं, और अत्यधिक तीव्र और गंभीर होते हैं।
hindi translation
tanupItasitAzcaiSAmAsrAvAH kramazaH smRtAH । nAnAvarNarujAsrAvo ghATAlo viSamo mahAn ॥10॥
hk transliteration by Sanscript1.
वातव्याधिनिदानम्
Diseases of the Nervous System
2.
अर्शोनिदानम्
Diagnosis of haemorrhoids
3.
अश्मरीनिदानम्
Diagnosis of urinary calculus
4.
भगन्दरनिदानम्
Diagnosis of anal fistula
5.
कुष्ठनिदानम्
Diagnosis of leprosy and other skin diseases
6.
प्रमेहनिदानम्
Diagnosis of diabetes
7.
उदरनिदानम्
Diagnosis of enlargement of the abdomen
8.
मूढगर्भनिदानम्
Diagnosis of foetal obstruction
विद्रधिनिदानम्
Diagnosis of abscess
10.
विसर्पनाडीस्तनरोगनिदानम्
Diagnosis of erysipelas, sinus and mammae
11.
ग्रन्थ्यपच्यर्बुदगलगण्डनिदानम्
Diagnosis of glands, scrofula, tumors and goitre
12.
वृद्ध्युपदंशश्लीपदनिदानम्
Diagnosis of hernia, tumours, elephantiasis, etc.
13.
क्षुद्ररोगनिदानम्
Diagnosis of minor diseases
14.
शूकदोषनिदानम्
Diagnosis of diseases of the penis
15.
भग्ननिदानम्
Diagnosis of fractures-dislocations
16.
मुखरोगनिदानम्
Diagnosis of diseases of mouth
Progress:49.9%
पृथग्दोषैः समस्तैश्च क्षतेनाप्यसृजा तथा । षण्णामपि हि तेषां तु लक्षणं सम्प्रवक्ष्यते ॥६॥
The characteristics of all six types, whether caused by different doshas or by trauma or blood, will now be described.
english translation
विभिन्न दोषों द्वारा या आघात या रक्त द्वारा उत्पन्न सभी छह प्रकारों के लक्षण अब वर्णित किए जाएंगे।
hindi translation
pRthagdoSaiH samastaizca kSatenApyasRjA tathA । SaNNAmapi hi teSAM tu lakSaNaM sampravakSyate ॥6॥
hk transliteration by Sanscriptकृष्णोऽरुणो वा परुषो भृशमत्यर्थवेदनः । चित्रोत्थानप्रपाकश्च विद्रधिर्वातसम्भवः ॥७॥
Vidradhi originating from Vata is characterized by black or reddish color, is very painful, and has varied forms of swelling.
english translation
वात से उत्पन्न विद्रधि का रंग काला या लाल होता है, यह बहुत दर्दनाक होती है और इसके सूजन के विभिन्न रूप होते हैं।
hindi translation
kRSNo'ruNo vA paruSo bhRzamatyarthavedanaH । citrotthAnaprapAkazca vidradhirvAtasambhavaH ॥7॥
hk transliteration by Sanscriptपक्वोदुम्बरसङ्काशः श्यावो वा ज्वरदाहवान् । क्षिप्रोत्थानप्रपाकश्च विद्रधिः पित्तसम्भवः ॥८॥
Vidradhi originating from Pitta is characterized by a color resembling ripe Audumvara, is dark, and is accompanied by fever and burning sensations.
english translation
पित्त से उत्पन्न विद्रधि का रंग पक्व औडुम्बर के समान होता है, यह गहरा होता है और इसके साथ बुखार और जलन की अनुभूति होती है।
hindi translation
pakvodumbarasaGkAzaH zyAvo vA jvaradAhavAn । kSiprotthAnaprapAkazca vidradhiH pittasambhavaH ॥8॥
hk transliteration by Sanscriptशरावसदृशः पाण्डुः शीतः स्तब्धोऽल्पवेदनः । चिरोत्थानप्रपाकश्च सकण्डुश्च कफोत्थितः ॥९॥
Vidradhi originating from Kapha is pale, cold, firm, and exhibits mild pain, with a prolonged duration of swelling and suppuration.
english translation
कफ से उत्पन्न विद्रधि पीला, ठंडा, दृढ़ और हल्की वेदना वाली होती है, जिसमें सूजन और मवाद बनने की प्रक्रिया लंबे समय तक चलती है।
hindi translation
zarAvasadRzaH pANDuH zItaH stabdho'lpavedanaH । cirotthAnaprapAkazca sakaNDuzca kaphotthitaH ॥9॥
hk transliteration by Sanscriptतनुपीतसिताश्चैषामास्रावाः क्रमशः स्मृताः । नानावर्णरुजास्रावो घाटालो विषमो महान् ॥१०॥
The secretions from these (types of abscesses) are thin, pale, and sequentially observed, characterized by various colors, pain, and profuse discharge, and are highly intense and severe.
english translation
इन (विद्रधियों) से होने वाले स्राव पतले, पीले और क्रमशः देखे जाने वाले होते हैं, जो विभिन्न रंगों, वेदना, और प्रचुर स्राव से युक्त होते हैं, और अत्यधिक तीव्र और गंभीर होते हैं।
hindi translation
tanupItasitAzcaiSAmAsrAvAH kramazaH smRtAH । nAnAvarNarujAsrAvo ghATAlo viSamo mahAn ॥10॥
hk transliteration by Sanscript