Sushruta Samhita
Progress:93.4%
वक्त्रं वक्रं भवेद्यस्मिन् दन्तभङ्गश्च तीव्ररुक् । कफवातकृतो व्याधिः स भञ्जनकसञ्ज्ञितः ॥३१॥
If the face becomes distorted and there is severe pain in the teeth, this condition should be recognized as Bhanganaka, caused by the vitiation of Kapha and Vata doshas.
english translation
यदि चेहरा विकृत हो जाए और दांतों में तीव्र दर्द हो, तो इस अवस्था को भञ्जनक के रूप में जाना जाना चाहिए, जो कफ और वात दोष के विकार के कारण होती है।
hindi translation
vaktraM vakraM bhavedyasmin dantabhaGgazca tIvraruk । kaphavAtakRto vyAdhiH sa bhaJjanakasaJjJitaH ॥31॥
hk transliteration by Sanscriptशर्करेव स्थिरीभूतो मलो दन्तेषु यस्य वै । सा दन्तानां गुणहरी विज्ञेया दन्तशर्करा ॥३२॥
The substance that solidifies in the teeth like sugar should be recognized as Dantasharkara, which impairs the qualities of the teeth.
english translation
वह पदार्थ जो दांतों में शर्करा की तरह स्थिर हो जाता है, उसे दन्तशर्करा के रूप में जाना जाना चाहिए, जो दांतों के गुणों को हानि पहुँचाता है।
hindi translation
zarkareva sthirIbhUto malo danteSu yasya vai । sA dantAnAM guNaharI vijJeyA dantazarkarA ॥32॥
hk transliteration by Sanscriptदलन्ति दन्तवल्कानि यदा शर्करया सह । ज्ञेया कपालिका सैव दशनानां विनाशिनी ॥३३॥
When the dental membranes break with sugar, it should be known as Kalpika, which destroys the teeth.
english translation
जब दांतों की झिल्लियाँ शर्करा के साथ टूट जाती हैं, तो इसे कपालिका के रूप में जाना जाना चाहिए, जो दांतों को नष्ट कर देती है।
hindi translation
dalanti dantavalkAni yadA zarkarayA saha । jJeyA kapAlikA saiva dazanAnAM vinAzinI ॥33॥
hk transliteration by Sanscriptयोऽसृङ्मिश्रेण पित्तेन दग्धो दन्तस्त्वशेषतः । श्यावतां नीलतां वाऽपि गतः स श्यावदन्तकः ॥३४॥
A tooth completely burned by the mixed pitta should be recognized as Shyavadantaka, which turns black or blue.
english translation
जिस दांत को मिश्रित पित्त से पूरी तरह जलाया गया है, उसे श्यावदन्तक के रूप में जाना जाना चाहिए, जो काला या नीला हो जाता है।
hindi translation
yo'sRGmizreNa pittena dagdho dantastvazeSataH । zyAvatAM nIlatAM vA'pi gataH sa zyAvadantakaH ॥34॥
hk transliteration by Sanscriptवातेन तैस्तैर्भावैस्तु हनुसन्धिर्विसंहतः । हनुमोक्ष इति ज्ञेयो व्याधिरर्दितलक्षणः ॥३५॥
The disease characterized by dislocation of the jaw due to the vitiation of Vata should be known as Hanumoksha, marked by severe pain.
english translation
जो रोग वायु के विकार से जबड़े के विस्थापन से पहचाना जाता है, उसे हनुमोक्ष के रूप में जाना जाना चाहिए, जो तीव्र पीड़ा से चिह्नित होता है।
hindi translation
vAtena taistairbhAvaistu hanusandhirvisaMhataH । hanumokSa iti jJeyo vyAdhirarditalakSaNaH ॥35॥
hk transliteration by Sanscript1.
वातव्याधिनिदानम्
Diseases of the Nervous System
2.
अर्शोनिदानम्
Diagnosis of haemorrhoids
3.
अश्मरीनिदानम्
Diagnosis of urinary calculus
4.
भगन्दरनिदानम्
Diagnosis of anal fistula
5.
कुष्ठनिदानम्
Diagnosis of leprosy and other skin diseases
6.
प्रमेहनिदानम्
Diagnosis of diabetes
7.
उदरनिदानम्
Diagnosis of enlargement of the abdomen
8.
मूढगर्भनिदानम्
Diagnosis of foetal obstruction
9.
विद्रधिनिदानम्
Diagnosis of abscess
10.
विसर्पनाडीस्तनरोगनिदानम्
Diagnosis of erysipelas, sinus and mammae
11.
ग्रन्थ्यपच्यर्बुदगलगण्डनिदानम्
Diagnosis of glands, scrofula, tumors and goitre
12.
वृद्ध्युपदंशश्लीपदनिदानम्
Diagnosis of hernia, tumours, elephantiasis, etc.
13.
क्षुद्ररोगनिदानम्
Diagnosis of minor diseases
14.
शूकदोषनिदानम्
Diagnosis of diseases of the penis
15.
भग्ननिदानम्
Diagnosis of fractures-dislocations
मुखरोगनिदानम्
Diagnosis of diseases of mouth
Progress:93.4%
वक्त्रं वक्रं भवेद्यस्मिन् दन्तभङ्गश्च तीव्ररुक् । कफवातकृतो व्याधिः स भञ्जनकसञ्ज्ञितः ॥३१॥
If the face becomes distorted and there is severe pain in the teeth, this condition should be recognized as Bhanganaka, caused by the vitiation of Kapha and Vata doshas.
english translation
यदि चेहरा विकृत हो जाए और दांतों में तीव्र दर्द हो, तो इस अवस्था को भञ्जनक के रूप में जाना जाना चाहिए, जो कफ और वात दोष के विकार के कारण होती है।
hindi translation
vaktraM vakraM bhavedyasmin dantabhaGgazca tIvraruk । kaphavAtakRto vyAdhiH sa bhaJjanakasaJjJitaH ॥31॥
hk transliteration by Sanscriptशर्करेव स्थिरीभूतो मलो दन्तेषु यस्य वै । सा दन्तानां गुणहरी विज्ञेया दन्तशर्करा ॥३२॥
The substance that solidifies in the teeth like sugar should be recognized as Dantasharkara, which impairs the qualities of the teeth.
english translation
वह पदार्थ जो दांतों में शर्करा की तरह स्थिर हो जाता है, उसे दन्तशर्करा के रूप में जाना जाना चाहिए, जो दांतों के गुणों को हानि पहुँचाता है।
hindi translation
zarkareva sthirIbhUto malo danteSu yasya vai । sA dantAnAM guNaharI vijJeyA dantazarkarA ॥32॥
hk transliteration by Sanscriptदलन्ति दन्तवल्कानि यदा शर्करया सह । ज्ञेया कपालिका सैव दशनानां विनाशिनी ॥३३॥
When the dental membranes break with sugar, it should be known as Kalpika, which destroys the teeth.
english translation
जब दांतों की झिल्लियाँ शर्करा के साथ टूट जाती हैं, तो इसे कपालिका के रूप में जाना जाना चाहिए, जो दांतों को नष्ट कर देती है।
hindi translation
dalanti dantavalkAni yadA zarkarayA saha । jJeyA kapAlikA saiva dazanAnAM vinAzinI ॥33॥
hk transliteration by Sanscriptयोऽसृङ्मिश्रेण पित्तेन दग्धो दन्तस्त्वशेषतः । श्यावतां नीलतां वाऽपि गतः स श्यावदन्तकः ॥३४॥
A tooth completely burned by the mixed pitta should be recognized as Shyavadantaka, which turns black or blue.
english translation
जिस दांत को मिश्रित पित्त से पूरी तरह जलाया गया है, उसे श्यावदन्तक के रूप में जाना जाना चाहिए, जो काला या नीला हो जाता है।
hindi translation
yo'sRGmizreNa pittena dagdho dantastvazeSataH । zyAvatAM nIlatAM vA'pi gataH sa zyAvadantakaH ॥34॥
hk transliteration by Sanscriptवातेन तैस्तैर्भावैस्तु हनुसन्धिर्विसंहतः । हनुमोक्ष इति ज्ञेयो व्याधिरर्दितलक्षणः ॥३५॥
The disease characterized by dislocation of the jaw due to the vitiation of Vata should be known as Hanumoksha, marked by severe pain.
english translation
जो रोग वायु के विकार से जबड़े के विस्थापन से पहचाना जाता है, उसे हनुमोक्ष के रूप में जाना जाना चाहिए, जो तीव्र पीड़ा से चिह्नित होता है।
hindi translation
vAtena taistairbhAvaistu hanusandhirvisaMhataH । hanumokSa iti jJeyo vyAdhirarditalakSaNaH ॥35॥
hk transliteration by Sanscript