Sushruta Samhita

Progress:16.1%

रुणद्धि केवलो बस्तिर्वायुवेगमिवाचलः | स्नेहस्वेदस्तथाऽभ्यङ्गो बस्तिः स्नेहविरेचनम् ||२१||

sanskrit

An enema alone can stabilize the movement of Vata. Along with oil, fomentation, and massage, the enema is used for oily purgation.

english translation

hindi translation

ruNaddhi kevalo bastirvAyuvegamivAcalaH | snehasvedastathA'bhyaGgo bastiH snehavirecanam ||21||

hk transliteration

शिरोबस्तिः शिरःस्नेहो धूमः स्नैहिक एव च | सुखोष्णः स्नेहगण्डूषो नस्यं स्नैहिकमेव च ||२२||

sanskrit

Shirovasti, the oiliness of the head, smoke, and treatments are all imbued with oily qualities. Pleasant, warm, oily gargles and nasal treatments are also oily in nature.

english translation

hindi translation

zirobastiH ziraHsneho dhUmaH snaihika eva ca | sukhoSNaH snehagaNDUSo nasyaM snaihikameva ca ||22||

hk transliteration

रसाः क्षीराणि मांसानि स्नेहाः स्नेहान्वितं च यत् | भोजनानि फलाम्लानि स्निग्धानि लवणानि च ||२३||

sanskrit

Liquids, milk, meats, and anything infused with oil, all foods, sour fruits, oily, and salty in nature.

english translation

hindi translation

rasAH kSIrANi mAMsAni snehAH snehAnvitaM ca yat | bhojanAni phalAmlAni snigdhAni lavaNAni ca ||23||

hk transliteration

सुखोष्णाश्च परीषेकास्तथा संवाहनानि च | कुङ्कुमागुरुपत्राणि कुष्ठैलातगराणि च ||२४||

sanskrit

Pleasant, warm baths and transport are also enriched with saffron, agar leaves, medicinal herbs, and cardamom.

english translation

hindi translation

sukhoSNAzca parISekAstathA saMvAhanAni ca | kuGkumAgurupatrANi kuSThailAtagarANi ca ||24||

hk transliteration

कौशेयौर्णिकरौमाणि कार्पासानि गुरूणि च | निवातातपयुक्तानि तथा गर्भगृहाणि च ||२५||

sanskrit

Silk, wool, and cotton fabrics, protected from wind and sun, are to be kept in a safe place.

english translation

hindi translation

kauzeyaurNikaraumANi kArpAsAni gurUNi ca | nivAtAtapayuktAni tathA garbhagRhANi ca ||25||

hk transliteration